Türkiye'de ikinci el giysi algısı değişti: Akıllı alışveriş dönemi başladı

Yerli yabancı birçok haber kaynağında geçen "Pandemi, tüketim ve alışverişle ilgili zihnimizdeki algıları çeşitli şekillerde değiştirdi" cümlesi ikinci el giysi pazarınıdaki tüketici davranışlarının dünya genelinde neden değiştiğini özetliyor. Bunu sektöre dair tahmin edilen rakamlar da doğrular nitelikte. 2020 yılında, ikinci el ve ikinci el giyimin küresel piyasa değerinin 27 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Bu değerin, 2025'te 77 milyar dolarlık bir değere ulaşacağı düşünülüyor. 2029 sonuna kadar ikinci el alışverişin hızlı moda satışlarını ikiye katlayacağı kaydediliyor. Büyümenin ise yüzde 180 olacağı tahmin ediliyor. 

İkinci el ürün tam olarak ne demek sorusunun cevabı ise oldukça basit. İkinci el, daha önce başka biri tarafından kullanılmış ve tekrar pazara sunulan ürün olarak tanımlanıyor. Kaynaklar ve hızlı tüketimin olumsuz sonuçlarıyla birlikte modada sürdürülebilir modellere geçiş önemli bir ihtiyaç haline geldi. Yani eski şeylere olan ilgi yeni bir şey değil.

Tüketicinin  satın alma davranışını belirleyen en önemli şeyler arasında daha önceki kullanıcının ürünle ilişkisi ve bu ilişkinin yeni kullanıcıya nasıl yansıdığı yer alıyor.  Bir taraftan özellikle bu ürünlerin kullanılmış olması tüketiciyi tasarruf etmeye yöneltiyor. Bir yandan bu davranış şekli ekolojik anlamda sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor. Bu, daha çok kaynakların doğru kullanımına verilen önemin artması ve çevre duyarlılığının yaygınlaşmasıyla doğru orantılı olarak ilerliyor. Temel anlayış, 'azaltarak çoğalma'...

İkinci El Giyim Sitelerinde Algılanan Risklerin Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi başlıklı tezde tüketicilerin ikinci el giysiye yönelmesinin bir diğer nedeninin kitleden farklı görünme isteği olduğunu belirtiyor. Ayrıca nostaljik imaj yaratma, ekonomik, doğal ve sosyal çevreye duyarlı tüketim gibi motivasyonların ikinci el ürünlere olan talebi etkilediğini söylüyor. 

Webrazzi Insight'ta "Kategori bazlı ikinci el platformları, pazarın büyümesinde önemli rol oynayabilir" başlıklı yayınlalanan yazıda ikinci el ürün pazarının hacmi artarken kullanıcılar da burada farklı seçenekler aramaya daha çok yönlendiğine değinmiştik. Pazarın kendi içinde ayrışması, kullanıcı çekmek açısından yeni bir strateji olduğunu söylemiştik. 

Ayrıca yine Webrazzi Insight içinde ikinci el platformlar kendi içinde özelleşerek büyüdüğünü anlatan başka bir haber daha yayınlanmıştı. İkinci el ürün pazarı moda tarafında daha ağırlıklı olsa da farklı kategorilerde öne çıkan birçok platformun geçen sene büyüdüğü belirtilmişti. 

Peki ülkemizde ilgi nasıl?

Covid-19 pandemisinden sonra oluşan bu eğilim, öncesinde pek desteklenmeyen bir tüketici davranışı biçimiydi. Hatta Türkçe'de sıkça kullanılan "eskiye rağbet olsa bit pazarına nur yağardı" atasözü de bunu kanıtlar nitelikte. Türkiye’deki ikinci el önyargısı kalktı. Yeni dönem tüketiciler, akıllı alışverişe yönlendi. Özellikle online platformlar, ikinci el giysi pazarında büyük bir müşteri kitlesi yarattı.

Aslında değişim, 2010'lu yıllardan itibaren ikinci el dükkanlara bakış açısının farklılaşmasıyla başladı. Buradaki ürünler tüketiciler için alınabilir metalar haline geldi. Daha sonra bu konuya odaklanan online platformların gelişimi trendi iyice tetikledi. 

Gemius Ülke Müdürü İdil Kesten, Gemius Audience Araştırması'nın sonuçlarından yola çıkarak Türkiye'de ikinci el moda sitelerine ilginin arttığını belirterek bu savı doğruluyor.

Aralık 2022 ila Şubat 2022 arasında üç sitenin toplam kullanıcı sayısı neredeyse 10 milyon. Kesten, "Bu sitelerin kullanıcı sayılarının artacağı buna paralel olarak tüketici tarafındaki önyargının kırıldığı anlamına geliyor" diyerek konuyla ilgili beklentisini ortaya koyuyor. Kesten, Gemius Audience'ın verilerini referans göstererek Dolap, Gardrops ve Modacruz'un ön plana çıktığını söylüyor. İkinci el giysi satın alan kullanıcıların yaş aralığı 35-44... Yani yetişkin tüketiciler alana ilgi gösteriyor. Cinsiyet kırılımı ise oldukça şaşırtıcı. Çünkü en çok ikinci el giysi alışverişi yapan cinsiyet grubu yüzde 50,83 ile erkekler.

Salgın, ikinci el giysi tarafında aynı zamanda hem ekstra para kazanmak hem de kullanılmayan ürünleri değerlendirmek için de bir alan yarattı. Bu platformların kullanıcı sayılarının artmasında bu önemli nedenler arasında yer alıyor. Yani akıllı alışveriş trendinin başlaması da bir milat olarak sayılabilir. 

Bunu başlatan ilk mecra İkinci el giysiler için mobil pazar yeri olarak faaliyet gösteren Dolap oldu. Trendyol çatısı altında konumlanan Dolap, ileri teknolojiyle kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimini daha ileriye taşıdı. İkinci el alışveriş alışkanlığını Türkiye’de de oturttu. Kadınlara ek bir gelir yarattı. 

Listenin ikinci sırasında görülen Gardrops da bu alanda çalışan bir diğer girişim... Gardrops, kullanılmayan kıyafetlerin ve aksesuarların satışına ve takas edilmesine aracılık eden girişim olarak ön plana çıkıyor. Sina Afra ve Hakan Baş gibi yatırımcılar tarafından desteklendi. 

Modacruz da ikinci el lüks kıyafetlerin satışa sunulduğu bir pazar yeri olarak hizmet veriyor. 2014 yılında Melis Güçtaş hayata geçirildi. Kadınlara yeni ürün almak yerine ikinci el ürünlerini satın alarak tasarruf etme imkanı tanıyor.

Yukarıdaki örneklerden de anlaşıldığı gibi Türkiye'de ikinci el giysi pazarının potansiyeli hayli yüksek. Bu konuda değişen tüketici davranışları da bunu ortaya koyuyor.