Açıklama: Devrim Demirel, BerilTech kurucusudur. Bu yazısı Webrazzi’de konuk yazar olarak yayınlanmıştır.
Apple 10 yıl önce, 2001 yılında iPod‘u duyurdu. Sony’nin Walkman‘inden sonra müzik endüstrisini bu kadar etkileyen bir ürün daha olmamıştır.
Steve Jobs, iPod ile başlayıp, iTunes, Apple TV ve iPad ile devam eden bir devrim başlattı.
Kendi icadı olmayan ve rakiplerinin ciddiye almadığı iPod projesine ve kurucusuna yatırım yaparak, önce müzik endüstrisini, sonra cep telefonu, internet ve bilgisayar sektörlerini kökünden değiştiren bir devrime imza atan bu adamı anlamak için, büyük resme bakmak gerekiyor.
Jobs, bu devrimi gerçekleştirdiği her yeniliğiyle eleştirildi.
Apple, önce iPod ile müzik dinlemeyi kolaylaştırdı. iTunes ile korsan müziğin yarattığı sorunları yok eden bir çözüm geliştirdi, mikro ödemeyle müzik satın alınan modeli gerçekleştirdi. iPod’dan sonra tüm mp3 çalar sektörü iPod klonları üretmeye başladı.
iPod’u sürekli geliştirdi, yeni jenerasyon ürünler çıkardı, fotoğraf ve video özelliklerine sahip modeller üretti. iOS ve multitouch özellikleriyle, iPod touch’u, cep telefonunu özelliklerini de ekleyerek iPhone’u yarattı.
iPhone ile cep telefonu endüstrisini darmadağın etti, yine tüm rakiplerini kendini takip eden oyuncular haline getirdi. İlk iPhone modelinden sonra 3G destekli iPhone’u piyasaya sürdü. Hiç bir ürününde bir çok özelliği aynı anda denemedi. Sattıkça geliştirdi, geliştirdikçe sattı.
iPad ile, 20 yıldır denenen ancak ticari başarıya ulaşamamış tablet bilgisayar sektöründeki ilk başarılı şirket oldu ve şimdi tüm rakipleri Apple ürünlerini veya iş modelini klonlar hale geldi.
2004 yılında, kendi animasyon şirketi Pixar’ın “The Incredibles” filminde iPad’in ilk prototipini sergilediğinde, cihazın raflarda yerini almasına 6 yıl vardı.
Steve Jobs, başından beri ne yaptığını çok iyi biliyordu.
iPod, her yıl güncellenerek, güçlenerek ve değişerek, hem bir ürün olarak evrim geçirdi, hem de şirketi Apple’ın büyük dönüşümündeki temel yapıtaşı oldu.
Platformun gücü
Sadece ürün tasarlayıp satarak değil, kaliteli ve etkin bir platform inşa ederek hem ürün satışında, hem de sonrasındaki gelir modelini iyi kurgulayan Apple, yazılım ve içerik üreticilerine de pastadan büyük pay vererek ekosistemine diğer şirket ve şahısların değer katmasını sağlıyor.
Apple platformları, yazılım geliştiren kişi ve şirketler için yeni, dev bir ekonominin oluşmasına sebep oldu. Yeni iş tanımları ve iş modelleri oluştu. Dev bir platformun getirebileceği ani başarıları çok güzel tanıttı, on binlerce yazılım geliştiriciyi platformuna dahil etti.
Jobs platform vizyonuyla, şimdi de Mac’ler için yazılım dağıtım platformu Mac App Store’u yayına aldı. Diğer tüm işletim sistemlerinde de bir kaç yıl içinde benzer bir yapıya geçileceğini söylemek falcılık olmaz, sanırım.
Apple’ın platform konusunda en büyük avantajı ise, deneyiminin yanı sıra platforma katılım kriterlerinin ve kalite uygulamalarının son derece ciddi olması. Google’ın süreçlerine bir hacker’ın kayıt olmasıyla, bir şirketin kayıt olması arasında teknik olarak bir farklılık yokken, Apple platform işini çok ciddiye alıyor. Apple her bir yazılımı veya güncellemeyi onaydan geçirirken, Google Android Market’ta yer alan yazılımların güvenilirlik veya kalite sorunları olmasının sebebi, bir onay mekanizması olmaması. Google artık Android Market’i temizlemenin yollarını arıyor.
Basitliğin sonucu
Dünyayı kasıp kavuran Google’ın yanında bir zamanlar önemsenmeyen Apple’ın piyasa değeri, artık Google’ın neredeyse iki katı. Şirket, aynı anda bir çok farklı dikey endüstride, rakiplerinin oyun planlarını şekillendiriyor, ilk adımları kendi atıyor ve süreçleri belirliyor.
Basit, etkili ve yenilikçi ürünlerin Apple’ı bu on yılda nereye getirdiğine bakalım:
Bu grafik, son 10 yılda Apple hisselerindeki değişimin grafiğinin Google ve Microsoft ile karşılaştırılması.
Apple’ın piyasa değeri 324 milyar$, Microsoft 215 milyar$, Google 185 milyar$.
Sonuç
Apple’ın dönüşüm hikayesi, yeni ekonomi ve internet şirketleri için bir çok ipucu barındırıyor. Ürün geliştirme, pazarlama ve platformun gücü konularında Apple’ın başardıkları, ne yapmak ve ne yapmamak gerektiği konusunda her sektördeki internet girişimcilerine yol gösterebilir.
