Türkiye internet sektörü nispeten hızlı bir büyüme eğilimi var. Ancak bu ivmenin tamamen yerli girişimciler eliyle olduğunu söyleyemeyiz. Başarılı yerli girişimlerin artış oranı belli bir seviyeye ulaşsa da, yabancı girişimler de adım adım Türkiye pazarına adım atıyor.
Son yıllarda bizzat görüştüğümüz yabancı girişimlerin Türkiye pazarındaki etkisini sektörümüz açısından bir başka yazımda değerlendirmiştim. Bu derlemede ise yurtdışında doğup büyüyen ve Türkiye pazarına giren 42 girişime kronolojik olarak yer verdik.
Listede kimler var?
Küresel oyuncular olsa da Markafoni, Yemeksepeti gibi Türkiye'de doğan girişimler bu listede yok. Paymentwall, Mubi gibi girişimleri kurucularının Türkiye'den çıkmış olmasına bakmadan listeye ekledik. Türkçe dil desteğini bu ay başında açan Udemy'nin ise 2014 başında Türkiye'ye açılmayı planladığını öğrendik.
Türkiye'den bir girişime ilk kuluçka yatırımını yapan Seedcamp'i ve risk sermayesi şirketlerini de bu listede bulamayacaksınız.
Google ve Facebook gibi devlerin Türkiye'den rakibi çıkması çok zor ama tarihsel açıdan kayıtlara geçmesi için listeye ekledik. Amazon'u da aynı sebeple yapmış olduğu yatırım neticesinde Türkiye'yi mercek altına aldığını kabul ettik.
Kısacası bu yazıda Türkiye dışında kurulan ama Türkiye internet kullanıcılarına dokunmak için resmi bir adım atmış girişimleri bir araya toplamış olduk. 2005-2013 arasında tespit ettiğimiz 42 girişime hızlıca baktığımızda da bu girişlerin yıldan yıla nasıl arttığını gösterebiliyoruz. Sadece 2013'ün ilk 8 ayında 13 yeni girişim Türkiye pazarına açılmış.
Ülkeler açısından baktığımızda ABD, İngiltere ve Almanya merkezli girişimlerin öne çıktığını görüyoruz.
Kategorik olarak baktığımızda ise sosyal ağlar, kariyer siteleri, e-ticaret, turizm ve anlık mesajlaşma servislerinin öne çıktığını söyleyebiliriz.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2005 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Google: 1998'de "garaj efsanesi" olarak kurulan girişimlerden Google'ın ilk çalışanlarından birinin Aydın Şenkut olduğunu bilirsiniz. 2005'te Dilek Telkes'in Google'ın Türkiye'deki ilk çalışanı olduğu ise sanırım az sayıda kişinin bildiği bir gerçek. Ülkemiz Google nazarında ne zaman dikkate alınmaya başladı bilmiyoruz ama Türkiye'deki bu ilk görevlendirmeyi bir başlangıç olarak kabul etmek sanırım yanlış olmaz.
Google Türkiye'nin ilk genel müdürü Erem Karabey (Kasım 2005-Mayıs 2007) oldu ve ardından Ekim 2007'de halen görevde olan Bület Hiçsönmez (röportaj) Google Türkiye Ülke Müdürü olarak görevlendirildi. Tanıdık bir isim olan Mustafa İçil ise 2007-2009 arasında Google Ülke Pazarlama Müdürü (Türkiye ve Yunanistan) olarak görev yaptı. 2009’dan bu yana da Google Bölge Pazarlama Müdürü (Türkiye, Ortadoğu ve Kuzey Afrika) olarak uluslararası bir göreve atandı.
Ülkemizde ürün geliştirmekten öte pazarlama odaklı bir ekip kuran Google, YouTube engellemesini aştıktan sonra 1 Ekim 2012'de (nihayet) Türkçe olarak yayına girdi ve Mayıs 2013'te de Youtube iş ortaklığı programı da Türkiye de dahil edildi. Eylül ayında da Google Türkiye ofisini ziyaret ettik.
Türkiye için durağan bir çizgide ilerleyen Bing'i saymazsak Türkiye pazarında tek arama motoru oyuncusu olan Google, Rus arama motoru Yandex'in pazara girmesiyle (Bkz: 2011) ilk kez ciddi bir hamle ile karşılaştı. Ancak henüz Google'ın bu çıkıştan ciddi bir yara aldığını söylemek mümkün değil. Stat Counter'a göre Google'ın pazar payı yüzde 96.6, Yandex'inki ise yüzde 2.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2006 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
TicketMaster: Bir satın almayla başlayan giriş sanırım internet tarihimizin ilklerinden. Zira Webrazzi'de bile bir kaydı yok. Kasım 2006'da Biletix.com'u satın alarak Türkiye pazarına giren Amerikalı Ticketmaster, 2009 yılında Live Nation ile birleşerek Live Nation Intertainment adını almıştı.
