Açıklama: Mustafa Uysal, Sakarya Üniversitesi bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği son sınıf öğrencisi ve internet girişimcisidir. Bu yazısı Webrazzi’de konuk yazar olarak yayınlanmıştır.
Bir Afrika atasözü der ki: “Afrikada her sabah bir ceylan uyanır...” bu hikâyeyi bilmeyenimiz yoktur.Bence bu hikayede ki aslan-ceylan ilişkisi sanal dünyada istemci-sunucu ilişkisine benzemektedir. Kullanıcılar (istemciler) sürekli daha hızlı bağlantıya sahip olmak ister çünkü, zaman hepimiz için değerlidir. Aynı durum sunucular içinde geçerlidir, onlarda artan isteklere sürekli cevap vermek mecburiyetindedir.
En hızlı gelişen sektörlerden birisi internet olduğu için doğal olarak ihtiyaçlar katlanarak artıyor. Yaklaşık on yıl önce 56k internetin yaygın olduğunu ancak günümüzde evlerde dahi fiber internet kullanabildiğimizi düşünürsek, eskiden tahammül edebildiğimiz 3-5 saniyelik gecikme, günümüzde katlanılmaz hâle gelebiliyor. Tabi ki internette hız kavramı bir çok faktöre bağlı. Bu yazıda web yayıncıları için faydalı olacağını umduğum CDN teknolojisinden bahsetmek istiyorum.
CDN nedir?
CDN (Content Delivery Networks) sitenizde kullandığınız statik medya dosyalarını farklı veri merkezleri üzerinde sunan bir içerik dağıtım kanalıdır. Büyük sitelerin ayakta kalması ve hız için hayati öneme sahiptir.
Çalışma mantığı ise şu şekilde;
Sitenize gelen ziyaretçi Fransa'da yaşıyor olsun. Hemen ona en yakın dağıtım kanalı hesaplanıyor ve Fransa'dan gelen ziyaretçinize Paris veri merkezi üzerinden dosyalar gönderiliyor. Aynı şekilde Japonya'dan istek yapan bir kullanıcıya, Tokyo veri merkezinden cevap veriliyor. Tabi bu işleyiş CDN sağlayıcıya göre değişebiliyor.
Bazıları belirli bir eşik değer belirleyerek ona göre çıkış sunuyor. Örneğin Japonya'dan 10-20 GB'lık bir trafik geliyorsa ayrı bir çıkış sunmuyor. Yani dosyanızın kaç farklı lokasyonda nasıl sunulacağı sizle anlaşmalı olduğunuz CDN sağlayıcı arasında değişiyor.
Ayrıca, sadece ülke içinde de CDN sağlayıcıları olduğunu belirtelim. Yani İzmir'den gelen kullanıcıya İzmir lokasyondan İstanbul'dan gelen kullanıcıya İstanbul lokasyondan hizmet verilebilir.
CDN kullanmanın faydaları
CDN'de statik dosyalara (resim,video,javascript,css.. vs) gelen istekler CDN sağlayıcı tarafından karşılandığı ve farklı lokasyonlarda dağıtım kanalı bulunduğu için siteniz daha hızlı açılır.
CDN sağlayıcınızın kullandığı veri merkezinde bir arıza oluşması durumunda istekler diğer veri merkezlerine yönlendirilerek sitenizin sürekli açık kalmasına yardımcı olur.
Hız SEO açısından da önemli faktördür bu sebeple dolaylı olarak SEO açısından da fayda sağlar.
WordPress'te kullanımı
W3 Total Cache eklentisi CDN desteği sunuyor. Yada eski olmasına rağmen hâla çalışan tantan s3 eklentisi ile hem medya dosyalarınızı Amazon S3’te depolayabilir, hem de küçük bir değişiklik yaparak istekleri amazon cloudfront servisine yönlendirebilirsiniz. Ayrıca ücretsiz olarak Free CDN eklentisinide deneyebilirsiniz. Kısacası test edemediğim daha bir çok eklenti bulunmakta onları wordpress eklenti dizininden edinebilirsiniz.
Hız açısından gözle görülür bir performans artışı yakalayacağınız kesin ama tüm bunları sunan bir karşılaştırma tablosu göremedim, ancak sayfa yüklenme sürenizi yarıya düşürebilecek kadar faydalı olduğunu bilmeniz yeterlidir diye düşünüyorum.
Hangi CDN sağlayıcıyı kullanmalıyım?
Bu tamamen sizin isteğinize bağlı, ancak wordpress için kullanacaksanız kullandığınız eklentinin CDN sağlayıcıyla uyumlu olup olmadığını kontrol etmeyi unutmayın. Ayrıca 2010 karşılaştırma tablosunuda aşağıda görebilirsiniz.
Yoğun bir ziyaretçi akışına sahip değilseniz fazladan masraf yada gereksiz olarak görebilirsiniz ancak sitenize gelen trafik yükü arttıkça böyle faydalı bir teknolojiyi göz önünde bulundurmanızın faydalı olacağını düşünüyorum.
