Bilmeyenler için kripto borsasında "Front Running" nedir ve bundan nasıl korunuruz?

Son günlerde kripto para fiyatları düşük seyretse de kripto borsası traderlar için hareketliliğini koruyor. Ancak kripto borsasında deneyimli traderlar kadar uzun vadeli yatırımcılar da yer alıyor. Henüz kripto borsasında işlem yapma konusunda yeniyseniz, Front running kavramıyla da karşılaşmışsınız demektir. Gelin bu kavramı beraber inceleyelim. 

Front Running nedir? 

Front running, yapılacağı bilinen yüksek hacimli bir alış emrinin öncesine bir alış emri koymaktır. Blockchain madencilerinin işinin önemli bir bölümünün işlemleri onaylamak olduğunu hatırlatalım. Bu işlemleri onaylamak için sahip oldukları ayrıcalık, doğal olarak aynı zamanda o işlemleri görmektir. Bir madenci kendi bulunduğu ağla ilişkili (genellikle Ethereum) bir kripto paritesinde, sırada bekleyen yüksek hacimli bir alış emri gördüğünde, bu işlemi onaylamadan önce aynı pariteye kendi hesabından bir işlem tanımlayabilir. Bahsi geçen ana işlem tamamlandıktan hemen sonra ise front runner satış işlemini gerçekleştirir. Bir diğer deyişle bu işlemi sandviç yaparak kılçıksız kâr eder.

Bunu madencilerden başka kimler yapabilir? 

Bu sorunun cevabı oldukça net: full node operatörleri. Onların da görevi işlemleri kontrol etmek olduğu için bu listeyi görme ayrıcalığına sahipler. Aslında Binance ve Coinbase gibi merkezi borsalar (CEX – Centralized Exchanges) da bunu yapabilir ama bunu yaparak müşterilerini aldatmak itibarlarını zedeleyeceğinden, yapmamayı tercih ederler.

Front running yasal mı?

İlginç bir şekilde menkul kıymetler borsasındaki brokerlar için yasa dışı olmasına rağmen kripto dünyası için yasal sayılıyor. Bunun gerekçesi de şöyle: Geleneksel borsalarda brokerlar başka hiç kimsenin bilemeyeceği içeriden bilgiyi kullanıyor. Buna karşılık kriptoda blockchain üzerindeki bilgi bir anlamda halka açık kabul ediliyor. Aslında blockchain’de bilgi, işlemlerin gerçekleşmesinden itibaren halka açık ancak yukarıda bahsettiğimiz kişi ve kurumlar dışında, bekleyen işlem bilgilerine para karşılığında ulaşmak da mümkün.

Front running saldırıları çeşitleri

• Yer değiştirme: Burada saldırgan bir işlemi kendininkiyle değiştirir. Her ne kadar orijinal işlemin gerçekleşme olasılığı olsa da niyetlenen etki olmaz.
• Ekleme: Bu saldırı tam olarak yukarıda bahsettiğimiz sandviç saldırı şeklidir. Saldırganın burada kâr etmesi için pariteye konu olan varlığa sahip olması bile gerekmiyor.
• Bastırma: Burada saldırgan işlemleri bilinçli olarak geciktirir.

Front running çoğunlukla merkeziyetsiz borsalarda (DEX - Decentralized Exchanges) karşımıza çıkıyor. Bu borsalara örnek olarak Uniswap, Shibaswap ve Pancakeswap’ı verebiliriz. Merkeziyetsiz borsalar, adından da anlaşılacağı gibi herhangi bir merkeze bağlı olmadığından işlemler doğrudan cüzdan ile gerçekleşir. Bu da işlemlerin doğrudan blockchain üzerinden geçtiği anlamına geliyor. Hâl böyle olunca full node’ların ve madencilerin ‘risksiz kâr’ hedefi olmanız mümkün.

Sistem nasıl çalışıyor?