Kendini dünyanın en büyük canlı etkinlik ve e-ticaret sitelerinden biri olarak tanımlayan şirket Türkiye pazarında ise tabir-i caizse 'tekel' konumunda ve Biletix 2012 yılını 4.5 milyon bilet satışı ve 171 milyon TL ciroyla kapatmıştı. Yani Ticketmaster için işler yolunda.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2007 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
ebay: Takvimler Mayıs 2007'yi gösterdiğinde ise muhtemelen Webrazzi'de yer alan ilk yatırım/ortaklık haberine yer verdik. Haziran 2011'de 217.5 milyon dolar değerlemeyle yüzde 93'ü satın alınan Gittidiyor.com, Mayıs 2007'den bu yana ebay'in dünya pazarındaki öncü rolünü üstleniyor.
Gittigidiyor eBay Ülke Müdürü Cenk Angın, 2012 yılın yılını 8 milyon kayıtlı kullanıcı ve site üzerinden satışa sunulmuş yaklaşık 6 milyon ürün ile kapatacaklarını paylaşmıştı. Gittigidiyor'u eBay'in MENA silahı sayılabilir.
Monster: Ocak 2007'de, Webrazzi'nin ilk yılındaki haberlerden biri uluslararası insan kaynakları sitesi Monster'ın Türkiye'ye adım atmış olmasıydı.
O yıllarda henüz Xing ve Linkedin Türkiye pazarına yakın değildi ve ilerleyen süreçte işlerin nasıl gideceği merak konusuydu. Aralık 2012'de Monster Türkiye'nin kapandığını öğrendiğimizde merakımız da son bulmuş oldu. Monster.com.tr sayfası ve Türkçe dil seçeneği de kullanımdan kaldırıldı.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2008 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Xing: Alman profesyonel sosyal ağı Xing.de, Türkiye pazarına giriş yapmak isteyince çareyi Çağlar Erol'un kurucusu olduğu, daha çok bir forum yapısındaki profesyonel sosyal ağ Cember.net'i satın almakta buldu.
Ocak 2008'de 4.36 milyon Avro'ya malolan satın alma Çağlar Erol'u ülkemizin ilk internet milyonerlerinden biri yaptı ama Xing'in işleri pek yolunda gitmedi. Cember.net, Xing.com altında hizmet vermeye başlayıp Türkiye ekibini kursa da Aralık 2010'da Xing Türkiye ofisi kapatıldı, operasyonlar Hamburg merkez ofisine taşındı.
İlerleyen yıllarda bu boşluktan faydalanan oyuncu yine bir Amerikalı girişim olacaktı. (Bkz: 2012)
MySpace: O yılların en popüler sosyal ağı MySpace'in Türkiye'de ofis açma olasılığını ilk olarak 2007 yılı başında duyurmuştuk. Tam bir yıl sonra bu haberi doğruladığımızda Facebook'un ortalığı kasup kavuracağından habersizdik.
Bir ara Türkiye'de engellenen siteler arasına da giren MySpace, Haziran 2011'de, News Corp. tarafından ödenen paranın (580 milyon dolar) çok altında bir fiyata (duyumlara göre 35 milyon dolar) Specific Media’ya satıldı. Aynı tarihte MySpace Türkiye Ülke Yöneticisi konumundaki Kaan Volkan'ın görevinden ayrılması da MySpace'in Türkiye macerası kapattığını belgeledi.
Myspace halen Justin Timberlake ile eski yıllarına geri dönmeye çalışıyor.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2009 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
PayPal: Mart 2009 Türkiye'de çevrimiçi ödeme sistemleri açısından önemli bir tarih. 2008 sonunda Türkçe olarak yayına başlayan Paypal bir kaç ay sonra Türkiye'deki banka hesaplarına para transferi yapılabilmesinin önünü açtı ve 'Paypal artık Türkiye'de' diyebildik.
Kıvanç Onan, Kasım 2010'da Paypal Türkiye Ülke Müdürü olarak göreve başladı ve artık bir Ebay şirketi olan Paypal Türkiye operasyonlarına hız verdi. 2012'ye geldiğimizde Türkiye'de artık farklı ödeme sistemleri görmeye başladık ve Paypal da e-ticaret mağazalarına erişim açısından Türkiye'deki varlığını daha fazla hissettirmeye başladı.
Türkiye'deki çevrimiçi ödeme sistemlerini ele alan yazımızda Kıvanç Onan'dan Paypal'ın 1.6 milyon tüketici, 3500′e yakın entegre site ve 7000′in üzerinde ticari kullanıcı hesabına ulaştığını, toplam işlem hacmi açısından Türkiye e-ticaret siteleri sıralamasında Paypal'ın muhtemelen ilk 5 ile ilk 8 arasında bir sıralamada olduğunu öğrendik. Paypal'ın yurt içi kullanım açısından toplam büyüme oranı Aralık 2011 –Aralık 2012 arasında yüzde 150, tüketicilerin yurtdışı alımları yıllık yüzde 40 seviyesindeydi.
