Trump’ın yapay zekâ eseri Stargate

Donald Trump, 20 Ocak 2025 Pazartesi günü yemin ederek göreve başladı. Başkanlık koltuğuna oturur oturmaz da hem söyledikleriyle hem de aldığı kararlarla ortalığı karıştırdı. Önce, geçen haftaki yazımızda öngördüğümüz gibi Biden’ın yapay zeka güveliğine dair genelgesini yürürlükten kaldırdı. Açıklamalarından biri Stargate isimli büyük bir yapay zekâ projesi. Başkan Trump 500 milyar dolarlık bu projeyle ABD’nin dünyada yapay zekâ teknolojisindeki liderliğini tartışılmaz seviyeye çıkaracağını düşünüyor. Gelin bakalım projenin içinde neler var ve tartışmalı noktalar neler.

Stargate, mevcut bilgilerimizden hareketle, bir veri merkezi yatırımı projesi. Yatırımı dört ortak yapacak: ChatGPT’nin sahibi OpenAI, bir dönemin en büyük girişim sermayesi fonu Japon Softbank, Birleşik Arap Emirlikleri devletine ait yapay zekâ şirketi MGX ve Amerikan bilişim şirketi Oracle. Zaten Başkan Trump Stargate projesini bu şirketlerin CEO’ları ile birlikte açıkladı.

Projedeki yatırım miktarı çok büyük. Her biri 45 bin metrekare büyüklüğünde 20 veri merkezi inşa edilecek. Yani her bir veri merkezi yaklaşık 7 futbol sahası büyüklüğünde olacak. Başkan Trump’a göre ABD’deki yapay zekâ şirketlerinin, özellikle de OpenAI’ın, modellerinin eğitilmesi için bu kadar işlemci gücü şart. Bir de bu veri merkezlerine elektrik verecek enerji santrallerinin kurulması lazım. Bunların önemli bir kısmı nükleer güçle çalışacak gibi duruyor. ABD’deki veri merkezlerinin elektrik tüketiminin önümüzdeki 5 yılda 6 kat artması ve ABD’nin elektrik tüketiminin de yaklaşık onda birine ulaşması bekleniyor.

Biz veriyi buluta koyuyoruz, veri de orada duruyor diye düşünüyorduk. Peki, veri ABD’de değil de mesela enerjinin ucuz olduğu Körfez’deki veri merkezlerinde dursa olmaz mı? Başkan Trump böyle istemiyor. Bunun bir nedeni Trump’ın başkasına muhtaç olmadan veri üzerinde tam hakimiyet kurma isteği. Aynı zamanda yapay zekâ uygulamalarında, mesela otonom araç sistemlerinde, artık veri merkezinin fiziken yakınlığı önemli. Yoksa veri transferindeki gecikme (latency) işleri aksatabiliyor.

Gelelim Stargate projesi açıklanınca çıkan tartışmalara:

• Hani yazılım dünyayı ele geçiriyordu? Ünlü yatırımcı Marc Andreessen “software eats the world” diyeli neredeyse 15 sene oldu. Şimdi ABD’de yapay zekâ deyince inşaat projesi yapılıyor. Bir bakıma veri merkezleri ile “eser siyaseti” yapılan bir döneme girmiş bulunuyoruz.
• Parayı kim verecek? Stargate projesi açıklanır açıklanmaz Elon Musk’ın tvit atıp sorduğu soru bu oldu. Şu sıralar Trump’ın en yakın adamlarından biri olan Elon Musk, “Softbank’in veya diğer ortakların böyle bir parası yok!” diyor. Malumunuz Elon Musk ile OpenAI zaten kanlı bıçaklı. Musk eskiden ortak olduğu bu şirketten ayrılmış, sonra da kuruluş esaslarının aksine kâr amacı gütmeye başlayacağını açıklayınca OpenAI’ı dava etmişti. Elon Musk’ın “10 milyar dolarları bile yok” sözüne ise OpenAI CEO’su Sam Altman “inşaatımızı gezmeye bekleriz” diye cevap verdi.
• OpenAI/Microsoft ortaklığı bitiyor mu? Malum, Microsoft 2019’dan beri yaptığı yatırımlarla OpenAI’ın %49 hissesini almış, ayrıca iki şirket arasında stratejik iş birliği anlaşması yapılmıştı. Bu anlaşmanın hükümlerinden biri de OpenAI’ın sadece Microsoft’un veri merkezlerini kullanacağıydı. Şimdi OpenAI Microsoft’un sağladığı kapasitenin yeterli olmadığından hareketle daha güçlü veri merkezleri kurmak istiyor. Microsoft da buna izin vermiş görünüyor. Bu fotoğrafa bakınca boynuz kulağı geçmiş olabilir.

Önümüzdeki dönemde Stargate inşaatlarında vinçler yükseldikçe tartışmalar sürecek. Bu işin sonunda Başkan Trump ile Elon Musk’ın arasının açılması dahi söz konusu olabilir.