Ford'un elektrikli ve otonom araç odağında yatırım ajandası

Temmuz 2018'de Amerikan otomobil üreticisi Ford, yakın gelecekteki vizyonunda otonom araçlar, elektrik ile çalışan araçlar ve mobil bağlanabilirlik olan şirket, kendisine daha fayda getirecek işlere de imza atmak istediğini açıklamış, Kuzey Amerika'da SUV, kamyon, büyük araçlar ve  Mustang dışında tüm araç üretimini durduracağını açıklamıştı. Aynı ay içinde Ford, Autonomous Vehicles LLC'yi kurduğunu söylemişti. Otonom araçların geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacak birime 4 milyar dolarlık bir kaynak ayrılmasını planladığını anlatmıştı. Bu stratejik kararın ardından (aşağıda detaylı olarak anlattığımız) kilit satın almalar gerçekleşmeye başlamıştı.

Yeni nesil teknoloji girişimler, otomotiv sanayinin dönüşümünde kilit rol üstleniyor. Ford, Volkswagen, Toyota, Hyundai gibi yeni iş modellerini ve olası iş birliklerini hayata geçirecek bir yapıyı kurmak için harekete geçti. Otomotiv şirketleri yeni teknolojilere yatırım yapmaya başladı. Odaklandıkları alanlar arasında otonom teknolojiler, bağlantılı araçlar, müşteri deneyimi, akıllı hareketlilik (mobilite), endüstri 4.0 ve elektrifikasyon dikkat çekiyor.

Tesla oyunun kurallarını değiştirdi

2006 yılında Toyota Tesla'nın hisselerini satın alması ve ikilinin RAV4 EV aracının üretimi için güçlerini birleştirmesiyle fitilin ucu ateşlendi. 2009'da General Motors'un iflasıyla Tesla 42 milyon dolar ödeyerek 2010'da General Motors ve Toyota'nın faaliyet gösterdiği fabrikayı satın aldı. Yarıştan kopmak istemeyen otomotiv şirketleri için bu adım, stratejilerini değiştirmesine neden oldu. 

1903'te 11 yatırımcıyla birlikte 28 bin dolar sermayeyle kurulan Ford, 2014'te Stanford ve MIT gibi iki bilindik eğitim kurumu ile birlikte, araç sürüşünü otomatize eden bir sistem için araştırmalarına başladı. 2015'te Google'ın sürücüsüz araçlar teknolojisiyle kendi otomotiv üretimi alanındaki deneyimiyle birleştirdi. Amacı geleceğin trafiğine uygun çözümler üretmek vizyonuyla hareket etmekti. 2020 itibarıyla piyasa değeri yaklaşık 128 milyar dolar olan Ford program kapsamında veri, araç paylaşımı, alternatif ulaşım araçları, bağlantılı ve otonom sürüş gibi kritik alanları kapsayan 25 projeyle işe başladı. 

Temmuz 2016'da Civil Maps, Motus Ventures liderliğinde 6,6 milyon dolar yatırım aldığını haberi gündeme düştü. Bu tura Yahoo kurucu ortağı Jerry Yang'in AME Cloud Ventures ile Ford da katıldı. Ford, bu yatırımla sürücüsüz araçların kamera ve Lidar diye bilinen yüksek çözünürlüklü lazer görüntüleme sistemiyle topladıkları 3D veriyi okunabilir haritalara dönüştürmek için teknolojiyi bulmayı amaçladı. Civil Maps de sürücüsüz araçların etrafını "görmesi" ve buna uygun hareket etmesi için gerekli üç boyutlu (3D) haritalar geliştiren Civil Maps, bunun için yapay zeka destekli bir yazılım kullanıyor. Dolayısıyla o dönem şirket için kritik bir yatırım olma özelliği taşıyor. Temmuz 2016'da sürücüsüz araç üretme hedefine bir adım daha yaklaşmak için Hindistan'lı ZoomCar'a yatırım yaptı. 2013 yılında kurulan girişim, Uber gibi özel şoförlü araç yerine sürücüsüz araç kiralama hizmeti sunuyor. Ford Smart Mobility'nin liderlik ettiği yeni turda tam 24 milyon dolar yatırım aldı. 