Türkiye'de Türk şirketlerinin yurtdışına PayPal ile satışları ise beklenenden daha düşük bir hızla (yüzde 22 civarında) büyüyor.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2010 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
SponsorPay: Özellikle sosyal oyun pazarında alternatif bir reklam platformu olarak sanal para ekonomisinin bir oyuncusu olan SponsorPay, Türkiye pazarına erken giren yabancı internet şirketlerinden. SponsorPay Türkiye Ülke Yönticisi Afşın Avcı ile ilk röportajı yaptığımızda tarih Ekim 2010'du ve şirket yaklaşık 2 yıldır Türkiye'deydi.
Şu anda Türkiye'deki büyümesinden memnun olan Sponsorpay, 2012′nin ilk 3 aylık sonuçlara göre yüzde 433 oranında bir yıllık büyüme ile yoluna devam ediyor.
Groupon.com: Dünyayı kasup kavuran ve Google'ın 6 milyar dolarlık teklifini geri çeviren 'Groupon modeli' Türkiye'ye CityDeal'ın SehirFirsati.com markasıyla Nisan 2010'da giriş yaptı. Ancak agresif büyüme stratejisine sahip olan Groupon CityDeal'ı satın almakta gecikmedi ve Groupon Mayıs 2010'da Türkiye'yede hizmet vermeye başladı.
Groupon yerli girişimcilerimiz için inanılmaz bir rüzgar estirdi ve bir çok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de Groupon klonları çoğalmaya başladı. İşler geriledikçe de bu girişimler teker teker kapandı. Groupon ve Sehirfirsati.com ise eski günlerinden uzak bir şöhretle varlığını sürdürmeye devam ediyor.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2011 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Yandex: Eylül 2011'de Türkiye internet sektörü en büyük yabancı oyuncularından birine, Yandex'e merhaba dedi. Rus arama motoru yandex.com.tr ile Türkiye pazarına girdiğini resmen açıkladı. Bu adım bir çok açıdan önemliydi. Zira Yandex'in başlı başına büyük bir şirket olması bir yana, Türkiye'de arama motoru pazarında Google'a alternatif olabilecek bir oyuncu kazanmış olduk.
Türkiye'de özel bir ekip de kuran Yandex, Mehmet Ali Yalçındağ'ı Yandex Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevlendirdi. Hizmetlerini yavaş yavaş Türkçe olarak hizmete sunmaya da başladı ancak (bence beklentilerin altında kalarak) bir yol boyunca yaptığı çalışmalar karşılığında yüzde 1'lik pazar payına ulaştı. 2. yıla girerken Stat Counter'a göre Yandex pazar payı yüzde 2.
Küresel çaptaysa yüzde 2.8 pazar payı ile Bing'i geride bırakan Yandex, 2013'ün ilk çeyreğini de daha iyi bir kârlılıkla kapattı. Ulusal arama motoro projesimizin durumu meçhul ama Yandex'in gelişmesini yakından takip etmeye devam ediyoruz.
TripAdvisor: Kasım 2011'de Yellow Medya ile iş ortaklığı kuran ünlü seyahat sitesi o zamandan bu yana Tripadvisor.com.tr adresini aktif olarak kullanarak Türkiye'nin çevrimiçi seyahat oyuncuları arasında yerini alıyor.
Amerikalı şirket, Stephen Kaufer tarafından 2000 yılında kurulmuştu ve Nisan 2013'te sadece otellere yönelik özel alışveriş sitesi olan Jetsetter‘ı Gilt Groupe’tan satın alarak ses getirmişti.
Zynga: Türk internet kullanıcılarının sosyal ağlardaki potansiyelinden en iyi faydalanan şirketlerden biri şüphesiz Zynga oldu. Rakamların gücüne inanan Zynga, oyunlarını Türkçeleştirmesiyle beraber Eylül 2011'de Mikro Ödeme ile oyun kartlarını Türkiye pazarına sundu. Şimdi Doğa Girişim'de Web ve Mobil yatırımlarla ilgilenen Özgür Bayraktar'ın Ekim 2011'de Zynga'da topluluk yöneticisi olarak işe başladığını öğrendik.
Zynga ülkemizde 30 yaş üstü kitlenin yerel oyunlara olan ilgisini tam olarak kıramadı ama oyunlarını her yaştan kullanıcı grubuna ve özellikle 25 yaş altı kitleye ciddi şekilde yaymayı başardı. Özgür Bayraktar 1 yılı aşkın bir süre sonra Zynga'dan ayrıldı ve yerine yeni biri getirilmedi ama Zynga'nın Türkiye'de dijital oyun pazarındaki payı herkesçe malum. Artık borsaya açık bir şirket olan Zynga, Nisan 2013'te borsaya açılışından sonra ilk kez kâr etti.
