"İsimlerimiz sosyal statümüzü ya da görünüşümüzü etkiliyor mu?" sorusu farklı disiplin dallarının uzun zamandır ilgilendiği bir konu. Nitekim bu yönde yapılan araştırmaların sonuçlarına göre yanıt: Evet.
Araştırmacılar 10 yıllardır, isimlerin kişiler üzerindeki etkilerini inceliyorlar. Sonuçlar ise isimlerimizin meslek seçimimizi, yaşadığımız yeri, kiminle evlendiğimizi, aldığımız okul notlarını, hangi hisse senedine yatırım yaptığımızı etkileyebildiğini ortaya koyuyor.
Dahası çok istediğiniz bir okuldan aldığımız kabul belgesi , hayalini kurduğunuz işe kabul edilmemiz, grup çalışmalarında yüksek performans göstermemizden bile ismimiz sorumlu olabilir.
Psikoloji dünyası bunu "örtülü benlikçilik etkisi" kavramı ile açıklıyor. Bu etkiye göre kişiler, kendilerine yakın olanı seçiyorlar ve kendi yansımalarını başkalarında görmeyi seviyorlar. Mesela, pazarlama dünyasında Nutella ya da Coca Cola gibi markaların ürün etiketlerine kişi isimlerini yazarak, tüketicide kişisel bir pazarlama deneyimi sunması bu konuya yönelik güçlü bir örnek olabilir.
Ancak bildiğiniz üzere isimler yaşadığımız toplum, çağa göre değişiklik gösterirken, popülariteleri toplumsal, ekonomik, sosyo-kültürel gibi bir çok olgunun ekseninde değişiklik gösteriyor. Mesela, çılgınlık seviyesine gelebilecek Facebook(Meksika), IKEA (İsveç), Adolf Hitler ve Usama Bin Ladin (Almanya), Paris (İsviçre) gibi farklı isimlerin bir bebeğe verilmesi farklı ülkelerde yasak olabiliyor.
E-ticaret devi Amazon'un akıllı ev asistanı Alexa ise bugünlerde isim konusunda bir dönemin sonunu getiriyor gibi görünüyor. Zira, ABD'de Alexa, Alexas gibi isimler son yıllarda hızla popülaritesini kaybediyor.
Maryland Üniversitesi profesörlerinden Sosyolog Philip N. Cohen bu konuyu mercek altına alması ile ortaya çıkan ilginç detaylar Alex ve Alexas gibi isimlerin Amerikan toplumunda artık eskisi kadar kabul görmediğini ortaya çıkarıyor.
Amerikan Sosyal Güvenlik İdaresi'nden temin edilen veriler, 1990'larda popüler olmaya aday olan isimlerden biri olan Alexa'nın, 2015'de her 1000 bebekten 6'sına verildiğine tanık oluyoruz. Ancak Amazon'un sanal asistanı Alexa'nın pazara sunulması ve pazarda yaygınlaşmasının ardından bu oranın 2016'da hızlı bir düşüş gözlemleniyor 2017'de bu oran binde ikiye'ye kadar geriliyor. Görünen o ki, teknoloji dünyası, küresel ekonomik değerleri, toplu tüketici davranışlarını ve alışkanlıklarını ve toplumların yeniden şekillenmesi kadar mikro ölçekte de bir etki gösterebiliyor.
Amerikan halkının elbette bu konuda kendince haklı bir yanı da var. Şüphesiz hiç bir aile çocuğunun kendini 'Merhaba, ben Alexa' diye tanıtırken, sanal asistan muamelesi görerek alay konusu olmasını istemez. Ya da bu isme sahip çocukların, her şeyi doğru bilme misyonunu benimseyerek böyle bir sorumluluk altında ezilmeleri pek de şaşırtıcı olmaz.
İngiltere'de ailelerin yüzde 55'i kaygılı
Zira araştırmalar da ailelerin de bu konuda oldukça kaygılı olduğunu gösteriyor. İngiltere'de yapılan araştırmalar ebeveynlerin %55'inin, çocuklarına verilen isimlerin hastag, internet memesi veya başka herhangi bir internet trendi olması durumunda buna kaygı ile yaklaşacaklarını belirtiyorlar.
Teknoloji dünyasının toplumların sosyal dengeleri üzerindeki etkisi sadece Amazon ile sınırlı değil. İngiltere'de yaygın bir isim olan Emma, Facebook'un yapay zeka tabanlı kişisel asistanı M'i piyasaya sürmesi durumunda pek de tercih edilmeyebilir. Zira kısaca Em olarak söylenen Emma'nın M ile anımsanacağına yönelik kaygılar var.
Amazon, akıllı asistanına Alexa gibi popüler bir isim vererek belki de tüketicisinde örtülü benlikçilik etkisi yaratmak istedi. Bu şüphesiz ürünün satışlarında pozitif bir etki yarattığı gibi tüketicinin de ürüne daha hızlı adapte olmasını sağlamıştır. Ancak ürün o kadar güçlü ve etkisi o kadar büyük ki, isminin değeri bir insana verilemeyecek kadar ebeveynleri baskı altında tutarak, sosyal dengeleri değiştirebiliyor.
İlk Yorumu yazmak ister misiniz?
Yorum Yazmak için Giriş Yap