"Bilgisayar programcıları, grafik tasarımcıları, arayüz tasarımcıları ve proje yöneticileri de dahil olmak üzere katılanların yoğun bir şekilde yazılım projelerinin geliştirilmesi amacıyla diğer takımlar ile rekabet içerisinde bulunduğu bir olaydır." Wikipedia'ya bakacak olursak popülaritesi gittikçe artan hackathon'ların tanımı bu şekilde verilmiş.
Dünyadaki popülaritesini Facebook'a borçlu olan hackathon'ların kısa bir araştırma yaptığımızda 1999 senesinde düzenlenmeye başladıklarını görüyoruz. Ya bir tema (örneğin 'mobil uygulama geliştirme' ya da 'İstanbul'daki trafik sorununa çözüm bulmak' gibi) belirlenerek ya da tamamen katılımcıları özgür bırakarak düzenlenen hackathonlar, ortalama 48 saat sürüyor.
Katılımcıların yeni bir yazılım ürünü geliştirmek amacıyla ya bireysel ya da takım olarak katıldıkları hackathon'lar; bugüne kadar önemli başarı hikayelerine de ev sahipliği yapmış. Örneğin Skype tarafından satın alınan GroupMe girişiminin tohumları bir hackathon'da atılmış. Benzer şekilde Facebook başta olmak bazı internet devlerinin, kendi içinde düzenlediği hackathon'ların şirketin yazılım süreçlerinde önemli bir etkisi olduğu da bilinen bir gerçek.
Bu arada normal şartlar altında katılımcıların sıfırdan başlayarak yeni bir yazılım ürünü geliştirdikleri hackathon'ların oldukça esnek yapıda olduklarını söyleyebiliriz. Dolayısıyla günümüzde yeni bir arayüz tasarımı, iş fikri ya da pazarlama stratejisi oluşturmak amacıyla da hackathon'lar düzenlendiğini ekleyelim. Bunun dışında hackathon'ların katılım şartları veya seçim kriterleri de pek tabii değişiklik gösterebiliyor.
Hackathon'lar çok sayıda amaç için düzenlenebiliyor, işte akıllara ilk gelen hackathon çeşitleri;
- Şirketlerin, kendi çalışanları arasında eğlence veya ürün geliştirme amacıyla düzenlediği hackathon'lar
- Şirketlerin, adeta bir pazarlama faaliyeti (işe alım, yeni bir platform duyurusu, genel tanıtım ya da yazılım geliştirme ekosistemine yakın olma...) olarak düzenlediği hackathon'lar
- Büyük çaplı konferansların öncesinde ya da sonrasında, konferans konusuna uygun olarak organize edilen hackathon'lar
- Sivil Toplum Kuruluşları, devlet organları ya da gönüllü kişilerin/kuruluşların sosyal bir probleme çözüm bulmak amacıyla düzenlediği hackathon'lar
(2016 yılındaki hackathon sayısı 22 Mart tarihine kadar düzenlenen ya da açıklananları kapsamaktadır.)
Mobil teknolojiler ve fintek temaları öne çıkıyor
Sizin için internet tozlu raflarını karıştırdığımızda ülkemiz sınırlarında düzenlenmiş tam 36 farklı hackathon'a rastladık. Bu hackathon'lardan ilkini 2012 yazında Netmera düzenlemiş, ardından 2013 yılında 5, 2014'te 8 ve 2015'te de 15 hackathon düzenlenmiş. 2016'da ise şimdiden düzenlenen ya da detayları belli olan 7 hackathon göze çarpıyor.
Yukarıdaki rakamlara bakacak olursak; kaba bir hesapla 2013'ten beri hackathon sayılarının her sene kendini 2'ye katladığını söyleyebiliriz.
Hackathon'larda ağırlık mobil teknolojiler ve bankaların da etkisiyle Ödeme Sistemleri'nde
Ülkemizdeki hackathon'ların konu dağılımına bakacak olursak da yaklaşık olarak yarısının herhangi bir tema belirlenmeden yapıldığını söyleyebiliriz. Akıllı şehirlerden nesnelerin internetine, nesnelerin internetinden emlak sektörüne (Hürriyet Emlak tarafından düzenlendi) kadar çok sayıda temaya bağlı kalınarak düzenlenen hackathon'lar; en çok mobil teknolojiler ve ödeme sistemleri (bankacılık uygulamaları ve Bitcoin gibi) konuları üzerine organize edilmiş. Diğer yandan ülkemizde hackathon'ların yaklaşık olarak yüzde 70'inin İstanbul, yüzde 20'sinin ise Ankara'da düzenlendiğini söyleyebiliriz.