Amazon: İnternette bir 'Saklı Krallık' olan Amazon, Türkiye'ye karşı yıllarca uzak kaldı ancak yatırım yaptığı şirketlerle bu durumu değiştiriyor. İlk önce Groupon'un rakibi LivingSocial ile Türkiye'ye girmeyi düşünen Amazon, Çiçek Sepeti'ne yaptığı yatırımla pazara kafadan giriş yapmış oldu.
Amazon halen Kindle'ı Türkiye pazarına sunmama hatasını yapıyor ve direkt olarak pazarda yerini almış değil ama daha önemli gelişmelerin eli kulağında diyebiliriz.
Dekamedia: Dijital reklam dünyasında Berlin merkezli faaliyet gösteren Dekamedia, 2011'in Mart ayında Tasit.com yatırımcılarıyla Türkiye pazarına açılmış, 2012 Mart ayında anonim şirket olarak yapılanmıştı. Bu iki gelişme arasında da (Ağustos 2011) e-ticaret sitelerine doğrudan reklam çözümü sunan InsertionAd adlı hizmetini Türkiye'ye getirmişti.
E-ticaret gönderilerinde kutu içine reklam/indirim kuponları ekleyen Insertioanad halen e-ticaret pazarında rol almaya devam ediyor.
PayU: Güney Afrika merkezli medya şirketi Naspers Eylül 2011 itibariyle küresel ödeme sistemi PayU'nun Türkiye operasyonunun başına Emre Güzer'i atadı.
Markafoni'nin çoğunluk hissesine sahip olan Naspers'ın girişimi PayU Türkiye, Emre Güzer'in Webrazzi Summit 2012'de yaptığı açıklamada 1000 mağazaya ulaşmıştı, Temmuz 2013'te bu sayının 3000'e ulaştığını belirtiyor. PayU alternatif ödeme sistemleri içindeki yerini güvenlik konusunu önemseyerek büyütmeye çalışıyor.
Paymentwall: 2011'in Ekim ayında İstanbul ofisini açarak, Türkiye ve bölge ülkelerinde pazar payını artırmak için kolları sıvadı.
Onur Günday‘ın kurucusu ve CEO’su olduğu girişim İstanbul'dan sonra Berlin'de de ofis açtığında 1 milyon dolar günlük işlem hacmine yaklaşmıştı. 2012 sonunda ise günlük 1.2 milyon doları işlem hacmine ulaşarak toplam işletme sayısını 11 bine çıkarmıştı. Şu anda 5 ofisle dünya çapında hizmet veriyor ve büyümeye devam ediyor.
Zanox: Kasım 2011'de Avrupa’nın en büyük performans reklamcılığı ağı olarak kendini tanıtan Zanox da Türkiye pazarındaki yerini aldı. İlk olarak Murat Kalafat'ın getirildiği ülke müdürlüğü pozisyonunda artık Anıl Altaş yer alıyor.
Berlin merkezli Zanox, 2012 yılı sonuçlarına göre 477 Milyon Euro, reklamverenlerine 5 Milyar Euro satış hacmi (ciro) sağlamış durumda. Türkiye’nin öncü eticaret sitelerinin yanında medya planlama ajansları ile de çalışan Zanox 13 ülkede faaliyetine devam ederken Türkiye'de performans reklamcılığı pazarının büyümesi için çaba gösteriyor.
Good Game Studios: 2009 yılında kurulan Hamburg merkezli dijital oyun geliştiricisi Good Game Studios, 2011 sonunda Kral Oyun işbirliği ile Aralık 2011'de Türkiye pazarına adım attı. Kral Oyun zaten 2003′ten bu yana, İlker Aydın tarafından Almanya'da kurulan oyun şirketi Kaiser Games tarafından yönetiliyordu.
Bu yılın Ocak ayında paylaştığımız son haberde Good Game Studios'un toplamda 5,5 milyon kayıtlı Türk oyuncusu olduğunu paylaşmıştık. Flash oyun pazarında Almanların Türkiye'ye olan ilgisine biraz daha değinecek olursak Kaiser Games'in İbrahim Evsan kurucusu olduğu Fliplife'ı satın almasından ve Spil Games'in Oyunoyna.com, Oyunskor.com ve GirlsGoGames.com.tr satın almalarından da bahsetmeliyiz.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2012 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Fact Finder: E-ticaret sitelerinde yapılan aramaların isabet oranını artıran ve doğal olarak ziyaretçilerin satışa dönüş oranını artıran Fact Finder da Türkiye pazarına adım atan Almanya merkezli girişimlerden.
Fact Finder Türkiye Yöneticisi Erol Yöndem'i ofisimizde ve Webrazzi Summit 2012'de konuşmacı olarak ağırlamıştık. Yöndem'in hemen her Webrazzi konferansına katıldığını da ayrıca eklemeden geçmeyeyim ki e-ticaret girişiminiz varsa kendisiyle tanışmış olma ihtimaliniz yüksek.
