Ağ tarafsızlığı (net neutrality) bugün internet sektörü için en önemli ve kritik konularından biri. En kısa tanımı ile servis sağlayıcıların, ne kadar küçük veya büyük olursa olsun içerik sağlayıcılarının verilerini kullanıcılara iletirken tarafsız olması prensibi üzerine kurulu olan kavram, teoride tartışmaya bile açılması gerekemeyecek kadar doğal bir durum.
Fakat pratikte işin içine başka detaylar girince durum biraz daha karmaşık hale gelebiliyor. Servis sağlayıcıları ekonomik veya politik nedenlerle bazı içerik sağlayıcıların verilerini daha yavaş hızda sunabilmesi ve hatta bazı durumlarda doğrudan engelleyebilmesi önemli bir sorun.Skype ve YouTube bu anlamda farklı zamanlarda sıkça sorun yaşayanlardan sadece bazıları.
Fransız telekomünikasyon devi Orange’ın CEO’sunun bir röportajında Google’dan trafik için ödeme aldıklarını açıklaması işte bu yüzden oldukça ilgi çeken bir gelişme oldu.
Stephane Richard’ın açıklamasına göre Google, Orange’ın network’üne gönderdiği trafik için Fransız firmasına para ödüyor. Richard bu durumun, bu çapta bir trafiği yönetebilecek alt yapı için önemli , hatta gerekli olduğunu söylüyor.
Orange artık ne kadar tarafsız olabilir?
Richard, Google’dan tam olarak ne kadarlık bir ödeme aldıklarını açıklamadı. Bu konuda tek söylediği “yüzlerce milyon” olmadığı. Bu konuda net rakamı bilmiyor olsak da bildiğimiz iki detay var. İlki Google’ın yönlendiriği trafiğin Orange’ın toplam veri trafiğinin yaklaşık yarısına denk düşüyor olduğu. Sadece YouTube’un trafiğini bile hesaba kattığımızda bu şaşırtıcı bir oran değil.
İkincisi ise Orange’ın toplam 230 milyon civarında bir kullanıcıya sahip olduğu. 230 milyon kullanıcının tüm veri trafiğinin yarısının karşılığında alınan bedel “yüzlerce milyon” olmasa da, çok uzak olmadığını tahmin etmek de zor değil.
Burada ortaya çıkan soru işaretlerinin başında Orange’ın bundan sonra diğer içerik sağlayıcılara ne kadar tarafsız olabileceği geliyor. Eğer Orange’ın bir seçim yapması gereken bir durum ortaya çıkarsa, Google’ın servislerini mi yoksa geri kalan içerik sağlayıcılarının servislerine mi öncelik verecek? Örneğin olası bir trafik yüklenmesinde müşterisi olan firmayı tercih etmesi daha olası görünüyor.
Operatör aynı trafikten iki kere kazanıyor
Diğer bir soru işareti ise ağ trafiğinin giderek daha önemli bir gelir kaynağı haline geldiği GSM operatörleri için, bir yandan YouTube’u erişmek isteyen abonelerine veri paketi satarken diğer yandan YouTube’dan da bunun için ödeme alıyor olması.
Son olarak Orange’ın ödeme aldığı firmanın Google olması düşündürücü olan diğer bir nokta. Her ne kadar kullandığınız operatör önemli olsa da, pek çok kişi için YouTube, Gmail veya Google gibi servislere erişim konusunda operatörün imkan vermemesi ya da bu servisleri yavaşlatması kabul edilebilir bir durum değil. Tahmin ediyorum ki Orange’ın 230 milyon abonesi içerisinde sadece bu yüzden başka bir operatöre geçmeyi düşünebilecek kişi sayısı pek de az değildir.
Durum böyleyken Google’ı ödeme yapmaya ikna edebilmiş olması daha küçük içerik sağlayıcılarının durumlarının daha da vahim olduğunu ortaya koyuyor. Kimse bir e-ticaret sitesine erişemediği için operatörünü değiştirmeyi düşünmeyebilir ama operatör bunun için söz konusu e-ticaret sitesinden ödeme isterse, o sitenin yöneticileri için bu talebi karşılamak ayakta kalabilmek için tek çare olabilir.
Bu gelişmenin ardından ağ tarafsızlığı konusu daha da yaygın bir şekilde tartışılmaya başlanacak gibi görünüyor…
