EnUygun.com Genel Müdürü Çağlar Erol'un geçen haftalarda Webrazzi için yazdığı "IT’de nitelikli işgücü krizi ve çözümü" başlıklı değerlendirme oldukça dikkat çekti. 300 yorumu geçen değerlendirme, IT sektöründeki işgücü sorununun hem çalışan hem de işveren tarafına parmak bastı.
It sektöründeki işveren-çalışan arasındaki problemin daha net anlaşabilmesi için bir anket yayımladık. Yaklaşık 20 soru bulunduran anket, Webrazzi okuyucuları tarafından yoğun talep gördü ve bine yakın IT sektörü çalışanı katıldı. Sektör adına yararlı olabileceğini düşündüğümüz bu verilerin analizini çok lafı uzatmadan paylaşalım.
Analize ilk öncelikli olarak IT sektörü çalışanlarıyla ilgili genel ve demografik bilgileri paylaşarak başlayacağız. Daha sonraysa sektörde çalışanların verdiği cevapları sorular arası karşılaştırma yapacağız. Yani anket cevaplarının kombinasyonlarına yer vereceğiz.
Yoğunluk 25-32 yaş aralığında
Öncelikli olarak anket katılımcılarının demografik bilgilerini paylaşarak analize başlayalım. Yüzde 3.4 oranla kadın yazılımcı veya tasarımcı bulunduğu sektöre yüzde 96.5 oranla erkekler egemen olduğunu paylaşalım. Ankete katılan IT sektörü çalışanlarının yüzde 58.1'i 25-32 yaş aralığında bulunuyor. İkinci sıradaysa yüzde 30.9 ile 18-24 yaş grubu bulunuyor. Sektörde 33-40 yaş aralığında çalışanların oranı yüzde 11.02 iken, 44 yaş üzerinde bulunanların oranı yüzde 0.7 olarak sonuçlara yansıyor.
Gelelim IT sektöründeki çalışanların uzmanlık alanlarına. Tahmin edildiği gibi ağırlık backend yazılımcılarda. Backend yazılımcılar sektördeki istihdamdan yüzde 59.6 pay alırken, ikinci sırada bulunan frontend yazılımcıların oranı yüzde 17.8. Üçüncü sırada yüzde 12.9 ile grafik ve tasarımcılar yer alıyor. Uzmanlık alanı mobil olanların oranı yüzde 7.7'de kalmış durumda. Son sıradaysa yüzde 1.9 ile Actionscript & Flash alanında uzman olanlar var.
Çalışanların yarısı kurumsal şirkette
Sektörde çalışanların durumundaysa kurumsal bir şirkette kadrolu olarak çalışanlar öne çıkıyor. Yüzde 51.4 oranla kurumsal bir şirkette kadrolu olarak çalışanlar birinci sırada yer alırken, Freelance olarak çalışanların sayısıysa yüzde 20.5. Freelancer olarak çalışanlarıysa yüzde 19.1 ile startup çalışanları, yüzde 8.8 ile dijital ajans çalışanları takip ediyor.
Çalışan kartvizitlerine yazan titrilerine baktığımızda Türkiye'de yüzde 32.9 pay ile senior yani kıdemli çalışan bulunuyor. Kıdemli çalışanların hemen arkasından yüzde 32.7 oranla uzman titrine sahip olan çalışanlar var. Junior yani kıdemsiz çalışanların oranı yüzde 18.8 iken, yöneticilerin yüzde 15.5'lik paya sahip olduğunu görüyoruz.
5 yıldan fazla tecrübeliler yoğunlukta
IT çalışanlarının tecrübe yıllarına baktığımızda ankete katılanların hemen hemen yarısı 5 yıldan fazla deneyime sahip. Birinci sırada yüzde 45.2 ile 5 yıldan fazla tecrübeye sahip olanlar bulunurken, 3-4 tecrübeye sahip olanların yüzde 20.05. 1-2 yıl deneyime sahip olanlar yüzde 16.9 payla üçüncü sırada yer alıyor.
Ankete katılan yaklaşık bin kişinin yüzde 46.2'si çalışma hayatları boyunca 2 kez iş değiştirmiş durumda. Geriye kalan dilimin yüzde 23.3'üyse 3, yüzde 13.9'uysa 4 kez değiştirmiş durumda. 5'ten fazla iş değiştiren yazılımcıların oranıysa yüzde 10.6.