Criteo: E-ticaret girişimlerinin reklam dönüşüm performansını arttırmak isteyen şirketlerden Criteo da Şubat 2012'de Türkiye pazarına adım attı. Kapsamlı ve gerçek zamanlı teklif verme araçları, anahtar sözcük seviyesinde optimizasyon Criteo'nun sunduğu avantajlardan.
Crieo Almanya Genel Müdürü Robert Lang ile yaptığım röportajda Türkiye'deki e-ticaret potansiyeline güvenmelerinde lojistik altyapının durumunun iyi olmasını da sebepler arasında göstermişti.
Hatırlatmak gerekirse Criteo'nun 20 milyon dolar yatırımı var ve uluslararası büyümeye önem veriyor.
Riot Games: 2012 yılında oyun pazarı yine hareketliydi. Nintendo Türkiye’nin başındaki isim Hasan Çolakoğlu, 2006 yılında kurulan Riot Games’in Türkiye Ülke Müdürü olarak görevlendirildi.
Kaliforniya merkezli bir oyun şirketi olan Riot Games, şu anda dünya çapında 7 ofise (biri İstanbul'da) sahip. Aylık 32 milyon oyuncuya ulaşan Riot Games'in en iyi bilinen oyunu League Of Legends ve özellikle bu oyun için Türkiye oyunseverlere özel çalışmalar yaptığını biliyoruz.
Akamai: Dünya üzerinde 70’ten fazla ülkede, 2000’e yakın ağda (network) yer alan CDN hizmeti veren Akamai de 2012'de aramıza katılan teknoloji şirketlerinden. 2011 itibariyle küresel internet trafiğinin yaklaşık yüzde 35’ini üzerinde taşıyan Akamai, 100.000’den fazla sunucu ile Facebook, Microsoft, Amazon, Apple, Twitter, Adobe, Beyaz Saray, ABD Silahlı Kuvvetleri’nin tüm birimleri ve daha bir çok önemli yapıya hizmet veriyor.
Akamai'nin Nisan 2013'te yayınladığı internet durum raporuna göre Türkiye'nin küresel internet trafiğindeki yeri ilk 10 ülkenin dışında. Türkiye'den çıkan güvenlik tehditlerinin trafik yükü ise 3. sırada geliyor.
Mubi: Efe Çakarel’in kurucusu olduğu, San Francisco merkezli film sizleme servisi MUBI, Nisan 2012'de Türkiye pazarında da hizmet vermeye başladı.
İskandinav ülkeleri ve Türkiye’de, diğer pazarlardan farklı olarak, ‘günde 1 film’ modeliyle hizmet vermeye başlayan girişimin kurucusu Efe Çakarel, Webrazzi Summit 2012'deki konuşmasında internetteki en büyük güçlerin ABD dışındaki ülkeler olacağını söyleyerek Türkiye'deki potansiyelin de altını çizmişti.
LinkedIn: Haziran 2011'de Türkçe dil desteği sunmaya başlayan profesyonel iş ağı Linkedin, Şubat 2012'de Türkiye'de de özel bir reklam ve halkla ilişkiler ajansı ile çalışmaya başladı. Kısa süre sonra Ali Rıza Babaoğlan Linkedin Türkiye Yöneticisi olarak Linkedin ekibine katıldı ve Dublin'deki ekip arkadaşları Mehmet Taha Doğruyol ve Sırma Suher ile Webrazzi Summit 2012'de bir sunum yaptı.
Dünyanın borsaya açılan ilk sosyal ağı olarak tarihe geçen Linkedin, ilk çeyrek sonuçlarında 200 milyon kullanıcıya ulaştığını duyurmuştu. Ülke olarak Linkedin'in gözdelerinden biri olmayı sürdürüyoruz ancak Linkedin'in Türkiye'de ücretli servislerden, reklam ve insan kaynakları hizmetlerinden ne kadar kazanç sağladığını bilmiyoruz. 10. yaşını kutlayan Linkedin'in Türkiye'de ofis açması da pek yakın bir ihtimal gibi durmuyor.
Perform Group: Dijital ortamda spor içeriği ve pazarlaması konusunda dünya lideri olan Perform Group, Türkiye’nin önde gelen spor sitelerinden Mackolik.com ve Sahadan.com’un da aralarında bulunduğu 10 spor sitesini satın alarak Türkiye ayağını kurmuş oldu.
Maçkolik İnternet Hizmetleri Ticaret A.Ş.’nin yüzde 51′lik hissesini alarak çoğunluk hissesinin sahibi olan Perform Group, Mackolik.com‘un toplam değerini 80 milyon TL olarak belirlemiş oldu. Mart 2016′da geriye kalan yüzde 49′luk hisseyi de olarak olan Londra merkezli şirket bu satın almayla Türkiye’nin en çok ziyaret edilen 2 spor sitesini (aylık tekil ziyaretçi trafiğinde mackolik.com 7.8 milyon, sahadan.com 8.5 milyon) bünyesine katarak güçlenmiş oldu.
Perform Group bu yıl da spor analizi veri şirketi Opta için 40 milyon Sterlin (yaklaşık 116 milyon TL) ödedi.
