E-ticaret yasasına gelecek kanun teklifinde neler var? (Tüm detaylar)

Son birkaç yıldır gündemimizde olan e-ticaret yasası, platformları etkilemeye devam ediyor. Ancak bu etkileri aktarmadan önce yasanın gerektirdiklerini ve şimdiye kadar ne gibi değişiklikler yarattığını gelin, hep birlikte hatırlayalım.

Öncelikle Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 2022 yılının temmuz ayında, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşmıştı. Yeni kanun teklifiyle e-ticarette haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilerek pazara yeni aktörlerin girişinin kolaylaştırılması ve pazarın dengeli ve sağlıklı büyümesinin sağlanması amaçlanıyordu.

Yasanın maddeleri burada yer alsa da lojistikten lisans yenilemeye, haksız rekabetten bu alanda verilecek idari para cezalarına kadar birçok alanda değişiklik yapıldı. Aslında bu yasanın etkilerini geçtiğimiz ocak ayında beri de hissetmeye başladık ve bu alanda bazı örneklere de şahit olduk. Bu süre zarfında, özellikle büyük e-ticaret platformları yeni yasadan fazlasıyla etkilendi. Hatta Trendyol, yeni e-ticaret yasası nedeniyle Trendyol Cüzdan para yükleme dahil birkaç hizmetini durdurdu.

Bunların akabinde ise Danıştay 10. Dairesi, yürütmenin durdurulması talebini değerlendirdi ve oy birliğiyle çok sayıda maddenin yürütmesini durdurdu. Fakat bu durum pek de uzun sürmedi, zira daha sonra e-ticaret kanununun bazı hükümlerinin iptali istemini Anayasa Mahkemesi reddetti. Bu süreçte özellikle Trendyol gibi büyük pazar yerlerinde bazı değişimler yaşandı. 

Şimdi ise 5 önemli noktasıyla kanun teklifi komisyona gidiyor ve bu teklifin TBMM tatile girmeden önce, yani 1 Ağustos’a kadar da yasalaşması öngörülüyor.

Gelin, e-ticaret yasasına gelecek kanun teklifinde neler var, tüm detaylarıyla inceleyelim.

Kanun teklifinin 5 önemli noktası

• Kanun teklifi ile bankacılık mevzuatına uyum sağlanması amacıyla tüketicilere yönelik kredi sözleşmelerinin kurulması ve sona erdirilmesine ilişkin şekil şartı yeniden düzenleniyor.
• Doğrudan satış sistemine ilişkin hususlar 6502 sayılı Kanun metninde daha detaylı düzenlenerek tarafların hak ve yükümlülükleri belirgin hale getiriliyor.
• Reklam Kurulunca uygulanan mevcut idari para cezaları yeniden düzenlenmek suretiyle ticari reklam ve haksız ticari uygulamalarına ilişkin denetimlerde etkinliğin sağlanması, tüketicilerin yanıltılmasının ve istismar edilmesinin önüne geçilmesi, kamu yararının korunması ve kamu düzeninin sağlanması amaçlanıyor.
• Ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin hükümlerin ihlalinden kaynaklanan idari işlemlere ilişkin dava süreçlerinin neden olacağı kamusal maliyetler ile ihlalin ve sürecin hızlı ve kesin bir şekilde sonlandırılması sayesinde elde edilecek kamusal faydalar dikkate alınarak, uzlaşma müessesesinin ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin hükümler için de uygulanmasına imkan tanınıyor.
• Yurt içinde yerleşik pazar yerlerinin rekabet gücünün artırılarak yurt dışı menşeili pazar yerlerine karşı korunması, istihdam seviyesinin artırılması ve ihracat artışına hız kazandırılarak daha çok işletmenin ihracata yönelmesinin sağlanması amacıyla destekleyici tedbirler alınması öngörülüyor.

E-ticaret yerlerinden verilen tüketici kredileri tamamen dijitalleşiyor

Teklife göre e-ticaret yerlerinden verilen tüketici kredileri tamamen dijital olarak pürüzsüz bir şekilde verilmesi gerçekleşecek.

5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda yapılan değişiklikle, kredi verenler ile tüketiciler arasındaki sözleşmelerin yazılı olarak yapılması zorunluluğunun yanı sıra, uzaktan iletişim araçlarıyla veya elektronik ortamda da yapılabileceği, bu işlemlerin tüketicinin kimliğinin doğrulanmasını sağlayacak yöntemlerle gerçekleştirilebileceği belirtiliyor. Bu düzenleme, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki kredi sözleşmelerinin şekil şartlarının yeniden düzenlenmesi amacıyla yapılıyor.

