Facebook'un toplumsal cinsiyet açılımı neden önemli?

Dünyanın en büyük sosyal ağı Facebook, kullanıcılarının kişisel bilgilerini gerçekten kişiselleştirebildikleri bir yenilikle karşımızda. Facebook, biraz geç de olsa Türkçe'ye cinsiyet olarak çevrilen 'gender' sorusunun karşısına kadın ve erkek dışında üçüncü bir seçenek ekledi. 'Custom' yani kişilerin kendilerini nasıl tanımladıklarına göre özelleştirebildikleri bu seçenekte 50 farklı alternatif sıralanıyor.

Facebook yazılım mühendisi, Brielle Harrison, dün Associated Press'e verdiği röportajda: "Bu değişiklik birçok kişi için hiçbir şey ifade etmeyecek. Ama azınlıkta olan birkaçı içinse bu dünyalar demek" diyor. Facebook'un yeni geliştirmesiyle, kullanıcılar, cinsiyet seçimlerinin kimlerle paylaşılacağına ve kendilerine nasıl hitap edileceğine kendileri karar veriyor.

Kişi zamirleri Türkçe'de cinsiyetsiz olduğu için, bunun Türkiye'de majör bir etki yapmasını beklemiyoruz ancak Facebook'u Fransızca ya da Arapça gibi dillerde kullananların mutlaka dikkatini çekecek bir gelişme bu.

Peki Facebook'un bu yeniliği neden önemli? Öncelikle her ne kadar, kullanım kolaylığı için, cinsiyet olarak Türkçeleştirmiş olsa da 'gender' kelimesinin anlamının aslında toplumsal cinsiyet olduğunu belirtmeliyiz. Cinsiyet İngilizce'de sex kelimesiyle ifade edilir. Toplumsal cinsiyet, toplumun oluşturduğu cinsiyet rollerini işaret ettiği için güç mücadeleleriyle şekillenir ve çoğu zaman sorunludur. Bu oldukça geniş bir konu ancak temelde insan haklarını ilgilendiriyor.

Facebook bu konuda geçtiğimiz yıldan bu yana önemli adımlar attı. Şirket, Amerika'daki kullanıcılarının yüzde 70'inin kendilerini LGBTQ olarak tanımlayan arkadaşları olduğu raporunu yayınlamıştı. Şirket LGBTQ bireylerini adil ve doğru bir biçimde temsil ettiği için Amerika'da Gay and Lesbian Alliance Against Defamation Media Award' a (Karalamalara Karşı Gay ve Lezbiyen Birliği Medya Ödülü) layık görülmüştü.

Son değişiklik, kişilere kimliklerle ilgili kalıpları dayatmak yerine, bu işi kullanıcılara bırakmasıyla, Facebook'un kişiselleştirme vaadi açısından tutarlı bir adım. Facebook, teknolojinin, farklılıkları bir tehdit olarak görmemesi gerektiği konusunda da sektörde iyi bir örnek teşkil ediyor.

Konuyla ilgili, Matrix'in meşhur yönetmeni Lana Wachowski'nin Human Right Campaign görünürlük ödülü aldığı gün yaptığı ilham verici konuşmayı da buraya ekledik: