Türkiye’de son kilometre elektrikli araç üreten 8 şirket

2023'te elektrikli araçlar dünya çapında 561,3 milyar dolar gelir elde etti. Dünya genelinde satılan 13,6 milyon elektrikli araç satıldı. İlk 3 ayda dünyada her satılan 7 otomobilden biri elektrikli oldu. Bu artış eğiliminin 2028'e kadar devam etmesi bekleniyor. Hem Türkiye’de son kilometre elektrikli araç üreten 8 şirkete hem de globalden örneklere yakından bakalım. 

Amperino

Furkan Tokaç, Cüneyt Tamaç ve Osman Mücteba Bişkinler tarafından hayat geçirilen Amperino, üç kişilik tasarımı ile elektrikli araba ve mikro arabalar arasından öne çıkıyor. Yüzde 100 elektrikli olan araç, kompozit gövdeye ve 370 litrelik geniş bagaj kapasitesine sahip. Gövdenin Cam fiber ile aynı mukavemete sahip olduğu belirtiliyor. Aracın şasisinde ön ve arka çarpışma yönetim sistemi bulunuyor. Sürüş teknolojisi kapsamında Amperino Dijital Araç Platform kullanıcılara sunuluyor. 

150 km mezile sahip olan Amperino'nun şarj süresi evde 240 dakika, istasyonda ise 80 dakika. Aracın maksimum hızı 90km/s. Girişimin sitesinde aracın, 16 yaş ve üzeri A2 sürücü ehliyeti için uygun olduğu belirtiliyor. Ampero'nun web sitesinde aracın teknolojisiyle ilgili tüm detaylara yer veriliyor. Tasarım süreçlerinde izlenen yol haritasını görmeniz de mümkün. 

Beemobs

Bülent Santırcıoğlu tarafından yönetilen Düzce merkezli Beemobs, Bee1 aracı ile öne çıkıyor. Şehir içi mikro taşımacılık için üretilen Bee1, yüzde 100 elektrikli bir araç. Şirket, Bee1'a dair tüm tasarım, mühendislik ve üretim aşamalarının Türkiye’de gerçekleştirildiğini belirtiyor. Paylaşılan bilgilere göre; Bee1'ı şarj istasyonu aramanıza gerek olmadan, 220V ev tipi bir priz ile 3.5 saatte şarj edebilirsiniz. Aracın 70 - 150 km arası menzili, günlük kullanım ihtiyacına cevap verir nitelikte. Aracın maksimum hızı 55km/s, yük hacmi 1.350 L ve maksimum yükü ise 350kg. Beemobs Bee1 son kilometre kargo, online perakende, su dağıtımı, beyaz eşya teslimatı, bakkal, market, çiçekçi, fırın, donmuş gıda, restoran teslimatı ve otellerde şehir içi mikro taşımacılık için kullanılabilir. 

Greencar

Green Car, Golf International firmasına ait tescilli bir marka. Aslında Green Car, araçlarını 2014 yılından bu yana Türkiye standartlarına uygun olarak Uzak Doğu’da ürettiriyordu. Ancak şirket, araçlarını 2021 yılından çevre dostu elektrikli araç sektöründe yerlileşme programı çerçevesinde Türkiye'de üretmeye başladı. Greencar'ın belirttiğine göre; şirket, Türkiye'de ürettiği araçları küresel çapta satıyor. 

Greencar, yolcu taşıma araçları, toplu taşıma araçları, LSV tipi araçlar, yük taşıma araçları ve özel tasarım araçlar olmak üzere 5 farklı kategoriye sahip. Yolcu taşıma araçları kapsamında Green Car Pro, Green Car 2+2, Green Car 4, Green Car 4+2, Green Car 6 ve Green Car 6+2 kullanıcılarla buluşuyor.

Toplu taşıma araçları kategorisinde ise Green Car Shuttle 14 Kabinli, Green Car Shuttle 14, Green Car Shuttle 14+15, Green Car Shuttle 23 yer almakta. Araçlarda Jel akü ya da opsiyonel olarak lityum akü kullanılıyor. Greencar'ın LSV 2, LSV 4, LSV 6 ve LSV Cargo olmak üzere LSV tipi araçları mevcut. Yük taşıma araçlarında ise Green Car Cargo XL, Green Car Cargo ,Green Car Cargo Maxi, Green Car Cargo Maxi Plus dikkat çekiyor. Özel tasarım araçlara baktığımızda Green Car Çöp Toplama Aracı, Green Car Housekeeping, Green Car Güvenlik Aracı ve Green Car Ambulans modellerini görüyoruz. 

Şirketin sitesinde araç kiralama ve 2. el araç satışı imkanları da sunulmakta. Green Car üzerinden yolcu taşıma araçları ve toplu taşıma araçlarını kiralamanız mümkün. Şirket ayrıca tüm 2. el golf araçlarınızı değerinde satın alıp, yepyeni ve modern golf araçlarıyla değiştirdiğini belirtiyor.

