Tarih 7 Haziran 2011. Apple CEO’su Steve Jobs vefatından birkaç ay önce Cupertino Kent Konseyi’ni toplayarak 12.000 Apple çalışanını tek bir binaya toplamak istediklerini oldukça farklı bir proje ile açıklar. Bunun için de aynı şehirde bulunan ve birkaç binadan oluşan Apple’ın merkezini, Hewlett-Packard’ın yer aldığı alanı satın alarak inşa etmek istediklerini aktarır. Kendi deyimiyle adeta bir 'uzay gemisi' olan Apple'ın yeni kampüsü; Apple Park dijital simülasyon ortamında tanıtılır.
Aradan geçen yaklaşık 6 yılın ardından Apple Park, dünyanın dört bir yanından gelen en kaliteli inşaat malzemeleri ile neredeyse tamamlanmak üzere. Metalik karbon fiber çatısı Dubai'de üretildi, kavisli cam panelleri Almanya'dan geldi. 708 bin metrekarelik alan üzerine kurulan kampüs, henüz tam anlamıyla açılmasa da geçtiğimiz ay, çalışanlarının bir kısmı yeni merkezlerine taşınmaya başladı. Proje için toplam harcanan para 5 milyar dolar. Yıl sonuna kadar ise 12 bin çalışanın tamamının yeni ofislerine taşınması bekleniyor.
ABD’nin Kaliforniya eyaletinde bulunan Cupertino 60.000 nüfuslu bir kent. Yıllardır 'ha şimdi bitti, bitecek' diye bekleyen Cupertino halkının heyecanlı bekleyişi sürüyor. Teknoloji dünyasının etkisi Silikon Vadisi’nde yer alan küçük kentleri derinden etkileyip, tüm yapısını değiştirdiği gibi Cupertino’da bu değişimden etkilenen kentler arasında.
Apple'ın Cupertino'ya getirdiği katma değer
Aslında şehir halkı Apple'a yabancı değil, çünkü Apple'ın eski merkezi de bu kentteydi. Ancak böylesi büyük bir projenin kente getirebileceği katma değer de tartışılamaz. Öyle ki, Cupertino da Apple Park'ın inşaasına yönelik haberlerin duyulmasının ardından kenti heyecanlı bir telaş almış. Daha proje tamamlanmadan Apple Park’ı görmek için kenti turistler ziyaret etmeye başlamış. 2016 yılından beri kentte yeni restoranlar, kafeler, mağazalar açılmaya başlanmış. İşletme aktiviteleri de 2015’in ikinci çeyreğinde 2014 yılının aynı çeyreğine göre yüzde 33.5 artmış. Ancak 2015 yılındaki bu artışın normale dönmesi ile 2016’nın ikinci çeyreğinde büyüme yüzde 19,4’e düşmüş.
Elbette konut fiyatlarında da patlama yaşanmış. Geçtiğimiz yıl 3 yatak odalı bir evin 750.000 dolar olan değeri bu sene iki katına çıkmış. Artık bu bölgeden ev satın alabilmek için ise milyoner olmak şart. Yeni projeler ise yolda. Kentin bir çok bölgesine Apple çalışanlarının konaklaması için çeşitli konut projeleri yapılıyor. Yani Cupertino, Cupertino olalı böyle bir yükseliş yaşamamış.
Kentte yaşanan bu gelişmeler Cupertino Belediyesi’nin de yüzünü güldürmüşe benziyor. Belediyenin yayınladığı Yıllık Mali Raporu’na göre kentteki konutların rayiç bedeli toplam 1.7 miyar dolar arttı. Bunda teknoloji devinin katkısı 820 milyon dolar olarak değerlendiriliyor. Öte yandan Apple, Pruneridge Yolu'nun kapatılması için de 2014-2015 mali yılında belediyeye 23.7 milyon dolar ödedi. Apple'ın 2016 mali yılında kente ödediği inşaat vergisi ise 900.000 dolar.
Şirket, eski merkezi, diğer konutlar ve yeni kampüsü ile birlikte kentteki konut rayiç bedeline olan katkısını yüzde 17,5 olarak hesaplıyor. Bu oran 2011’den beri yüzde 8,93 arttı. Apple Park projesini saymazsak, firmanın Cupertino’ daki mülk değerini yine bu beş yıl içinde ikiye katlamış olacağı hesaplanıyor.
Kentte yeni konut projeleri birer ikişer kendisini gösteriyor. 120 tane loft daire yolda, Cuperteno'nun en işlek caddelerinde Apple'ın çalışanları için yapılan ve Eylül'de bitmesi planlanan Residence Inn ise bir diğer proje. Merkezin açılmasından sonra, Apple'ın ağarlayacağı konukları, düzenleyeceği panel ve toplantıları da projeye kattığımızda kent bundan hatırı sayılır biçimde etkilenecek.
Madalyonun öteki yüzü ne diyor?
Yeni merkezde elbette bir üretim tesisi olmayacak. Dolayısıyla 12.000 çalışan yüksek eğitimli ve gelir düzeyi yüksek bir kitleden oluşacak. Yüksek gelirli kitlenin, hem emlak sektörüne hem de kentin gelişimine oldukça bonkör bir şekilde katma değer sağlayacağı kesin. Ancak bir de madalyonun görünmeyen bir yüzü var. 60.000 nüfuslu kentte, halkın hepsinin alım gücünün yüksek olduğunu söylemek zor olacaktır. Bu değişim ile birlikte, özellikle orta sınıf ve orta sınıf altı yerli halkın bir alt-kültür konumuna düşmesi gibi bir risk de olabilir. Bu bağlamda kent göç aldığı gibi artan fahiş fiyatlar yüzünden kentin göç vermesi de muhtemel olacaktır.
Apple Park, önümüzdeki dönemlerde de adından çok söz ettirecek gibi görünüyor. Kente inen uzay gemisinin tüm alanına 9000 ağaç dikilmesi planlanıyor. Çevre yeşillenecek, Apple Park yeşilliğin arasına gömülecek. Dışarıdan gelen ziyaretçiler için de kahvelerini yudumlayacakları bir cafenin de içinde olduğu bir alan olacak.
İlgilenenler için yeni merkezin dronla çekilmiş son halini aşağıda izleyebilirler.
