Instagram kurucu ortaklarının Facebook'u terk etmesinin ardından, WhatsApp kurucu ortağı Brian Acton, neden 850 milyon doları ardında bırakarak Facebook'tan ayrıldığını açıkladı. Şirketten bir yıl önce ayrılan Acton'ın, Cambridge Analytica skandalı esnasında #deletefacebook hareketine destek verdiğini de hatırlatalım.
Hatırlarsanız Jan Koum'un ayrılışının ayrıntılarını sizlere aktarırken, Koum'u bu ayrılığa iten nedenlerin WhatsApp’ın bir işletme aracına dönüştürülmesi ve kullanıcı verisinin Facebook ile birleştirilmesi olduğundan bahsetmiştik. Görünen o ki; benzer nedenler Brian Acton'ın ayrılmasında da ciddi rol oynuyor.
Kullanıcı verileri ve gizlilik ihlali
Acton tüm bu nedenlerin yanı sıra Facebook'un kendisini, Avrupa Birliği’ndeki kanun düzenleyici kurumları, Facebook ve WhatsApp verilerinin birleştirilemeyeceğine dair ikna etme konusunda kullanıldığını ifade ediyor. 2014 yılındaki satın almayı takiben gerçekleşen bu olaydan 1 buçuk yıl sonra kullanıcı hizmet şartları sözleşmesi değiştirilerek WhatsApp’taki kullanıcı numaraları Facebook’a aktarıldığını hatırlatalım.
Böylece Facebook reklam verenlere daha iyi hedeflenmiş reklamlar sunabildi. İşletmeler telefon numarası girerek sadece o kullanıcılara reklam gösterme lüksüne WhatsApp sayesinde kavuşmuş oldu. Bu nedenle Avrupa Birliğine 122 milyon dolar ceza ödeyen Facebook ise durumdan çok etkilenmedi. Ne de olsa şirket, tek çeyrekte 4 milyar dolar kar elde ediyordu.
Şirketteki gelir modeli tartışması
Oysa Acton, WhatsApp için daha farklı bir gelir modeli önerisi sunmuştu. Toplatılarda abonelik modeli üzerine yoğunlaşan Acton, kullanıcılara düşük ücretlerle yüksek kapasiteli mesajlaşma paketleri sunulması gerektiğini savunuyordu. Böylece WhatsApp kullanıcılarının gizliliği ihlal edilmeyecek ve uygulamaya reklam alınmasına gerek kalmayacaktı.
Ancak Facebook'un COO'su Sheryl Sandberg, bunun basit bir iş fikri olduğunu söyleyerek, ölçeklendirilemeyeceğini iddia etmişti. Bu noktada Acton, Sanberg ile baş başa yaptığı bir görüşme yaptığını ancak sonuca ulaşamadığını belirtiyor. Acton'a göre Facebook yöneticileri daha fazla para kazanmak adına bu modeli kabul etmemişti. Acton bu anlamda Facebook yöneticilerini, aynı görüşü paylaşmadığı; yöntemleri, prensipleri, etik anlayışını ve ilkeleri temsil eden iş insanları olarak tanımlıyor.
850 milyon dolara mal olan ayrılık
Facebook'un WhatsApp gelir kaynağına dönüştürmek konusundaki ısrarı Acton'ı şirketten ayrılmaya itti. Her ne kadar anlaşmada platformun reklam almayacağı yazılı olsa da bu yöndeki konuşmalar Acton'ın tüm hisselerini nakte çevirmesine olanak tanıyordu. Ancak şirket avukatları henüz reklamların uygulamada yer almadığını ve bu fikrin henüz "keşif" aşamasında olduğunu belirterek Acton'ın hisselerini nakde çevirmesinin önüne geçiyordu. Bu noktada Acton, hisselerini arkasında bırakarak şirketi terk etmeyi tercih ettiğini ifade ediyor.
Bu ayrılığın Facebook için herhangi bir şeyi değiştirdiğini söylemek pek mümkün değil. Zira şirket, Ağustos ayında satın almadan beri yayına almayı planladığı WhatsApp reklamlarını gelecek yıl hayata geçireceğini doğruladı. WhatsApp'ın hikayeler formatı Durum'da yayınlanacak olan reklamlar, kullanıcıları kendisine bakmayı zorunlu kılan "dark pattern" tasarımlarından güç alacağa benziyor.
Son zamanlarda Facebook'un yaşadığı gelir kaybından ve Avrupa’da kullanıcı sayısının küçülmesi, ABD ve Kanada’da ise durağanlığını korumasının temelinde aslında şimdiye kadar savunduğu gelir modelinin olumsuz getirileri yatıyor. Ancak Facebook, yeni reklam modellerini yayına alma konusunda oldukça istikrarlı.
Bugün Facebook Hikayeler reklamlarını yayına alan şirket, Instagram'ı da alışveriş etiketleri ve sekmeleriyle her geçen gün bir e-ticaret sitesine dönüştürüyor. Konu WhatsApp reklamlarına geldiğinde ise Acton şirketin WhatsApp reklamları ve işletme hesapları 5 yıl içinde WhatsApp 10 milyar dolar gelir elde etmeyi hedeflediğini belirtiyor. Büyüme ve gelir kaynakları için WhatsApp ve Instagram'a güvenen Facebook, görünen o ki; bu platformları da attığı her adımda kendisine dönüştürmeyi ihmal etmiyor.
Görsel Kaynak: Forbes