Musoshi

Ailesinin özel lojistik şirketi Netlog'u yirmi yılı aşkın bir süredir yöneten Gökalp Çak, kurucu ortağı ve CEO'su olduğu son kilometre girişimi Musoshi ile karşımızda. Aslında Musoshi araçları ilk olarak Netlog bünyesinde hayata geçti. Musoshi, Netlog'da son kilometre ekosistemini optimize etmek için bir iş çözümü olarak ortaya kondu. Bu noktada Netlog'dan da kısaca bahsetmekte fayda var. Netlog, 4 binden fazla teslimat aracına, 112 lojistik merkezine sahip. Şirketin ekibi ise 13 bini aşmış durumda. 

Musoshi'nin Pop-Up Mini, Pop-UP Midi ve Pop-Up Maksi olmak üzere 3 farklı modeli mevcut. Musoshi'nin sokaklardaki ilk modeli Pop-Up Mini, şehir içi yük teslimatlarına odaklanıyor. Pop-UP Midi, şehir içi dağıtımda daha hacimli yükler için ideal. Pop-Up Maksi ise Musoshi'nin en büyük yükleme hacmi olan dört tekerlekli modeli olarak konumlanıyor. Her üç modelin de 15,6 kWh Pil Kapasitesi, 120km (75 mil) menzil, en yüksek hızda 50 kph (30 mil) ulaşması dikkat çekiyor. Araçlar, 6 SaatŞarj Süresi ile yüzde 90, 8 saat Şarj ile yüzde 100 şarj oluyor. 

Ortimobil

Ağırlıklı olarak golf arabalarına odaklanan Ortimobil, bunun yanı sıra 4 tekerlekli L7 standartlarında elektrikli motosiklet modelleri üretmekte. Şirketin ürettiği golf arabası modelleri, 6 kişilik, 4 kişilik, taşıma kutulu ve kargo kutulu olmak üzere değişiyor. Ortimobil'in bir de elektrikli Yükseltilmiş Golf Arabası bulunmakta. Şirket paylaştığı bir blog yazısında Ambulans işlevine sahip bir Golf arabası ürettiklerini belirtiyor. AKY Grup'un bir parçası olarak faaliyet gösteren Ortimobil, Mersin- Tarsus 2. Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan, 3 bin metrekarelik fabrikasında üretim yapıyor. Yılda 100 adet elektrikli taşıt üretebilme kapasitesine sahip olan şirket, ürünleriyle oteller, fabrikalar, üniversiteler, hastaneler, tema parkları, tatil köyleri ve havaalanlarına destek oluyor. 

Pilotcar

Şükrü Özkılıç tarafından kurulan Bursa merkezli Pilotcar, sitesinde golf arabaları, servis arabaları, kamyonetler, ambulans araçları ve Gastrocar gibi, her biri elektrikli binlerce araç ürettiğini belirtiyor. Şirketin belirttiğine göre; Türkiye ve Amerika’daki üretim tesislerinin yanı sıra Almanya ve Bulgaristan da ofisleri bulunuyor. 

Pilotcar'ın trafiğe çıkmaya izni olan araçlar kategorisinde Şasi, Açık Kasa, Kargo ve Çöp Toplama modelleriyle P-1000 serisi öne çıkıyor. P-1000 serisinin maksimum hızı 55 km/s ve maksimum menzil 220 km. Bunun yanı sıra bu kategoride PC-2 SL ve PC-4 SL modelleri de bulunmakta. Hizmet araçları kategorisinde ise PC-2,PC-4,PC-6, PC-W, PC-A ve PC-H modellerini görebiliyorsunuz.

SGMS

2003 yılından bu yana elektrikli araç üretimi ve ihracatını yapan şirketin fabrikası, Konya Büsan Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunuyor. Araç üretimiyle beraber servis hizmeti de sağlıyor. SGMS'nin Elektrikli hizmet araçları kategorisinde 11 farklı elektrikli scooter modeli bulunmakta. Bunlar kasalı model de dahil olmak üzere M2, M4 ve M6 modelleri daha çok elektrikli golf aracı statüsündeyken, şirketin S serisi daha çok elektrikli scooter olarak konumlanmakta. SGMS'nin 8 farklı elektrikli yük taşıma aracı da mevcut. Medikal araçlar kategorisinde acil taşıma sedye taşıma aracından 3 kişilik hafta taşıma aracına kadar farklı modeller dikkat çekiyor. SGMS, sektörel ürünlerin yanısıra kişisel kullanım için elektrikli engelli araçları da üretiyor. Bu bağlamda şirketin 4 farklı modeli bulunuyor. Paylaşılan bilgilere göre; şirketin talep üzere üretimini yaptığımız özel tasarım elektrikli araçları da mevcut. 

