Globalde öne çıkan agritech girişimleri

Bugün dünyada yaklaşık 27 milyon kilometrekare tarım arazisi olduğu bilinen bir gerçek. Bu arazilerin büyük bölümü, Afrika, Orta ve Güney Amerika'da yer alıyor. Bir taraftan dünya üzerinde geniş tarım arazileri olsa da araştırmalar gösteriyor ki her 8 kişiden biri açlıktan ölüyor. 2050'de 2 milyar kişinin bu durumla mücadele edeceği söyleniyor. Gıda üretiminin yüzde 70 oranında artırılması gerekiyor. Bunun da yolu tarımsal Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verilmesinden geçiyor.

Hindistan örneği ile bakacak olursak: İklimi nedeniyle ülke topraklarının yarısı tarıma elverişli. Ülkenin en önemli tarım ürünü arasında patates yer alıyor, bundan üç yıl önce Hindistan'daki patates tarlalarında damla sulama yönteminin kullanılması su tüketimini yüzde 50 azalttı, birim başına alınan verim ise yüzde 31 arttı. Tarımsal teknolojileri (agriculture) bu örnekte de görüldüğü gibi temelde ürünlerin verimli ve daha sürdürülebilir şekilde üretilmesini sağlıyor. 

Unicorn seviyesinde olan girişimler var

Mahsüllerin durumunu izlemek için gelişmiş sensörler, robot teknolojisi, makine öğrenme ve yapay zeka gibi teknolojik gelişmeler tarım sektöründe etkili olmaya başladı. Sürdürülebilirlik konusunun gündeme gelmesi de bunu etkileyen sebeplerden biriydi. Özellikle birkaç yıl içinde girişimlerin sayısı arttı. Bu teknolojiler birim alandan alınan verim, mahsül, su dağıtımı ve toprak kimyası gibi büyük çevresel faktörleri etkiliyor. Bu girişimlere yapılan yatırım, 2020'de 30 milyar dolar idi. Bu senenin ilk yarısında  salgının da etkisiyle bu rakam 24 milyar dolar oldu. Yıl sonunda alana yapılan yatırımların artması bekleniyor. Elbette Apeel Sciences, Farmers Business Network, Indigo, Meicai, Nxin, Qdama ve Ynsect unicorn seviyesine yükselmiş girişimler ise bu alanın vaat ettiği potansiyeli kanıtlıyor.

Dünya üzerinde bu konuda faaliyet gösteren şirketler, yatırımcıların yakın markajına giriyor. Hatta geçen Mayıs ayında New York merkezli dikey tarım girişimi Bowery, son yatırım turunda 300 milyon dolar yatırım almış ve bunun şirkete 2,3 milyar dolar değer verdiğini açıklamıştı. Buna paralel olarak alan değişme ve gelişmeye devam ediyor. Girişimlerin geleceği oldukça parlak. 2017 yılında Jonathan Webb tarafından ABD'de kurulan AppHarvest 9 yatırım turunda yaklaşık 567 milyon dolar yatırım aldı. AppHarvest, kapalı alanda tarım yapmanıza odaklanan girişim... Şirket, Nisan ayında ABD merkezli robotik ve yapay zeka girişimi Root AI'ı satın aldı.

Bir diğer halka açılan girişim AeroFarms... ABD'li girişim 2004'te kuruldu. Dünyanın en büyük dikey tarım şirketi şimdiye kadar 238 milyon dolar yatırım aldı. Şirketin toplamda 14 yatırımcısı mevcut. Şirket, David Rosenberg, Marc Oshima ve Edward Harwood tarafından kuruldu. Topraksız tarım teknolojileri geliştiren şirket, mahsullerin büyüme zamanını kısaltmak, verimlilik ve en az çevresel etkiyle sağlıklı ürünler üretmeyi sağlıyor. Bunu geliştirdiği "aeroponic" sistemiyle yapıyor. Bu sistem, geleneksel tarım yöntemlerine göre az su ve daha az hidrofobik kullanan kapalı döngü modeli olarak tanımlanıyor