3 bin - 5 bin TL maaş alanların oranı yüzde 28
Gelelim dananın kuyruğunun kopacağı bir soruya: "Aldığınız ücret ne kadar?" Ankete katılan IT sektörü çalışanlarının en fazla aldığı maaş yüzde 27.8 oranla 3 bin 5 bin TL aralığında. Ancak bu maaş aralığı bin - 2 bin TL maaş alanların oranıyla hemen hemen aynı. Bin - 2 bin TL aralığında maaş alanların oranı yüzde 27.3 iken, 2 bin - 3 bin TL alanların oranı yüzde 26.4. 5 bin TL 'den fazla maaş alanların oranıysa yüzde 18.3 olarak anket sonuçlarına yansımış durumda.
Bu rakamlardan hemen sonra Türkiye'deki IT sektörü çalışanlarının neredeyse tamamının aldığı maaştan memnun olmadığını paylaşalım. Türkiye'deki şirketlerin çalışanlara yeterli ücreti ödemediğini söyleyenlerin oranı yüzde 92. Yeterli ücret verildiğini söyleyenlerin sayısının ise yüzde 8 olduğunu paylaşalım.
Ankette IT sektörü çalışanlarının beklediği maaş ücretleri sorusu da bulunuyor. Katılımcıların yüzde 34.6'sı maaşlarının ortalama 5 bin - 8 bin TL olmasını uygun görüyor. İkinci sıradaysa yüzde 33.6 ile ortalama 3 bin - 5 bin TL maaş hakettiklerini düşünenler var. Yüzde 16.3 ile ortalama 2 bin - 3 bin TL, yüzde 15.4 ile ortalamaya 8 bin TL'den fazla maaş hakettiğini düşünen bulunuyor.
Geliştirici yurt dışında çalışmak istiyor
Çağlar Erol'un yazısına en çok gelen yorumlardan biri de yurt dışında çalışma ortamıydı. Ankete katılanların yüzde 76.6'sı Türkiye yerine yurt dışında çalışmayı tercih ediyor. Geriye kalan yüzde 23.3'lük kısımsa Türkiye'de çalışmaktan memnun. Yurt dışındaki yaşam standartlarını yüksek olması Türkiye'deki IT sektöründe çalışanları cezbediyor. Yurt dışındaki yaşam standartlarından dolayı Türkiye'den ayrılmak isteyen çalışanların oranı yüzde 54.1. İkinci sıradaysa yüzde 20.9 ile yurt dışındaki maaş oranları yerli yazılımcıları etkiliyor. Yüzde 13.3 ile çalışma ortamı, yüzde 7.1 ile hisse opsiyonu ve yüzde 4.3 ile yeni iş olanaklarına yakınlık sonuçlarda yer alıyor.
IT sektöründe çalışanların gönlündeyse maaşa ek olarak hisse opsiyonu seçeneği var. Katılımcıların yüzde 46.9'u maaşla birlikte hisse opsiyonu seçeneğini tercih etmek istiyor. Yüzde 38.5'i maaş ile birlikte prim modelini tercih ederken, sadece maaş almak isteyenlerin oranı yüzde 13.5. Sonuncu sırada yüzde 1.07 oranla sadece hisse isteyenler bulunuyor.
Türkiye'deki IT sektöründe çalışan yazılımcı ve tasarımcılar yabancı şirketlerin Türkiye'ye yatırım yapması halinde geliştirici ekibe daha fazla değer verileceği yönünde. Bu fikre katılan geliştiricilerin oranı yüzde 81.5 olarak araştırma sonuçlarında yer alıyor.
Kişisel gelişim ön plana çıkıyor
"Alaylı mı, okullu mu" sorusunun sıkça sorulduğu sektörlerden biri de IT. Bu yüzden söz konusu sektörde çalışanların eğitim durumunu ortaya koyacak bir bölümde oluşturduk. Ankete katılan çalışanların yüzde 63.2'si üniversite mezunu. Geriye kalan payın yüzde 17'sini yüksek lisans ve doktora diplomalılar, yüzde 11.4'ünüyse meslek yüksek okullu diplomalılar alıyor. Son sıradaysa yüzde 8.4 oranla lise diplomalılar bulunuyor.
Her ne kadar IT sektörü çalışanlarının bir çoğu, üniversite, yüksek lisans veya doktora diplomasına sahip olsa da geliştiricilikte kişisel çabayla kendini geliştirmenin önemli olduğunu düşünüyor. Katılımcıların yüzde 64.6'sı kişisel çabayla gelişime önem verirken, yüzde 11.8'i staj imkanlarının önemli olduğunu söylüyor. Öte yandan ankete katılanların yüzde 74.1'i IT sektöründe istihdam açığı olduğuna inanıyor.