Maçkolik satışının perde arkasında yaşananları Maçkolik’in kurucu ortaklarından Erdem Yurdanur ile yaptığımız röportajda dinleyebilir, kısa süre önce yayınlanan Spor Medyası Tüketim Raporu’na göz atabilirsiniz.
Freelancer: Ekim 2009'da editörümüz Ali Altuğ Koca Türkiye'nin de bir 'serbest çalışan kiralama platformu'na ihtiyacı olduğunu haykırmıştı ancak bu konuda yerli girişimlerin çok ses getirmeyen çabaları tatmin edici olmadı. Kasım 2012'de ise bu alanda dünyanın en önce gelen platformlarından biri olan Freelancer.com Türkçe sayfalarını yayına aldı.
İlerleyen aylarda Türkiye'ye hızlı bir giriş yapan Freelancer.com'un CEO’su Matt Barrie ile Mayıs 2013'te bir röportaj yapma şansımız da oldu ve Türkiye'nin Freelancer.com üzerinde Avrupa’da en hızlı büyüyen ülke olduğunu öğrendik.
Fotolia: Geçtiğimiz yıl sonunda Türkiye'de kendini göstermek isteyen girişimlerden biri de stok fotoğraf arşivi Fotolia olduğunu öğrendik. 20 milyona yakın sayıda içerik barındıran bir arşive sahip olan Fotolia aslında 2009 yılında Türkiye'ye yönelmiş ama Fotolia Türkiye Ülke Müdürü Akın Külhanbey'in bize ulaşmasıyla Fotoloia.com.tr'nin de aktif şekilde çalıştığını öğrenmiş olduk.
Bu alanda dünya çapında önemli girişimlerde fotoğraf/içerik satan Türk fotoğrafçılar olduğunu biliyoruz ancak henüz bu alanda yerli bir girişimin sesi kulağımıza gelmedi.
Airbnb: 2009'da Y-Combinator yatırımıyla tanıttığımız kısa süreli oda/ev kiralama sitesi Airbnb, 2 yıl gibi bir sürede 112 milyon dolar yatırım toplamıştı. 2012'de 7.5 milyar dolar üzerinden değerlendirildiği konuşulan girişim büyüme stratejisine Türkiye'yi de dahil etti.
2012 yılı sonunda Webrazzi ofisinde ağırladığımız Airbnb yöneticisi Christopher Lukezic, Türkiye’den 3.400 adet evin Airbnb'de kiralamaya açık olduğunu ve bu sayısı artımak üzere çalıştıklarını paylaşmıştı. ABD'li girişim 2012 yılında müşteride 4 kat, rezervasyonda 2 kat büyüdüğünü açıklamıştı.
Bu noktada bir detayı hatırlatmakta fayda var. Airbnb, Samwer Kardeşler'e ilham veren projelerden biri olmayı da başardı ve Samwer Kardeşler'in 'kopyası' Wimdu.com, Airbnb'den önce, 2011 ortasında Türkiye'ye eğilmişti. Wimdu.com.tr adresi halen kullanımda ama sitede herhangi bir Türkçe içerik yok. Rocket Internet Türkiye'den çıkarken Wimdu'nun da ipi çekildi diyebiliriz.
Yelp: ABD'nin popüler mekan listeleme ve yorum sitesi Yelp de 2012 sonunda Türkiye'ye adımını attı. Yelp.com’un Yeni Pazarlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Miriam Warren'i ilk açıklamayı Webrazzi ofisinde yaptıktan bir kaç gün sonra Yelp.com.tr ve Yelp mobil uygulaması Türkçe olarak yayına girdiğini gördük.
Türkiye'de önem arzeden bir girişim olan Yelp, Türkiye dahil 21 ülkede yerelleşerek 2013'ün 1. çeyreğinde 102 milyon kullanıcıya ulaştığını açıkladı.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ 2013 ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Twitter: Türkiye'nin son 1 yıldır en gözde sosyal medya mecrası konumundaki Twitter hakkında ilk yazımızı Nisan 2008'de yazmıştık. Şubat 2011'de halka açık çeviri sistemiyle Türkçe'ye de adım atmay başlayan Twitter, Nisan 2011'de Türkçe olarak yayına başladı. Gelir modelini oluşturan ABD'li girişimin Ocak 2013'te GenArt Medya ile çalışmaya başlaması ise asıl dönüm noktası oldu.
Hizmetlerini aşamalı olarak Türkiye'ye de açmaya başlayan Twitter, Türkiye'de dijital reklam pazarının en prestijli mecralarından biri oldu. Twitter henüz Türkiye'de ekip kurmak gibi bir hamle yapmadı ve yapacak gibi durmuyor.
NetPrice: 2013'ün Şubat ayında Japon e-ticaret grubu Netprice, akakce.com ile stratejik ortaklık yaparak Türkiye pazarına adım attı ve Mayıs 2013'te 20 milyon dolar değerlemeyle akakce.com’un yüzde 20′sine ortak oldu.
