DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), web'in Google ve Bing gibi arama motorları tarafından endekslenmeyen ve oldukça büyük bir bölümünü oluşturan 'derin web' için bir arama motoru geliştiriyor. Memex adı verilen program, ABD hükümeti ve savunma ajansı DARPA'nın açıklamasına göre, derin web'in karanlık yüzünü aydınlatmayı amaçlıyor.
Son olarak İpek Yolu (The Silk Road) davasında gördüğümüz gibi Derin Web'in takip edilememesi savunmadan istihbarat ajanslarına üst düzey güvenlik birimlerini rahatsız ediyor ve domain spesifik bir arama motoru olarak geliştirilen Memex, bu soruna yanıt olarak geliştiriliyor. DARPA tarafından yaklaşık bir yıl önce ilk kez duyurulduğunda Memex'in üç ana alana odaklanacağı belirtiliyordu. Bunlar, alan adı spesifik endeksleme, alan adı spesifik arama ve DoD spesifik uygulamalar şeklinde sıralanıyordu. Kamuya açık olmayan bilgilere erişmek gibi bir maksadı olmadığı belirtilen programın ana prensiplerinden biri de açık kaynaktı.
Aradan geçen bir yılın ardından Memex'in ilk demosu ise geçtiğimiz akşam, CBS kanalının 60 Minutes Overtime programında Mucidi ve Memex Program Direktörü Chris White tarafından gösterildi. Programda Memex'in yalnızca arama motorlarının görmediği sayfaları endekslemekle kalmayacağını aynı zamanda Derin Web'deki İpek Yolu gibi TOR ağının saklı servislerini (Hidden Services) afişe edeceklerini belirtiyordu White. Zira açıklamasına göre, Memex'in hedeflerinden biri, TOR trafiğinin ne kadarının gizli servislerle bağlantılı olduğunu keşfetmek. Memex ekibinin tahmini, saklı servis sitelerinde verilen herhangi bir andaki endekslenebilir içerik sayısı 30 bin ile 40 bin arasında değişiyor. Memex'in amacı, Google gibi arama motorları için görünmez olan bu içerikleri bulan, erişime açan ve endeksleyen otomatik bir sistem geliştirmek.
İlk etapta insan kaçakçılığı vakaları için kullanılan Memex, internetteki online "fuhuş" ilanlarını konum bazlı olarak takip edebiliyor. Scientific American dergisinde verilen bilgiye göre, Memex Google'da endekslenmeyen ve farklı anlarda farklı adreslerde görünen ilanların arasındaki bağlantıyı görüntüleyebiliyor, derin web linklerini kapsıyor. Memex'in hazırladığı ve kaçakçıların farklı ilanlarından nasıl yer değiştirdiğini gösteren bir sıcaklık haritası şöyle görünüyor:
Programda konunun teknik detaylarına girmese de Memex'in halihazırda New York Polis Departmanı tarafından ilgili suçları takip etmekte kullanıldığı belirtiliyor. Verilen bilgilere göre, ABD savunma ajansı, aynı zamanda IŞİD terör örgütünü izlemek içinde Memex'e başvurmuş.
Siber tehditler, hükümetler tarafından gittikçe daha ciddiye alınıyor. Geçtiğimiz yıldan bu yana gerçekleşen ve ABD'de ulusal tehdit olarak algılanan Sony Pictures Entertainment saldırısı ve ABD Merkez Kuvvetleri Komutanlığı (U.S. Central Command) Twitter hesabının hack'lenmesi gibi gelişmeler de alınan güvenlik önlemleri için gerekçe olarak gösteriliyor. Derin Web'in savunma birimleri tarafından "aydınlatılması" da anonimlik ve internetin kontrolü konularında yeni mücadeleler ve tartışmalar yaratacak gibi görünüyor.