Kanada merkezli Semios ise Michael Gilbert tarafından kuruldu. Şirket, 9 yatırımcıdan toplamda yaklaşık 216 milyon dolar yatırım aldı. Ağaç meyvesi, kabuklu yemişler için gerçek zamanlı mahsul verileri ve haşere yönetimi yapıyor. Bunun için günlük iklim, toprak nemi, böcek ve hastalık aktivitesini ölçen sensör ağından yararlanıyor. Yetiştiriciler için mahsul risklerini azaltmaya çalışıyor. azaltmak için büyük veri analitiği ve makine öğrenimi uyguluyoruz. 2021'de Semios, dünyanın en büyük bağımsız AgTech çözüm sağlayıcılarından birini oluşturmak için Altrac, Centricity ve Agworld'ü satın aldı.

Öne çıkan diğer girişim Berlin merkezli girişim Infarm, Geçen sene 170 milyon dolarlık yatırım almıştı. LGT Lightstone tarafından yönetilen yatırım turuyla şirketin toplam yatırım miktarı yaklaşık 405 milyon dolara çıktı. 20 kişilik yatırımcı ağı tarafından desteklenen şirket, 2013 yılında Osnat Michaeli, Erez Galonska ve Guy Galonska tarafından kuruldu. Infarm'ın dikey çiftlikleri, kentsel alanlarda, süpermarketler, dağıtım merkezleri, restoranlar, alışveriş merkezleri ve okullar gibi tesislerde bulunuyor. Bu tesisler ayrıca, tesis sağlığını ve kaynak tüketimini izleyen bulut bağlantılı akıllı cihazlarla entegre bir şekilde çalışıyor. Böylelikle son kullanıcı bu alanlarda ürünü kendi seçebiliyor. 2025 yılına kadar Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya'daki tarım tesislerinde dünyanın en büyük kentsel dikey tarım ağını inşa etmeyi hedefleyen şirket, dünya çapında 11 ülkede1000 kişilik çalışanıyla faaliyet gösteriyor.

Hindistan da öne çıkan platform ise 2012 yılında Shyam Sundar Singh , Amrendra Singh, Adarsh ​​Srivastav ve Shashank Kumar tarafından kurulan DeHaat... Şirket, sektörde verimliliği ve şeffaflığı artırmayı amaçlıyor. Küçük çiftçileri geniş bir eğitimli mikro girişimci ağı aracılığıyla tohumlar, gübreler, ekipman, mahsul danışmanlığı ve pazar bağlantısı gibi çeşitli ihtiyaçlarına bağlıyor. Kayıtlı çiftçiler, doğrudan rekabetçi kaynaklardan tohum, gübre ve mahsul koruma gibi çok çeşitli tarımsal girdilere erişebiliyor. DeHaat, Sofina ve Lightrock'ın liderliği üstlendiği D Serisi yatırım turunda 115 milyon dolar yatırım almış, toplam yatırım miktarını yaklaşık 164 milyon dolara çıkardı

Abu Dabi merkezli girişim Pure Harvest, yazılım ve donanım aracılığıyla sıcaklık ve nem seviyelerini kontrol ediyor. Şirketin geliştirdiği teknoloji 32 kat daha fazla su tasarrufu sağlıyor. Üretim, ithal taze gıdalardan yaklaşık yüzde 20 ila 40 daha ucuz... Geçen sene Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan'daki sürdürülebilir seraların kiralanması ve devamlılığın sağlanması için Wafra International Investment Company'den 20,6 milyon dolar yatırım almıştı. Bununla  toplam yatırım miktarını yaklaşık 154 milyon dolar çıkardı. Şirket, yedi yatırımcı tarafından destekleniyor. 

Potansiyel taşıyan girişimler hangileri?