Blockchain, tasarımı gereği girilen her işlemi bir hafıza havuzunda (mempool) tutar. Bu havuzda işlemler onaylanmayı bekler. Önceden programlanmış botlar, sürekli olarak bu havuzda sırada bekleyen, front running için uygun işlemleri tarar. Botlar, hafıza havuzlarından, uygun işlemleri aramanın yanısıra, optimum işlem hacmi büyüklüğünü hesaplayabilir ve işlemleri hazırlayıp sıraya koyabilir. Aklınızdan bunu manuel bir şekilde yapabileceğinizi geçiriyorsanız tekrar düşünün deriz. Bu işlemleri botlar milisaniye hızında yapıyor. Böylece aynı saniye içerisinde hedef alınan emir sandviç yapılabiliyor. Bütün bunları insan eliyle manuel olarak bu kadar hızlı gerçekleştirmek imkânsız.

Nasıl korunabiliriz?

Maalesef front running oldukça yaygın bir uygulama. Özellikle Ethereum tabanlı DEX’lerde. Peki nasıl korunacağız? İşte uzmanlara göre yapmanız -ve yapmamanız- gerekenler:

• Düşük likidite havuzlarından uzak durun. Düşük likidite havuzları front runner’ların favorisidir. Çünkü hem kolayca manipüle edilebilirler, hem de diğer front runner’lar ile aralarında daha az rekabet vardır. Ayrıca çok fazla yoğunluk olmadığından işlemlerinin başka işlemler tarafından sekteye uğrama ihtimali de düşüktür.
• Düşük miktarlarda al-sat yapın. Burada kastettiğimiz, yapmayı düşündüğünüz işlem hacmi eğer büyükse bunu parçalara bölmeniz. Peki ne kadar düşük bir işlem hacminden bahsediyoruz? Bir front runner’ın kârı, alış-satış komisyon ve gas fee’lerini de düşünce işine gelmeyecek kadar. Çünkü saldırganlar küçük bir kâr için yüksek miktarları riske atıyorlar.
• Daha yüksek gas fee ödeyin! Özellikle yüksek hacimli al-sat yapıyorsanız saldırganların radarın takılma ihtimaliniz daha yüksek. Yüksek gas fee ödediğiniz zaman işleminiz hızla onaylanır, böylece saldırganın (yani saldırganın botunun) sizi saptamak ve üzerinde çalışmak için çok daha az zamanı olur. Bunun bir başka avantajı da, saldırganın ödeyeceği yüksek gas feeler ile rekabet edebilmek olacaktır. 
• Düşük slippage belirleyin: Uzmanlar işlem hacminin büyüklüğüne göre binde 5 ile yüzde 2 arasında bir oran belirlemekte fayda olduğunu belirtiyor.

Ethereum 2.0’da da front running olacak mı?

Bir blockchain’de güvenliği sağlamak için gereken fikir birliği mutabakatı her ne olursa olsun, nihayetinde blockchain’in işlemesi için node’lar ve validatörler olmaya devam edecek. Dolayısıyla Proof-of-Work’ten Proof-of-Stake’e geçmek bu anlamda bir şeyi değiştirmeyecek. O bakımdan uzmanların önerilerini dinlemekte fayda var.

NFT ticaretinde front running

Front running her ne kadar ilk olarak menkul kıymetler borsasında, içeriden bilgi sahibi olan broker’lar tarafından gerçekleştirilmiş olsa da, kavram teknolojinin ilerlemesiyle birlikte kendine daha geniş bir uygulama alanı buluyor. 

Front running’in bu versiyonu daha çok eski usül broker’larınkine benziyor çünkü burada da aksiyon içeriden bilgi ile gerçekleştiriliyor. Bir NFT pazar yerinde çalışan biri, pozisyonu gereği hangi NFT projesinin ana sayfada öne çıkarılacağının bilgisine sahip olabilir ve bu proje ana sayfada öne çıkarılmadan önce bu NFT’lerden satın alabilir. Sonrasında ilgi gören bu NFT’lerin fiyatları artar ve bahsi geçen çalışan, yani front runner bunları yüksek fiyattan satıp kâr eder.

Böylesi bir olay geçtiğimiz Eylül ayında yaşandı. Meraklı bir kullanıcının araştırması üzerine ortaya çıktı ki, OpenSea’de ürün müdürü olan Nate Chastain tam olarak bunu yapıyordu. Bu skandal olay üzerine istifa eden Nate, şimdilerde yeni bir NFT platformu geliştiriyor.