Sosyal sorumluluk ve 'özgürlük' vurgusu öne çıkacak gibi duruyor
Ülkemizdeki hackathon'ların yaklaşık olarak yüzde 70'i İstanbul'da düzenlenmiş
Ülkemizde düzenlenen hackathon'ların önemli bir bölümünün 'sosyal sorumluluk' tarafı olduğunu da söyleyebiliriz. Yapısal gazetecilik üzerine projeler, akıllı şehir çözümleri ve bisiklet sahipleri özelindeki uygulamalar göze ilk çarpan sosyal sorumluluk temeli de olan hackathon konuları. Bunların dışında bizzat A.B.D. Ankara Büyükelçiliği'nin de organizatörleri arasında bulunduğu Sosyal Girişimcilik Hackathon'unu da hatırlatalım.
Bu hackathon'ların son bir örneği de 25-27 Mart'ta Kolektif House Sanayi'de düzenlenecek olan Borderless Hack. Adından da tahmin edebileceğini gibi bu hackathon'da; girişimciler, yazılımcılar ve tasarımcılar göçmen problemlerini bir nebze de olsa çözmeye çalışacak. Tüm bu örnek ve hatırlatmalardan sonra önümüzdeki dönemde düzenlenecek olan hackathon'larda da 'sosyal sorumluluk' vurgusunu sıkça duyacağız gibi duruyor.
Önümüzdeki dönemde düzenlenecek hackathon'lardaki bir diğer vurgu da 'özgürlük' üzerine olacağa benziyor.
Son dönemde özellikle şirketlerce düzenlenen hackathon'larda; yazılımcıların 'seçim kriterleri ve işleyiş' hakkındaki şikayetlerini yüksek sesle dile getirmesi sonrasında Ocak 2016'ta bizzat yazılımcılar tarafından ve tamamen şeffaf bir hackathon düzenlendi: Packathon. Packathon sonrasında hem diğer hackathon'ların daha 'özgür' hale geleceğini hem de Packathon gibi hackathon'ların sayısında da artış olacağını söyleyebiliriz.
A.B.D. Ankara Büyükelçiliği, TEB, İstanbul Teknik Üniversitesi, ING Bankası, Hürriyet, ODTÜ Teknokent, Aslanoba Capital, Garanti Bankası, Getir... Bugüne kadar ülkemizde düzenlenen hackathon'lara imza atan kurum ve kuruluşlardan birkaçı.
Getir, düzenlediği hackathon sonrasında 3 yazılım geliştiriciyi işe aldı
TEB, Garanti Bankası, PayPal, ING Bank ve MasterCard gibi büyük firmalara benzer olarak kendi adıyla bir hackathon düzenlemeye kadar veren Getir, Şubat ayında düzenlediği Getir Hackathon sonrası 3 yazılım geliştiriciyi işe aldı. Bugüne kadar hackathon düzenleyen diğer firmalardan farklı olarak; 'yetenek keşfetme ve işe alma' amacıyla hackathon düzenlediğini açıkça belirten şirket, hackathon süresince de katılımcıları tanımaya odaklanarak hem katılımın yoğun olduğu bir organizasyona imza attı hem de yazılım ekibini güçlendirmiş oldu.
Toparlayacak olursak; hackathon'lar ilk başta da söylediğimiz gibi çok sayıda farklı amaçla düzenlenebiliyor. Bundan sonra da ülkemizde özellikle sosyal sorumluluk vurgusu olan hackathon'ların artabileceğini ve markaların (artık daha dikkatli olarak) bir pazarlama faaliyeti şeklinde baktığı ve kendi isimlerini taşıyan hackathon'ları düzenlemeye devam edeceğini söyleyebiliriz.
Görsel kaynaklar: hackathon.hk ve totallypic/Shutterstock. Grafik hazırlama aracı: ChartBlocks. Diğer kaynaklar;