O tarihten sonraki beş yıl içinde sürücüsüz araç üretmeyi hedefleyen şirket, bir taraftan 2025'e kadar elektrikli araç teknolojisine 30 milyar dolardan fazla yatırım yapmayı hedef haline getirdi. Bu doğrultuda ürettiği elektrikli hibrit otomobillerin satışı 2016'da yüzde 38 arttı. Şubat 2017'de kendi otonom aracını geliştirmek için Argo AI adıyla kurulan şirkete 1 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurdu. Argo AI'ın çoğunluk hissesi Ford'un olsa da şirket bağımsız olarak çalışmaya başladı. Satış, bu sene tamamlandı.

Argo AI'yi satın aldı

Ford Başkanı ve CEO’su Mark Fields, “Önümüzdeki on yıl otomobillerin otonom olmasıyla tanımlanacak ve otonom araçların toplumdaki etkisi, Ford’un ilk montaj hattının 100 yıl önce yaptığı gibi olacak. Ford bir yandan otomotiv ve mobilite şirketi olarak büyürken, pazara otonom araç sunma konusundaki öncülüğümüzü de güçlendirecek ve aynı zamanda bu teknolojiyi başkalarına da lisanslamamızı sağlayacak olan Argo AI’ya yaptığımız yatırımın paydaşlarımız için önemli bir değer yaratacağına inanıyoruz.” açıklamasıyla bu büyük yatırımla otonom araçların geleceğinin çok yakın olduğuna değindi.

Sürücüsüz otomobil dikeyindeki rekabeti, araba üreticileri arasında yatırım yarışına dönüşmüştü. Bu yüzden Google ve Uber’in eski yöneticilerinin bir araya gelerek oluşturduğu Argo AI ile Ford’da çalışan ve çalışmayan otonomi konusundaki uzman mühendisler ve robot bilimciler bir araya gelmesi önemli bir adımdı.

Tam o dönem, Tesla, 2017 yılının ilk çeyreğinde ise 25 bin araç satışı gerçekleştirdi. İlk çeyrekteki bu başarı sayesinde hisselerini yüzde 5 oranında artırdı. Tesla, Amerika'nın en büyük ikinci otomobil üreticisini geçmiş oldu. Hisseleri Nasdaq'ta işlem gören Tesla'nın şu anki toplam hisse değeri 48.6 milyar dolarken, NYSE'de işlem gören Ford'un toplam hisse değeriyse 45.4 milyar dolar seviyelerine düştü.

Araç üreticisi Ford'un o dönem otonom araçlar konusunda daha da bastırmak için stratejik adımlar atacağı düşünülse de şirket, Kasım 2018'de yaptığı ters köşe bir satın almayla herkesi şaşırttı. Şirket, elektrikli scooter girişimi Spin'i satın aldığı duyurdu. Satın alma işlemi 100 milyon dolar ile tamamlandı. Bu satın alma gerçekleşti. Çünkü günümüzde artan yakıt masrafları, insanların  yakıt tasarrufu sağlayan araçlara ve elektrikli scooterlara olan ilgisini her geçen gün daha da arttırıyor. Birçok ülkedeki hükümet yetkilileri, sera gazını emisyonlarını ve çevre dostu araçların benimsenmesi gerektiğini belirten açıklamalarıyla kullanıcıları, elektrikli veya yakıt tasarrufu sağlayan araçlar satın alması için teşvik ediyor. Teknoloji şirketlerinin yanı sıra araç üreticileri de bu yeni ulaşım modelini destekliyor.

Rivian yatırımı geldi

Nisan 2019'da dünyasında sürdürülebilir mobilitiye yönelik ürün ve servisler geliştiren teknoloji şirketi Rivian'a 500 milyon dolarlık yaptı. Yatırımın yanı sıra şirketler, Rivian’ın skateboard platform ismini verdiği yüksek teknolojili ürününü kullanarak ABD’li araç üreticisine yeni nesil elektrikli araç geliştirmek için birlikte çalışmaya başladı. Rivian'ın kurucusu ve CEO'su RJ Scaringe, iki şirket arasında yapılan stratejik ortaklığı önemli bir kilometre taşı olarak nitelendirdi. Ford'un da girişimin gelişmiş teknolojik yapısını kullanarak  otomobil sektöründe rekabet gücünü artırmaya yönelik bir fırsat daha oluşturdu. Aynı yıl içinde T. Rowe Price'ın liderliği üstlendiği yatırım turunda 1,3 milyar dolar yatırım turuna Amazon ile katıldı. 

