Kripto para dünyasında ETF'lerin rolü: Güncel gelişmeler neler?

2017 yılında vadeli bitcoin işlemlerinden sonraki adım olarak görülen ETF'ler, özellikle Spot Bitcoin ETF'leri başta olmak üzere son dönemde kripto para gündemini yoğun bir şekilde meşgul etti. Gelin, ETF'lere ve son dönemde kripto odağında yaşanan gelişmelere birlikte bakalım. 

ETF nedir? 

Açılımı Exchange Traded Fund olan ETF, ülkemizde ağırlıklı olarak Borsa Yatırım Fonu olarak adlandırılıyor. Borsada işlem gören yatırım araçları olarak konumlanan söz konusu fonlar, hisse senetleri, tahviller veya emtialar gibi varlık gruplarını takip ediyor. Bu anlamda ETF'lerin, bir endeksi taklit ederek, o endeksin performansını yansıtmayı amaçladığını söyleyebiliriz. Böylece ETF'ler, yatırımcılara, tek bir hisse senedi alır gibi çeşitli varlıklara kolayca yatırım yapma imkanı sunuyor. Borsa Yatırım Fonları, 7 trilyon dolarlık bir endüstri olarak karşımıza çıkıyor. 

Kripto ETF'leri 

Gelelim kripto para alanındaki ETF'lere. Kripto para ETF'leri, Bitcoin veya diğer kripto paraların fiyat hareketlerini takip eden fonlar. Bu ETF'ler sayesinde yatırımcılar, doğrudan kripto paralara yatırım yapmak zorunda olmadan, bu varlık sınıfına ETF'ler aracılığıyla yatırım yapabiliyor. Kripto alanındaki çeşitli regülasyon ihtiyaçları nedeniyle yatırımcılardan bazıları, doğrudan kripto para alımı yapmaktan çekiniyor. Sadece yasal olarak düzenlenmiş piyasalarda hareket etmeyi tercih eden yatırımcılar için kripto para ETF'leri ideal bir seçenek olabilir. 

Bitcoin ETF'leri 

Bu örneği Bitcoin üzerinden ele alacak olursak; ABD menkul kıymetler ve borsalar kurumunun (SEC) onayıyla ABD'de ilk olarak 2021'in Ekim ayında hayata geçirilen Bitcoin vadeli işlem ETF’leri, geleneksel düzenlemeye tabi menkul kıymetler borsalarında alınıp satılıyor. Buna ek olarak Bitcoin ETF’leri, kripto para borsalarında mevcut değil. Bir bitcoin vadeli işlem ETF'si olan ProShares Bitcoin Strategy ETF, 19 Ekim 2021'de onaylandı. Diğer bitcoin vadeli işlem ETF'leri ise VanEck, Valkyrie, Simplify Asset Management ve GlobalX tarafından yatırımcıların ilgisine sunuldu.

ABD dışındaki ülkelerde de Bitcoin vadeli işlem ETF’leri yatırımcılara sunulmakta. Örneğin, Avustralya’da yatırımcıların ilgisine sunulan tüm Bitcoin ETF’leri, Avustralya Menkul Kıymetler ve Yatırım Komisyonu (ASIC) tarafından düzenleniyor. Kanada ve Almanya gibi ülkelerde ise Spot Bitcoin ETF, yatırımcılarla buluşmakta. 

Spot Bitcoin ETF ve Bitcoin vadeli işlem ETF farkı 

Yeri gelmişken, Spot Bitcoin ETF ve Bitcoin vadeli işlem ETF'i arasındaki farkı da ele almaka fayda var. Spot Bitcoin ETF'de ETF’nin değeri Bitcoin'in günlük piyasa fiyatlarına (spot fiyatına) dayalı. Yatırımcılar, Spot Bitcoin ETF sayesinde Bitcoin'i doğrudan satın almadan, onun piyasa hareketlerinden faydalanma imkanı yakalıyor.