Yurt dışı satış tutarının 400 milyar TL'ye ulaşması hedefleniyor

E-ihracat, küresel pazarlara erişim imkanı sunarak, işletmelerin coğrafi sınırları aşmasını ve daha geniş bir müşteri kitlesine ulaşmasını sağlıyor. Bu da özellikle KOBİ'ler için büyüme fırsatlarını artırıyor maliyetleri düşürüyor ve rekabet avantajı sağlıyor. Dijital platformlar üzerinden yapılan ihracat, 7/24 erişilebilirlik ve hızlı işlem süreçleri sayesinde, müşteri memnuniyetini ve satış hacmini artırırken, ülke ekonomisine de önemli katkılar sunuyor. Ayrıca, e-ihracat yoluyla elde edilen veri analizi ve geri bildirimler, pazarlama stratejilerinin iyileştirilmesine ve ürünlerin geliştirilmesine olanak tanıyor. 

Yaklaşık 19 milyar TL tutarında yurt dışı satış gerçekleşti

Ülkemizde e-ticaret hacmi 2023 yılında yüzde 119,67 oranında artış gösterdi, yurt içinde yerleşik pazar yerlerinde faaliyet gösteren işletme sayısı ise 539 bin 808'e ulaştı. 2024 yılı mayıs ayı itibarıyla bu işletmelerin yaklaşık 70 bini söz konusu pazar yerleri üzerinden yaklaşık 19 milyar TL tutarında yurt dışı satış gerçekleştirdi. Önümüzdeki birkaç yıl içinde ise pazar yerleri üzerinden yurt dışına satış yapan işletme sayısının 200 binin üzerine çıkması, yurt dışı satış tutarının ise 400 milyar TL'ye ulaşması hedefleniyor.

Yurt içinde yerleşik pazar yerlerinin rekabet gücü artırılarak yurt dışı menşeili pazar yerlerine karşı korunması, istihdam seviyesinin artırılması ve ihracat artışına hız kazandırılarak daha çok işletmenin ihracata yönelmesinin sağlanması amacıyla destekleyici tedbirler alınması ihtiyacı doğdu.

E-ihracat yapan e-ticaret pazar yerlerine teşvik geliyor

Ülkemizin ihracata dayalı büyüme stratejisi kapsamında e-ihracatın genel ihracat içerisindeki payının yüzde 1,5'dan yüzde 10'a çıkarılması hedefleniyor ve bu da bazı teşvikleri beraberinde getiriyor. 

Yurt dışı pazarlara ürün ulaştırmak isteyen işletmeler için yapılan düzenleme, işletmelerin e-ticaret aracılığıyla uluslararası satış yapmalarını kolaylaştırmak amacıyla, sınır ötesi ticaret faaliyetlerini destekleyen e-ticaret hizmet sağlayıcılarını hedef alıyor.

Belirli yatırımların maliyetleri, işletmelerin ödeyecekleri lisans ücretlerinin hesaplanmasında indirim sağlayacak

Ayrıca, yüksek teknoloji yatırımlarının teşvik edilmesi için pazar yerleri üzerinden yapılan yurt dışı satışların yanı sıra, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan alınan teşvik belgeleri ile gerçekleştirilen yatırımların maliyetlerinin, lisans ücretlerinin hesaplanmasında dikkate alınacak net işlem hacminden iki katı kadar düşürüleceği belirtiliyor. 

Bununla e-ihracat yapan pazar yerlerinin daha geniş faaliyet alanına sahip olacağını söylemek mümkün.

Eşit rekabet için gelecek sınırlamalar

Adil rekabet ortamının ve sektörün çok oyunculu yapısının korunması amacıyla yapılan düzenlemeyle tanınan indirim imkanından yararlanılabilmesi için e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının net işlem hacminin, kanun kapsamında yer alan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcıların net işlem hacimlerinin toplamını ifade eden ve ETBİS verileri kullanılarak Bakanlıkça hesaplanan e-ticaret hacminin yüzde 20'sini aşmaması şartı getiriliyor.

Belirtilen hadlerin aşılması durumunda, e-ticaret hacminin yüzde 20'si olarak belirlenen haddin yüzde 15'inin altındaki had aşımının dikkate alınmamasına yönelik düzenleme ise küçük ölçekli sapmaların lisans ücretleri üzerinde olumsuz etki yaratmasının engellenmesi ve işletmelerin ticari kararlarında öngörülebilirliğin artırılması amacıyla yapılıyor.

2024’te yüzde 20 oranı aranmayacak

2024 yılı için, bu sağlayıcıların pazar yerleri üzerinden yurt dışına yaptıkları satışlar ve yatırım teşvik belgesi ile gerçekleştirilen yatırım harcamalarının toplamının dört katı, net işlem hacminden düşülecek. 2025 yılı için ise, aynı satış ve harcamaların üç katı net işlem hacminden indirilecek.

Son olarak, 2024 yılı için lisans ücretinin hesaplanmasında, normalde aranan yüzde yirmi şartının uygulanmayacağını da belirtelim.