Bilindiğiniz gibi Ak Akçe Türkiye'nin önde gelen fiyat karşılaştırma sitelerinden biri. Netprice ise Tokyo Borsası’nda işlem gören, Netprice.co.jp başta olmak üzere e-ticaret alanındaki grup şirketleriyle küresel bir şirket. Netprice Partners ise Japon grubun yatırımlar yapan birimi.
1999 yılında kurulan Netprice'ın Türkiye pazarına adım atması ve yapılan yatırım ABD'den Uzakdoğu'ya uzanan bir yelpazede Türkiye'nin e-ticaret potansiyelini doğrulayan bir gelişme oldu.
Travelstart: Turizm hiç şüphesiz Türkiye'nin ticari anlamda en büyük silahlarından biri ve bu potansiyel yabancı oyuncuların dikkatini fazlasıyla çekiyor. Beş ülkede online seyahat hizmeti sunan Travelstart da Türkiye'ye pazarına Geziko.com ile girerek bu ilgiyi kanıtlayan yabancı girişimlerden biri oldu.
Afrika Kıtası’nın en önemli oyuncularından biri olan Travelstart, Tanzanya, Namibya, Nijerya ve Kenya'dan sonra Türkiye pazarında da uçak bileti arama, araç kiralama ve konaklama hizmetlerinde kullanıcılarına yardımcı oluyor. Geziko.com Türkiye'de Mehmet Altuğ Uluceviz tarafından yönetiliyor ve kendi alanında lider konuma yükselmek istiyor.
Ciuvo: Gezindiğiniz internet sitelerinin sunduğu indirim kodlarını ayrı bir arama yapmadan kolayca görmenizi sağlayan ve aynı zamanda ürün sayfalarında fiyat kıyaslama imkanı sunan Avusturya merkezli Ciuvo, Türkiye'ye Kuponkodlari.com ile adım attı.
Nisan ayı itibariyle aylık 50 bin yeni kullanıcı kazanan ve 50 milyon aktif kullanıcısı bulunan Ciuvo, Türkiye'de de yeni oyuncular kazanan indirim kuponu pazarında etkili olmayı hedefliyor. Gozimo'nun bu alanda son dönemin dikkat çeken girişimlerinden biri olacağını söyleyebiliriz.
Skyscanner: Türkiye pazarında etkili olmak isteyen turizm/seyehat odaklı yabancı girişimlerden biri de Skyscanner oldu. Nisan ayında görüştüğümüz Skyscanner Türkiye Ülke Müdürü Murat Özkök, Türkiye pazarında büyümek istediklerini ve iş ortaklarının sayısını artırmak için Türkiye'de olduklarını paylaşmıştı.
44 ülkeye hizmet veren Skyscanner, 2011 yılından bu yana Türkiye pazarında aktif olarak hizmet veriyor ama İskoçya (Edinburg) merkezli şirketin Türkiye içi seyahatlerden ziyade yurtdışı seyahatlere aracı olmak üzere çalışacağını öğrendik. Zira bu pazarda mevcut oyuncuların da çok karlı bir iş yapmadıklarını biliyoruz.
Wall Street Journal: Nisan ayı bizim için de önemli bir gelişmeye sahne oldu. Zaman zaman güvenilir bir kaynak olarak kullandığımız, zaman zaman Türkiye internet sektörü haberlerinde referans olarak Webrazzi'yi gösteren Wall Stree Journal, Türkiye yayınına başladı.
Wall Street Journal'ın ABD başta olmak üzere Avrupa'da da internet ekonomisiyle yakından ilgilendiğini düşünürsek bu adımın Türkiye için ne kadar önemli olduğunu daha rahat görebiliriz. Diğer yandan yabancı girişimlerin Türkiye pazarıyla ilişkisi için de yeni bir pencere açıldığını söylemek yanlış olmaz.
Bu noktada bir parantez açmak gerekirse Avrupa'nın popüler teknoloji ve internet bloglarından TheNextWeb.com da Türkiye'ye özel bir bölüm açmış ancak 9 ay gibi bir sürede The Next Web Türkiye kapatılmıştı.
Meinkauf: Avusturya merkezli meinkauf.at, internette mağazaların indirim broşürlerini yayınlayan bir girişim ve Nisan 2013'te Türkiye pazarına Mikunu.com.tr ile adım attı.
Her gün 200’ün üzerinde broşür ve katalog güncelleyen Mikunu, 30 Nisan itibariyle 9 binin üzerinde ürün ve marka için arama hizmeti sunuyor. iPhone (iPad uyumlu) uygulamasına da sahip Mikunu, toplamda 8 bin şubenin ve bankamatiklerin adresini ve çalışma saatine ulaşmayı da mümkün kılıyor.
Telecity Group: Türkiye’nin hosting çözümleri büyük ölçekli şirketlerinden SadeceHosting, bir üst ligde aynı hizmeti veren TelecityGroup tarafından Mayıs 2013'te satın alındı.