Kısacası, Spot Bitcoin ETF'i, doğrudan Bitcoin'in anlık piyasa fiyatına dayanırken, genel anlamda Bitcoin ETF'i, Bitcoin'in gelecekteki fiyat hareketlerine dayalı vadeli işlemler veya diğer yatırım stratejilerini içeriyor. Her iki tür ETF de yatırımcılara Bitcoin piyasasına farklı yollarla erişim sağlasa da; risk ve yapı bakımında çeşitli farklılıklar göstermekte.

Bu arada kripto para veri ve analiz şirketi CoinGecko'nun paylaştığı verilere göre, bitcoin'in spot fiyatına bağlı ETF'lere yatırılan küresel varlıklar kasım ayı itibariyle toplam 4,16 milyar dolara ulaştı.

ETF odağında güncel gelişmeler 

Geçmişte Bitcoin Trust'ını (GBTC) ETF'ye dönüştürmeye çalışan yatırım şirketi Grayscale, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'na (SEC) karşı açtığı davayı 2023'ün Ağustos ayında kazandı. ABD Federal Mahkemesinin verdiği karar doğrultusunda SEC, başvuruyu yeniden gözden geçirmek durumunda kaldı. Bu karar, yatırım şirketlerinin odağını Spot Bitcoin ETF'ine çevirmesinin yolunu açtı diyebiliriz. 

Aralarında BlackRock ve Fidelity gibi piyasanın önemli isimlerinin de bulunduğu birçok yatırım firması, ABD'de Spot Bitcoin Borsa Yatırım Fonu (ETF) başlatmak için sıraya girmiş durumda. Başvuru yapan firmalar arasında Valkyrie da yer almakta. Yaz aylarında Black Rock'ın yaptığı Spot Bitcoin ETF başvurusu bir çok yatırım şirketinin konuya ilgi duymasına yol açtı. Şu anda yaklaşık 12 spot Bitcoin ETF'i değerlendirilme sürecinde. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ise yıllarca süren direnişin ardından spot bitcoin ETF'lerine sıcak bakıyor. JP Morgan analistlerine göre; ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, spot bitcoin ETF'leri için karar tarihini en erken 10 Ocak 2024 tarihine çekti. 

Update: Wow. SEC went super early on Franklin. They weren't due for another decision until Jan 1. Notably Franklin is the only issuer who didn't submit an updated S-1 yet. Wonder if that has any impact here. https://t.co/go4K1wSTpw pic.twitter.com/bA6aULvPCd

— James Seyffart (@JSeyff) November 28, 2023

BlackRock'ın Spot Bitcoin ETF özelinde ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu ile görüşmeleri devam etmekte. Paylaşılan bilgilere göre; BlackRock ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun taleplerine göre çeşitli değişikler yapmakta. Analist James Seyffart'ın paylaştıklarına göre; BlackRock ve Nasdaq, varlık bazlı bir ürün konusunda ısrar ederken, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, nakit bazlı bir ETF konusundaki kararından geri adım atmıyor.

Bu arada Ekim ayında Avrupa merkezli dijital varlık yöneticisi CoinShares'in Valkyrie Fund'ı almak üzere harekete geçtiğini hatırlatalım. Bu kapsamda, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun Valkyrie Bitcoin Fund'ı onaylamasıyla, Valkyrie'nın CoinShares adını ETF'e dahil etmesi bekleniyor. 

ETF'lerin Bitcoin fiyatlarına etkisi 

Son olarak Standard Chartered'ın belirttiğine göre; ETF'lerin beklenenden erken piyasaya sürülmesi sayesinde Bitcoin, bir yıl içinde 100 bin dolara ulaşabilir. 

Skybridge Capital Başkanı Anthony Scaramucci'nin geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamaya göre, uzun zamandır beklenen ETF onayının ardından, uzun vadeli Bitcoin kapitalizasyonu 600 milyar dolardan 15 trilyon dolara yükselecek. Bitcoin fiyatı yeni döngüde 250 bin dolara, on yılın sonunda ise 750 bin dolara ulaşacak.