Bankacılıkta ‘İnternet Şube’ dönemi sona mı eriyor?

Konuk yazarımız Şerafettin Özsoy, KuveytTürk Katılım Bankası’nda BT İş Sürekliliği Yöneticisi olarak görev yapmaktadır.

Gelişen bilgi teknolojilerini kullanma becerisi açısından bankacılık ve finans sektörü en başlarda geliyor. Birçok banka geniş bütçeli ve çalışanlı bilgi teknolojileri departmanlarına sahip olmakla birlikte, kurdukları Ar-Ge merkezleri ve teknoloji şirketleriyle teknoloji üreticisi ve satıcısı konumuna gelmiş durumda. Geleneksel sektörlerde, internet tabanlı teknolojik uygulamalar hala sistemsel olarak oturmuş değilken bankalar, geliştirdikleri teknolojilerin birisine alışmadan bir diğerini piyasaya çıkarmaya çalışıyor. Bunlardan birisi de internet şube ve mobil şube açısından yaşanıyor.

Mobil şubelerin aşırı yükselen kullanım oranlarına rağmen internet şubelerin yerinde sayması, hatta yer yer eskisinden geri gitmesi söz konusu. Bu nedenle birçok bankada, internet şubelerin kapatılma senaryoları üzerinde kafa yorulmaya başlanmış durumda.

Türk bankacılık sektörü, Türkiye’nin, dünyayla aynı hızda, yeri geldiğinde daha önde olduğu nadir sektörlerden birisidir. Bankalar 90’lı yıllarda müşterilerini internet bankacılığıyla tanıştırdı. Özellikle 2000’li yıllarla beraber şubelere gitmeye gerek kalmadan bankacılık işlemlerinin birçoğunu internet bankacılığıyla sunmaya başladılar. Hem bireysel hem de kurumsal müşteriler internet bankacılığını oldukça kullanışlı buldu. Üstelik bankalar, internet bankacılığındaki komisyon ve fiyatlarını aşağı çekince kullanım oranları giderek arttı.

Fakat 2007-2008 yıllarından itibaren hayatımıza yoğun bir şekilde akıllı telefonlar girmeye başladı. Türk tüketicisi de bu yeniliğe şaşırtıcı bir hızda adapte oldu. Akıllı telefonlardan internete girilebiliyordu fakat ekran boyutu kullanımı çok zorlaştırıyordu. Derken akıllı telefonlardaki kullanımı kolaylaştıran uygulamalar ve istediğimiz uygulamalara kolayca ulaşabileceğimiz uygulama marketleri hayatımıza girdi. Bankacıların mobil uygulamaları da peşi sıra geldi. Fakat hem uygulamaların olgunlaşması hem de akıllı telefon kullanımının yaygınlaşması 4-5 seneyi buldu. Bu süreden sonra da bankacılık mobil kullanımı yükselişe geçti.

Geldiğimiz noktada, özellikle son birkaç yıldır mobil şubeler o kadar hızlı yol aldı ki herkes internet şubelerinin varlığının devamını sorgular hale geldi. Çünkü bir internet şubeyi ayakta tutmak önemli bir maliyetken, şubeyi yeni özelliklerle geliştirmek ayrı bir maliyet. Tablo 1 ve 2’deki internet ve mobil bankacılık istatistiklerine baktığımızda bazı çarpıcı sonuçları görüyoruz.

Tablo 1.Mobil ve İnternet Şube Kullanıcı Sayıları

Tablo 2.Mobil ve İnternet Şube İşlem Sayıları

Birincisi, bireysel müşteriler muazzam bir hızla mobile kayıyor. Mobil bankacılık müşteri sayısı yıllık ortalama %40 oranında büyüyor. Mobil bankacılık üzerinden yapılan işlemlerin sayısı da paralel bir şekilde %40 civarında artıyor. Bununla beraber internet bankacılığındaki aktif bireysel kullanıcı sayısı ve internet bankacılığı üzerinden bireylerin yaptıkları işlem sayıları küçülme gösteriyor. Bireysel kullanıcılar için mobil bankacılığı kolaylaştıran etmenleri, akıllı telefon sahipliğinin hızla yaygınlaşması, internet paketlerinin ekonomik fiyatlara da alınabilmesi gibi akıllı telefon kullanımının artışını sağlayan faktörlerle beraber mobil şube tasarımlarının ve işlem adımlarının sadeleşmesi ve SMS doğrulama kodu gereksinimi olmadan hızlı işlem yapılabilmesi gibi faktörleri sayabiliriz.

İkincisi, kurumsal kullanıcılar için internet bankacılığı düşük hızda da olsa artış eğiliminde. Yıllık yaklaşık %3’lük bir büyüme var. Bu rakamı yerinde sayma olarak değerlendirebiliriz. Çünkü öte taraftan kurumsal müşterilerde de mobil bankacılıkta %40 seviyelerinde artış var. Fakat şu anlık geriye gitmek yerine yerinde saymaya devam etmesi daha muhtemel. Çünkü kurumsal kullanıcılarda kullanım alışkanlıkları daha yavaş değişiyor. Kurumlarda PC ve laptop kullanımı hala ana kurumsal cihazlar. Her ne kadar bazı kurumlarda çalışanlara işlerinde kullanmak üzere mobil cihazlar verilse de sınırlı iş fonksiyonları gerçekleştirilebiliyor. Hem günlük yoğun bilgisayar kullanımı hem de kurumsal süreç ve uygulamaların zaten masaüstünde olması nedeniyle bankacılıkta da internet şube kullanımı daha kolay oluyor. Ayrıca yetkilendirme konusundaki kısıtlar da internet şubeyi kurumsalda daha kullanılabilir hale getiriyor.

İstatistikleri incelediğimizde bireysel internet kullanıcılarının yıllık %6 civarında küçülmesi, rakibi olan mobilin yılda %40’larda büyümesi, yeni mobil teknolojilerin ortaya çıkıyor olması gibi girdiler, bize bireysel kullanıcılar için internet bankacılığının 3-4 yıl içinde yok olma ihtimali olduğunu gösteriyor. Kurumsal hayatta ortaya çıkabilecek yenilikler kurumsal müşteriler için internet bankacılığının yerinde sayma veya hafifçe azalma trendini daha keskin olarak aşağı indirebilir. Ama bireysel alandan farklı olarak özellikle dijitalleşme ile arası çok iyi olmayan kurumsal müşteriler için internet bankacılığına bir süre daha ihtiyaç olacak gibi duruyor.

Görsel Kaynak: Deposit Photos