Aynı yıl içinde bir satın alma haberi daha geldi. Ford, Journey Holding Corporation'ı satın aldığını duyurdu. Ford'un elektrikli araçlarından sorumlu küresel direktörü Ted Cannis'in Engaged'e bir sene önce verdiği bir röportajda Ford'un bu satın almayı yapacağının sinyalini vermişti. Cannis, artık satmayan araçlar üretmek istemediklerini, bu otomobillerin üretimin sayısında düşüş yaşanacağını ve elektrikli araçlara tam kapasite odaklanmak istediklerini belirtmişti.

Avrupa’da 2018’den beri elektrikli ticari araç teknolojisi için çalışmaya başlamıştı. Ford Elektrikli Minibüs E-Transit'i bu yılın sonunda piyasaya süreceğini açıklamıştı. Ardından elektrikli pick-up segmentine giren F-150 Lightning modelinin ise 2022'nin bahar aylarında müşterilere gönderileceğini duyurmuştu. Bu adımlar, geçen Haziran ayında ticari müşterilerinin elektrikli araç (EV) filolarında şarj yönetimini kolaylaştırmak için şarj yönetimi ve filo izleme hizmeti şirketi Electriphi'yi satın alacağını açıklamasıyla pekişmişti.

2025 yılına kadar 30 milyar dolardan fazla yatırım yapma planının bir parçası olarak gerçekleştirilen satın alma, Haziran ayının sonunda tamamlanacak. 2030’a kadar otomobil üretiminin yüzde 40'ının elektrikli modellerden oluşması hedefleyen Ford, satın almayla ilgili detayları açıklamamıştı.

ABD'deki en büyük ikinci araç üreticisi Ford, 2018'de satın aldığı e-scooter girişimi Spin ile ilk özel tasarım elektrikli scooter'ını piyasaya sürdü. Şirket, Temmuz ayında Sacramento'da hizmete başlayacak. İlk etapta piyasaya  25 yeni S-100T scooter ile girecek. 2019'dan beri bu iş üzerine çalışan Spin, Ağustos ayına kadar bu sayıyı 350'ye çıkarmayı hedefliyor. Yıl sonunda ise piyasada 1000'den fazla araçla yer almayı planlıyor.

400 farklı güvenlik ve dayanıklılık testinden geçen araçların, piyasadakilere göre daha güvenli ve daha dayanıklı olduğu belirtiliyor. Spin Ürün Başkan Yardımcısı Maxime Veron bu konudaki iddiasını S100T'lerin piyasadaki 'en sağlam e-scooter' olduğunu söyleyerek ortaya koyuyor. 

Globalde son hız yatırımlarına devam eden şirket, Türkiye'de de yatırımlarına devam ediyor. 1997 yılında Koç Holding ve Ford hisselerinin eşitlenmesiyle kurulan Ford Otosan, Ekim 2018'de sürücüsüz otomobil teknolojisine sahip ağır vasıta araçları üzerinde çalışacak bir sanal doğrulama ve simülasyon mühendisi aramaya başladı. 

Otomatik sürüş, gelişmiş elektronik donanım, yazılım tasarımları ve gelişmiş kontrol stratejilerinin geliştirilmesi için bir mühendis arayan Ford Otosan bu hamleyle sürücüsüz otomobil teknolojisi anlamında önemli adımlar atmaya hazırlanmaya başladı. 2018'in sonunda elektrikli ve otonom tır konsepti olan Ford F-Vision ve F-MAX modellerini tanıtan şirket, Aralık ayında ise önemli bir iş birliğine giden Ford Otosan, AVL ile otonom konvoy oluşturma teknolojisi geliştirmek için iş birliğine gitti.

Mayıs 2021'de otomotiv endüstrisi ve mobilite dünyasının geleceğini şekillendirecek yeni fikir ve teknolojileri bulmak ve büyütmek amacıyla kurduğu kurumsal girişim sermaye şirketini tanıttı. Ford Otosan’a bağlı bir şekilde girişim sermaye şirketi olarak hizmet veren Driventure isimli şirket, mobilite, bağlanabilirlik, otonom teknolojiler ve elektrikli araçlar konusunda çalışmalar yapan girişimlere yatırım yapmaya başladı. İki yerli girişim olan yeni nesil rota optimizasyonu çözümü Optiyol ve elektrikli araba kullanıcılarının şarj ünitesine ulaşmasını, rezervasyon ve ödeme işlemlerini gerçekleştirmesine olanak tanıyan Bluedot girişimlerine yatırım yaptı.

Ford yaklaşık beş senedir otonom ve elektrikli araç tarafında yaptığı yatırımlarla kendi eksenini bu konuda genişletecek. ABD'nin ikinci en büyük araç üreticisi iddiasını bu alanda devam ettirecek.