Bir taraftan henüz yüksek yatırımlar almayan ama büyük yatırımcılar ya da gruplar tarafından desteklenen girişimler de bulunuyor. 2020'nin Eylül ayında Silikon Vadisi'nin ünlü yatırımcısı Marc Andreesen California merkezli girişim Silo'ya yatırım yaptığını duyurmuştu. Antonio Bustamante, Ashton Braun ve Chia-ying Jackie Lee tarafından kurulan şirket, 2018 yılında kuruldu. Şimdiye kadar 37 milyon dolar yatırım alan şirket, gıda dağıtımcıları için bir çeşit kayıt sistemi geliştiriyor. Şimdiye kadar 10 yatırımcı tarafından desteklenen Silo, distribütörlerin karşılaştıkları sorumları azaltmayı amaçlıyor.

Hindistan merkezli başka bir şirket CropIn'in toplam yatırım miktarı 33 milyon dolar. 52 ülkede tarım projelerine yardımcı olmak için hükümetlerle işbirliği yapıyor. B2B tabanlı çalışan şirket, yapay zeka güdümlü veri ve yazılım çözümleri sunuyor. 20'ye yakın ülkede faaliyet gösteren CropIn, 12 yatırımcı tarafından destekleniyor. 

Kenny Ewan tarafından kurulan Londra merkezli Wefarm çiftçilerin birbirleriyle tanışmalarına, fikir alışverişinde bulunmalarına, birbirlerinden tavsiye almalarına ve hatta ekipman ile malzeme satmalarına bile yardımcı oluyor. Dünyada 500 milyonun üzerinde olan ve çoğunluğu günde 1 doların altında bir gelirle yaşayan küçük çiftçilere hizmet vermeyi amaçlıyor. Geçen aylarda Octopus Ventures tarafından yönetilen A Serisi yatırım turunda 11 milyon dolar yatırım aldı. Toplam yatırım miktarını 32 milyon dolara çıkardı. Tura, True Ventures, Rabo Frontier Ventures, LocalGlobe, June Fund ve AgFunder da katıldı. Şirketin Wefarm SMS adlı özelliği, sosyal ağı sadece web sitesi olmaktan çıkarıyor ve çiftçiler arasında SMS ile iletişimi de sağlıyor. Ücretsiz SMS özelliği sayesinde 400 farklı türde çiftçilikle uğraşan 2.5 milyon kullanıcısı bulunuyor

2011'de kurulan İsviçre merkezli girişim Ecorobotix, akıllı bir ot ayıklama çözümü olarak tanımlanıyor. Bitkileri arasındaki yabani otları etkili bir şekilde tespit ediyor. Güneş enerjisiyle çalışan robot, şarj olmadan 12 saat çalışabiliyor ve akıllı telefonlarla uzaktan kontrol edilebiliyor. Toplamda 7 yatırımcı tarafından 28,5 milyon dolar yatırım alan şirket, Aurelien G. Demaurex, Steve Tanner tarafından kuruldu. 

Toplamda 18,3 milyon dolar yatırıma sahip olan Connecterra, akıllı çiftçi asistanı olarak tanımlanıyor. Özellikle ineklerin davranışlarını izlemek içi geliştirilen teknoloji, süt üretiminin verimini artırmayı hedefliyor. Her bir ineğin yeme davranışını ve süt verimini ölçen şirket 13 yatırımcı tarafından desteklenmiş. Şirket 2014'te Saad Ansari ve Yasir Khokhar tarafından kuruldu.

Fransa merkezli Vitibot, Cedric Bache tarafından kuruldu. 2015'ten beri faaliyet gösteren şirket, şimdiye kadar 14 milyon dolar yatırım aldı. Şirket, üzüm bağlarını korumak için güneş enerjisiyle çalışan Baküs adı verilen bir robot geliştirdi. Robot, tek seferde 10 saate kadar çalışabiliyor.

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkisiyle çok da uzak olmayan bir tarihte bu şirketler daha çok yatırımcının dikkatini çekecek. Tarımsal teknoloji üretenler değerli hale gelecek.