Mark Zuckerberg 2004'te kaldığı yurt odasında bugünleri tahmin edebiliyor muydu bilinmez ama şu günlerde finans dünyasının en gösterişli halka arzlarından birini gerçekleştirmesi için herkesin gözü onun üzerinde. Son yıllarda defalarca Facebook'un halka arzı üzerine çeşitli spekülasyonlar yapıldı fakat görünüşe göre beklentilerin gerçekleşmesine çok az bir süre kaldı.
Wall Street Journal'ın (WSJ) "konuya yakın kaynaklardan" aldığı bilgiye göre Facebook'un halka arzı, 2012'nin Nisan ile Haziran ayları arasında gerçekleşecek. 100 milyar dolar değerleme ile gerçekleşmesi beklenen halka arz sonucunda 10 milyar dolarlık hisse satışı gerçekleştirilmesi bekleniyor.
Bazı teknik nedenlerden dolayı halka arzın Nisan ayında gerçekleşme ihtimali oldukça yüksek, hatta bugüne kadar halka arz konusunda çok hevesli görünmeyen Zuckerberg'e bu anlamda ciddi bir baskı yapıldığı da konuşuluyor. Bir yandan bu baskılar, diğer yandan Facebook'un bu inanılması zor değerlemesi bazı sorunları da beraberinde getiriyor…
Her şeyden önce sizlere daha önce de aktardığımız gibi ABD yasaları 500'ün üzerinde yatırımcıya sahip özel firmaların finansal raporlarını düzenli olarak halka açıklamalarını zorunlu kılıyor. Geçtiğimiz Ocak ayında Facebook, 500 yatırımcıya Ocak ayında ulaşacağını ön görüyordu. Bu rakama ulaşılmadı ama 500 yatırımcı barajının Nisan 2012'e kalmadan aşılacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
WSJ'ın haberine göre konuya yakın kaynaklar, bu durumda halka arz olmuş firmalar ile aynı statüde değerlendirilecek olan bir firmanın halka arzdan elde edilecek geliri kaçırmasının akıllıca olmayacağını bu yüzden Facebook'un halka arza daha fazla direnemeyeceğini iddia ediliyorlar.
Diğer yandan pek çok firma için gelirlerin 100 milyon dolar civarına ulaşmasını halka arz kararı için önemli bir eşik anlamına geliyor ama Facebook için bu eşik çok gerilerde kaldı. Geçtiğimiz yılı 1,8 milyar dolar gelir ile kapatan en popüler sosyal ağ sitesinin bu yıl sonunda 4 milyar dolar seviyesine çok yaklaşacağı tahmin ediliyor.
Diğer yandan çok kısa zaman önce halka arz olan Groupon'un değer kaybı henüz hafızalarda çok taze.
Üstelik bir internet şirketi için 100 milyar dolarlık değerleme oldukça iddialı. Bugüne kadar internet şirketleri için halka arz esnasında gerçekleşen en yüksek değerlemeyi 2004 yılında Google'da görmüştük. Google o dönem bu işlemden 23 milyar değerleme ile 1,9 milyar dolarlık gelir elde etmişti.
Bugüne dek dünyada 10 milyar dolar üzerinde gelir elde edilen toplam 13 halka arz gerçekleşti. Bunlardan en büyüğü 2006'da Çin Endüstri ve Ticaret Bankasının 21,9 milyar dolarlık halka arzı olmuştu. Bunun dışında Visa 2008'de 19,7 milyar dolar, General Motors 2010'da 18,1 milyar dolar ve AT&T Wireless Services 2000'de 10,6 milyar dolarlık halka arzlar gerçekleştirmişlerdi.
Eğer Facebook halka arz esnasında 100 milyar dolar değerlemeye ulaşacak olursak adını 115,6 milyar dolarlık Intel ve 93,5 milyar dolarlık Cisco gibi devlerin yanına yazdırmayı başaracak.
Facebook'a ellerindeki hisseleri değerlendirmek için baskı yapanların arasında yatırımcıların yanı sıra çalışanlar da var. Facebook da pek çok firma gibi çalışanlarını hisse ile ödüllendiriyor ve bu hisseler halka arz ile birlikte gerçek anlamda kullanılabilir hale geliyor. Zuckerberg de katıldığı bir programda halka arzın çalışanlar için bir ödül olacağını söylemişti.
Buna rağmen hala ortada WSJ'ın kaynaklarının iddialarının ötesinde bir bilgi yok. Çünkü aslında Facebook halka arz konusunda çok da niyetli değil. Yatırımcı sayısı 500'ü geçmek üzere olmasa, çok yüksek değerleme yüzünden bir türlü çıkış gerçekleştiremeyen yatırımcıların ve ellerindeki hisseleri değerlendirmek isteyen çalışanların baskıları olmasa büyük ihtimalle yakın zamanda da halka arzı tercih etmeyebilirdi.
Çünkü Facebook hala pek çok konuda deneme yanılma yöntemini kullanıyor. Sitenin tasarımından işlevselliğine kadar pek çok özellik dönem dönem değiştiriliyor, önce milyonlarca kişi nefret ediyor, zaman içinde herkes alışıyor. Sonra Facebook başka bir değişiklik/geliştirme daha yapıyor.
Halka arzdan sonra artık tüm bu değişikliklerin etkileri sadece Facebook üzerinde açılan "Yeni tasarımdan nefret edenler buraya" sayfalarında değil, borsada da doğrudan görülmeye başlanacak. Hızlı karar alıp uygulayabilen ve gerekirse hatalarını düzeltebilen Facebook artık her değişikliği yapmadan önce iki kere düşünmek zorunda kalacak.
Tüm bu baskılar Facebook'un halka arzdan sonra şu anki hızını ve inovasyon özelliğinin azalmasına neden olabilir. Ama Zuckerberg'in yıllardır uzak durmaya çalıştığı bu durumu artık daha fazla erteleyebilme şansı kalmadı gibi görünüyor.
Sonuçları şimdiden tam olarak kestirmek mümkün olmasa da bundan 5 ay sonra Facebook için çok fazla şeyin değişeceği kesin…
Görsel Kaynak: ZoomStart
