CEYD-A, Türkçe sesli komutları tanıyan ve Türkçe konuşan Android için bir mobil asistan uygulaması. Siri, Cortana ya da Google Now'a sorarak kullandığınız hava durumu öğrenme, trafik durumu sorgulama, kendini tanıtma, fotoğraf çekme ya da haber okuma gibi çok sayıda özelliği kullanabildiğiniz CEYD-A, kullanıcılarından öğrenen bir asistan olmasıyla incelemeye değer.
İsminin çağrıştırdığının aksine hem kadın hem erkek iki farklı seslendirme özelliğiyle gelen CEYD-A, yaklaşık 33 yıldır yazılım ve mobil uygulama geliştiren Cenker Şişman'ın imzasını taşıyor. Daha önce geliştirdiği WinPerfect, CleanDisk, VideoCapture, FTPExplorer, CardReader ve Multi-Email Sender gibi uygulamalarla adından söz ettiren Şişman'ın yazdığı uzaktan bilgisayar kontrol uygulaması ‘Panda Future Connection’ Bimeks tarafında 1998 yılında En İyi Yazılım dalında mansiyon ödülü almış. Savaş Köse ile beraber yazdığı ‘Parallel Implementation of The Hough Transformation’ çalışması ise Carleton University tarafından yayınlanmaya değer görülmüş.
Cenker Şişman, bundan yıllar önce hayalini kurduğu bir sanal asistanı, yaklaşık sekiz ay önce hobi olarak geliştirmeye başlamış. Dil işleme yapısı ve alt yapısını kendisi geliştirdiği asistanın, kullanıcılardan "öğrenmesini" sağlayacak CEYD dilini entegre etmiş. Bir tür yapay zeka alt yapı sistemi olan CEYD dili, Şişman'ın açıklamasına göre, sohbet robotu ile karşılıklı konuşmayı sağlayan verilen sesli soruların tanımlanmasını ve bu komutlara robotun nasıl cevap vermesi gerektiğini tanımlayan bir script dili. Dil, düz cevaplar tanımlanabildiği gibi RET, IF, SET, GET,EVAL gibi fonksiyonlara cevap içinde kullanılabiliyor. Uygulamaya adını veren script dil, CEYD-A uygulaması içinde kullanıcıların, yeni komutlarına akıllı cevaplar oluşturmalarını sağlıyor.
Bugün 10 bin kullanıcısı olduğu belirtilen CEYD-A, sürekli eklenen yeni fonksiyonları sayesinde çok sayıda çeşitli beceriyi yerine getirebiliyor. IMDB film veritabanına erişmek, kur hesaplamak, Facebook durumu güncellemek, sizi dinleyip SMS göndermek bunlardan yalnızca birkaçı. Uygulama, not defteri özelliğiyle, konuştuklarınızın aralıksız notunu alıyor ve dilerseniz sonra bu notları başka işlemlerlele paylaşabiliyor. CEYD-A, süpermarkete ulaştığınızda size alacağınız bir ürünü hatırlatan Geldiğimide Hatırlat ya da aracınızı park ettiğiniz yeri hatırlayan Park Yeri Saklama gibi yenilikçi özelliklere de sahip.
CEYD-A, aynı zamanda yazılı komutları da tanıyor. Cenker Şişman, yazılı komutlar söz konusu olduğunda asistanın daha komplike komutları öğrenebildiğini söylüyor. Kullanıcılar, tek satır kodla, "Adana mı daha soğuk Antalya mı ?" gibi bir soru için iki yerin hava durumunu sorgulatıp, kıyaslama yaptıktan sonra sonucu istediği formatta yazdırabiliyor. Şişman, uygulama içinde kullanıcıya kod yazdırma fikrinin çok pratik olmadığını kabul ediyor ancak bize sorarsanız meraklısı için keyifli bir iş de olabilir bu. Genel kullanıcı içinse fonksiyonu geliştirdiğini ve pratik hale getirmeye çalıştığını söylüyor. Kullanıcı cihazlarında bekleyen komutlar, toplu halde bir havuz sisteminde saklanıyor. Havuzdakiler CEYD-A ekibi tarafında onaylanıyor ve herkesin kullanımına sunuluyor. Cenker Şişman, bugün binlerce komut oluştuğunu söylüyor.
Akıllı bir sanal asistan olarak oldukça iyi iş çıkaran CEYD-A'nın en önemli sorunu ise, tahmin edebileceğiniz gibi gizlilik. Uygulamanın bu kadar kapsamlı bir komut listesini yerine getirebilmesi için telefonunuzdaki tüm bilgi ve aktivitelerinize erişmesi gerekiyor. Bu bilgileri üçüncü parti bir uygulamayla paylaşmak bazı kullanıcıları tedirgin edebilir.
CEYD-A'nın Türkçe konuşması mükemmel değil ve yer yer de aksanlı. Uzun uzun dinlemek istemeseniz de onu bir çocuk olarak görmenizde fayda var ;) Denemek isterseniz CEYD-A Android uygulaması için linki takip edebilirsiniz.
Aşağıdaki videomuzda görebileceğiniz gibi CEYD-A, sesli komutları ayırt etme ve size doğru sonucu getirmek konusunda gerçekten başarılı. (Asistanın sizi yanlış anladığı ya da duymadığı anlar elbette var ancak referans olarak kabul edebileceğimiz Siri vb. asistanlarla da aynı sorunu yaşadığımız da bir gerçek.)