Backend geliştiricilerin 3'te 1'i kurumsal şirkette
Buraya kadar olan kısımda IT sektörün işgücünün demografik ve genel istatistikleri paylaşmaya çalıştık. Bundan sonraki bölümlerdeyse birkaç farklı kategorilerdeki cevapları çaprazlayarak akıllardaki asıl sorulara cevap bulmaya çalışacağız.
Backend yazılımcıların yüzde 58.25'i frontend yazılımcıların ise yüzde 52.98'i kurumsal bir şirkette kurumsal şirkette kadrolu olarak çalışıyor. Actionscript & Flash ve grafik ve tasarım yapan yazılımcılarında daha fazla freelance olarak çalıştığını araştırma sonuçları arasında görüyoruz. Actionscript & Flash yazılımcıların yüzde 43.75'ü, grafik ve tasarımcıların ise yüzde 40.37'si freelance olarak çalışıyor. Mobil kategoride yer alan yazılımcıların yüzde 33.85'i kurumsal bir şirkette kadroluyken, yine yüzde 33.85'i freelancer olarak çalışıyor.
Mobil yazılımcıların dijital ekositeme yeni dahil olduğu için şirketlerin hala Startup seviyesinde olmasını sağlıyor. Bu yüzden Startuplarda kadrolu çalışanların büyük çoğunluğu mobil alanda yer alıyor. Yüzde 23 oranında Startup çalışanı mobil uygulamalar geliştiriyor ve tasarlıyor. Startupta kadrolu olarak çalışanların yüzde 27.6'sı backend alanında uzman. Grafik ve tasarımcıların yüzde 17.2'si startuplarda çalışıyor.
Geliştirici hisse opsiyonlu model istiyor
IT sektöründe çalışanlarının maaşa ek olarak hisse opsiyonunu diğer modellere göre daha fazla tercih edileceğini yukarıda paylaşmıştık. Maaşa ek olarak hisse opsiyonunu isteyen çalışanların büyük çoğunluğu şu anda ortalama 4 bin TL'den fazla ücret alanlar. Rakamlara baktığımızda ortalama 4 bin TL maaş alan çalışanların maaş ve hisse opsiyonunu tercih etme oranı yüzde 52. Ortalama 6 bin TL maaş alanlarınsa yüzde 51.6'sı maaşa ek olarak hisse opsiyonunu tercih etmek istiyor. Ancak ortalama bin 500 TL maaş alan IT sektörü çalışanlarının yüzde 45.4'ü maaş ve hisse opsiyonundan daha çok maaşın yanı sıra prim almak istiyor.
Ortalama yüzde 67 daha fazla maaş isteniyor
Gelelim çalışanların tecrübelerine göre aldıkları ve istedikleri maaşa. Burada çok ilginç veriler yakaladığımızı söyleyelim. 1 yıldan daha fazla tecrübeye sahip olan IT sektörü çalışanları yüzde 5 ile şu anda ortalama bin 891 TL maaş alıyor. Ancak bu çalışanların hakettiğini düşündüğü maaş 3 bin 684 TL. Yani şu anda aldıkları maaşın yüzde 95 daha fazlasını istiyor.
5 yıldan fazla maaş alan sektör çalışanları yüzde 45.2 ortalamayla 4 bin 103 TL kazanıyor. Ancak şu anda hakettiklerini düşündükleri rakam 6 bin 443 TL. Yani 5 yıldan fazla çalışanlar yüzde 57 daha fazla kazanmak istiyor. Sektörde 5 yıl çalışanlarda maaş ortalaması şu anda 3 bin 400 TL. Ancak istedikleriyse şu anda aldıkları maaşın yüzde 59 daha fazlasına denk gelen 5 bin 395 TL.
Ülke koşulları göz ardı edilmemeli
Anket sonuçlarına bakıldığında geliştiricilerin maaş, maaş modeli ve çalışma ortamı gibi birçok belli başlı konuda dertli olduğu rakamlardan da görülüyor. Dikkatimizi en çok çeken detaylardan biri, ankete katılan geliştiricilerin en az yüzde 50'lik bir maaş artışı hakettiklerini düşünmesi. 1-2 yıl tecrübeyle yaklaşık 4 bin liraya yakın maaş hakettiğini düşünmesi üzerinde tartışılabilir bir konu.
Yorumlara da gelen bir çok eleştiri Türkiye'deki maaşların yurt dışı kıyaslamasıydı. Şunu unutmamak gerekir ki, Türkiye'deki IT sektörünün finansal hacmi ABD'ninkine ulaşmak değil yaklaşabilmiş durumda bile değil. Türkiye'de henüz bir Facebook ya da Google bulunmuyor. Bu yüzden geliştiricilerin bulundukları ortamı ve ülke koşullarını göz ardı etmemesi gerekiyor.
