2008 yılını ülkemizdeki bazı e-ticaret şirketlerinin kötü geçirdiğini hatırlıyoruz. Tio, HemAlHemSat.com, Weblebi gibi bilimum şirketlerin bu dönemde olumsuz haberlerle gündeme geldiklerini hatta kapatıldıklarını paylaştık.
Geçtiğimiz günlerde benzer bir haber Türkiye'nin en popüler e-ticaret sitelerinden estore.com.tr için geldi. Haberi netleştirene kadar konuyu gündeme taşımak istememiştik ancak bugün şunu rahatlıkla söyleyebiliyoruz ki arkasına Çukurova Grubu'nun gücünü almış olan estore.com.tr bile bu süreçte ayakta kalmayı başaramamış.
Şirketin iflas açıklamasından dolayı personeline maaş ve tazminat ödemesi yapmadığı da söz konusu süreçte ve sonrasında estore personelinin yaşadıklarının paylaşıldığı estorealacaklipersonel.blogspot.com adresindeki blogda yazılanlardan anlaşılmaktadır.
Ancak diğer taraftan 1 Ocak 2009 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde çıkan bir haber dikkat çekiyor.
Hepsiburada.com Genel Müdürü Kaan Dönmez ile yapılan röportajdan çıkarttığımız notlar hem e-ticaret pazarı hem de Hepsiburada.com için pembenin ötesinde bir tablo çiziyor.
Kaan Dönmez'in söylediklerine göre yılbaşı döneminde yapılan e-ticaret alışverişi 50 milyon YTL'yi bulmuş, bu rakam geçen yıla kıyasla %30 büyümeyi gösteriyormuş. Aynı şekilde Hepsiburada.com da 2007 yılına göre ciro bazında %14 büyüme göstermiş ve 2008 yılını 242 milyon YTL ile kapatmış.
Bu iki haberi baz alarak düşündüğümüzde karşımıza ciddi bir çelişki ortamı çıkıyor. Bir tarafta Çukurova Grubu'na ait estore.com.tr ve söz konusu iflas, diğer tarafta Doğan Grubu'na ait Hepsiburada.com ve genelde %25-30, ciro bazında %14 büyüme.
Durum böyle olunca biraz düşünüyoruz ve karşımıza bu tablonun sebebi olabilecek birkaç madde çıkıyor.
1. estore.com.tr ve diğer başarısız e-ticaret örneklerinde gözden kaçırdığımız ya da bilmediğimiz yönetimsel problemler var(dı).
2. Hepsiburada.com pazarda ciddi bir bilinirliğe ve güvene sahip, bu sebepten ötürü artık tekel olma yolunda ilerliyor ve rekabet avantajı yakalıyor.
3. Hepsiburada.com'un paylaştığı bilgiler gerçeği yansıtmıyor.
Benim bu konudaki görüşüm 1. ve 2. madde üzerinde yoğunlaşıyor. E-ticaret'in ana başarı kriteri olarak tedarik zinciri, tedarikçi ilişkileri ve bilinirlik (dolayısıyla güven) göz önüne alındığında Hepsiburada.com'un geçmişten itibaren Doğan Grubu varlığıyla sağladığı güven ortamı ve bilinirliği, tedarikçi ilişkilerinin de güçlenmesine yol açtı. Şirketin tedarik zinciri çok satan ürünlerde sorunsuz işlerken alt seviye, daha az ciro yapan ürünlerde sıkıntılar yaratmasına rağmen genel müşteri açısından problem olmadı.
Türkiye'de e-ticaret halen ciddi bir fırsat barındırmaktadır. İşi ciddiye alan, ortaya sermaye koyabilecek ve kabul görmüş tedarik zinciri uygulamalarıyla süreçlerini modelleyecek yeni girişimler bu alanda fark ve değer yaratacaklardır. Elbette pazarın ana oyuncularının yarıştan çekilmesi bir taraftan avantaj sağlarken diğer taraftan oluşan tekel ortamında bariyerleri gündeme getirmektedir. Bu sebeple geneli hedefleyen e-ticaret girişimlerinde giriş maliyetleri gün geçtikçe artmaktadır. Özel ürün gruplarına dönük niş e-ticaret modellerinde ise her dönemde olduğu gibi düşük giriş maliyetli rekabet avantajı sürmektedir.
Kısacası e-ticaret pazarımız bir önemli firmasını daha kaybetti ve çok büyük olasılıkla Hepsiburada.com'un hem olası bir şirket satış durumu için elini güçlendirdi hem de 2009 yılı hedefleri açısından başarı potansiyelini artırdı. Bu gelişmelerin yankılarını önümüzdeki dönemlerde görüyor olacağız.
Eğer Webrazzi okuyucuları arasından estore.com.tr ve Hepsiburada.com şirketlerinin iç işleyişini yakından bilenler varsa, görüş ve yorumları almaktan memnun oluruz.