Telecity’nin 25 milyon poundluk yani 70 milyon TL nakitle satın aldığı Sadece Hosting, kendi adıyla hizmet vermeye devam ederken Türkiye'deki internet altyapı hizmetlerinin potansiyelini de ortaya çıkarmış oldu. Sadece Hosting Kurucusu ve Genel Müdürü Selçuk Saraç, başarıya giden yolu Webrazzi Summit 2012'de paylaştı.
Buraya mı eklemek gerek emin değilim ama alan adlarının kayıt protokollerinden sorumlu uluslararası kurum ICANN'in de Nisan 2013'te İstanbul ofisini açtığını ve çalışan arayışında olduğunu hatırlatmak isterim.
Line: Güney Koreli popüler arama motoru Naver’in bir markası olan Line, çapraz platformlarda kullanılabilen mesajlaşma uygulamasıyla Türkiye pazarına girdi.
Bizzat görüştüğümüz Line/Naver yetkilileri, 2011 Haziran ayında yayına giren Line'ın Türkiye pazarındaki potansiyeli en iyi şekilde kullanmak istediğini paylaştı. 120 milyon kullanıcıya ulaşan Line, mobil reklamların yanısıra televizyon reklamıyla da pazarda etkili olmak istediğini gösterdi.
Most Photos: İsveçli stok fotoğraf ve resim bankası Most Photos da 2013'ün 2. yarısında Türkiye pazarına adım atan girişimlerden biri oldu.
2007 yılında İsveç’te kurulan girişim Haziran 2013 itibariyle Türkiye faaliyetlerine başlarken Türkçe tanıtım videosuyla giriş yapması dikkat çekiciydi. 2 yıl içinde görsel arşiv sayısı ile dünyanın en büyük stok imaj sitesi olma amacındaki Most Photos, Türkiye faaliyetleri için de Ceyhun Cingi'yi görevlendirdi.
WeChat: Çinli milyar dolarlık internet devi Tencent‘in anlık mesajlaşma uygulaması WeChat, Türkiye pazarına tabiri caizse kafadan dalış yaptı. Televizyon reklamlarıyla tüm ülkenin karşısına çıkan WeChat, Messi'yi oynatmasıyla farkını gösterdi.
Whatsapp'ı geride bırakmak isteyen ve aylık aktif kullanıcı sayısı 195 milyon olan WeChat, Çin dışında 100 milyon kullanıcıya ulaşarak Türkiye pazarında da büyüyeceğinin sinyallelerini verdi.
TicketForEvent: Londra merkezli biletleme hizmetleri sunan girişim Ukrayna ve Rusya pazarından sonra Türkiye pazarına da giriş yaptı.
Türkiye’nin gelişen bir pazar olmasını önemseyen TicketForEvent, bilet satış, takip, kontrol ve raporlama hizmetleri sunuyor. 2011 yılında Expo Promo Group‘un bir iştiraki olarak kurulmuş ve Kasım 2012′de Abele Capital’den 3milyon dolar yatırım almayı başarmıştı.
İngilizce ve Rusça’dan sonra 3. dil olarak Türkçe’yi kullanmaya başlayan sitede, ağırlıklı olarak saha satış elemanları olmak üzere Türkiye operasyonu için 6 kişilik bir ekip kurmuş. Şirket Türkiye operasyonunu yönetecek bir kişiyle de anlaşılmak üzereydi.
Waze: Ücretsiz ve sosyal trafik durumu/navigasyon uygulaması Waze, Google tarafından yaklaşık 1 milyar dolara satın alındıktan sonra Google'ın trafik hizmetlerini sunmadığı ülkelere yayılabileceği tahmin edilmiştir. Türkiye pazarına Temmuz ayında sessizce açılan İsrailli girişim Waze, 28 Ağustos'ta Türkiye pazarındaki ilk basın toplantısını yaparak bu adımı resmen doğruladı.
Türkiye'de İBB Trafik uygulamasının gördüğü ilgi Yandex Haritalar'ın trafik durumunu gösteren uygulamasıyla azalmıştı. Şimdi 3. büyük olarak Waze'in pazara girmesiyle ilginin 3'e bölüneceğini söyleyebiliriz. Yeni bir girişimin bu üçlüye karşı çıkması ise çok zor görünüyor.
ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ Yakında ˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍˍ
Spotify'ın yakında Türkiye pazarına resmi bir adım atacağı da son gelen bilgiler arasında. 2010 yılında Türkiye pazarına girmesini beklediğimiz Livingsocial'ın ise artık böyle bir niyeti olmadığını söyleyebiliriz. Diğer yandan Türkiye pazarına giriş yapacak yeni oyuncularla ilgili görüşmelerimiz sürekli devam ediyor. Yakında yeni isimleri de sizlerle paylaşmış oluruz. Gözden kaçırdığımız girişimler varsa lütfen bizimle paylaşın.