Volta

Volta, Gümüşova Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan modern entegre üretim tesisi, TÜBİTAK MARTEK Teknoloji Serbest Bölgesi ve Jiangsu Çin Halk Cumhuriyeti’nde elektrikli araç üretimini yapıyor. Şirket, elektrikli arabanın yanı sıra elektrikli bisiklet, elektrikli iki tekerlekli moped, elektrikli üç tekerlekli moped, elektrikli dört tekerlekli moped, elektrikli scooter, elektrikli ve motorlu bisiklet üretiyor.

Volta'nın elektrikli bisiklet serisi VB1,VB2,VB3 ve VB7 modellerinden oluşuyor. 80-100 KM menzili 25 KM/S azami hızı ve 150 KG azami taşıma kapasitesi ile VB7 modeli öne çıkıyor. 

elektrikli iki tekerlekli moped kategorisinde SE-03, VS1 ve VS2 modelleri yer almakta. SE-03 şık tasarımı 153 KG azami taşıma kapasitesi ve 4-5 saatlik şarj süresiyle öne çıksa da; VS2 2000W motor gücü ve 60 KM menzili ile SE-03'ten daha iyi performans göstermekte. 

Elektrikli üç tekerlekli moped kategorisinde ise her biri birbirinden farklı özellikler sunan VM4 NEO, VTD3,VM4+ ve VT5 modelleriyle karşılaşıyoruz. Eşya taşıma söz konusu olduğunda VT5 tercih edilirken, VTD3 4000W motor gücü ile diğerlerinden ayrışıyor. 

Volta, elektrikli dört tekerlekli mopedi VM6, elektrikli scooter'ı VT3PRO, elektrikli ve motorlu bisiklet modelleri VSX ve VSM ile kullanıcılarının farklı alanlardaki ihtiyaçlarına cevap veriyor. 

Volta'nın elektrikli arabası EV1, 72V 58 AH olan VRLA Jel aküsü ile tek şarjda 63 km menzil sunuyor. EV1 aracının, ortalama şarj süresi 7-8 saat ve ev tipi prizlerde(220V) ile şarj edilmesi mümkün. Volta EV1, maksimum 45 km/sa hıza ulaşıyor. 

Küresel şirketlerden örnekler

Türkiye'de son kilometre elektrikli araç şirketlerini inceledikten sonra küresel pazarlarda faaliyet gösteren şirketlerden de söz etmekte fayda var. 

Elektrikli araç üreticisi Rivian, Amazon ile ortak çalışarak elektrikli teslimat araçları geliştirdi. Volkswagen'in Rivian'a yapmak için harekete geçtiği yaklaşık 5 milyar dolarlık yatırım, şirketin 2026'da piyasaya sürmeyi planladığı daha uygun fiyatlı ve küçük SUV modelleri R2 ve planlanan R3 crossover araçları için kritik bir rol oynayacak. Şirketin son kilometre modellerini ilerletmesi şu an için gündemde değil. Yine Rivian'ın filo çözümlerinin kurumsal şirketlerin ilgi odağı olmaya devam edeceğini söyleyebiliriz. 

Elektrikli minibüs üreticisi Arrival, UPS ile ortak çalışarak küçük boyutlu elektrikli teslimat araçları üretti. Ancak Arrival, Kia ve Hyundai gibi şirketler tarafından 110 milyar dolarlık yatırım turu başta olmak üzere pek çok kez desteklenmesine rağmen iflas etti. Şirket, üretim ekipmanları ve varlıklarının bir kısmını aynı alanda hizmet veren Canoo'ya sattı.

Bahsi geçen Canoo da pazarın tanınmış oyuncularından. Modüler elektrikli araç platformları sunarak teslimat sektörüne yönelik araçlar geliştiren şirket, Arrival'ın varlıklarını alarak harcamalarını yüzde 20 azaltma hedefine ulaşmak için bir tasarruf adımı attı. Öte yandan Canoo'nun da pek parlak günler geçirdiğini söyleyemeyiz. Özel bir amaçlı birleşme şirketi aracılığıyla halka arz edildikten sonra, şirket elektrikli araçlarını üretmekte zorluklar yaşadı. Büyük anlaşmalar yapmasına rağmen, bu satışları teslimatlara dönüştürmedi. Şirket, geçen yıl hisse fiyatı 1 doların altına düştüğü için Nasdaq Borsası'ndan düşme tehdidiyle karşı karşıya kaldı.

Dikkat çeken bir diğer isim de elektrikli hafif ticari araçlar ve dronlar üreten Workhorse Group, 2018 yılında lojistik sektörünün küresel isimlerinden UPS, ticari araç üreticisi Workhorse Group ile iş birliğine girerek kendi elektrikli araç filosunu sıfırdan oluşturacağını açıkladı.

Deutsche Post DHL Group'a ait bir şirket olan Streetscooter ise elektrikli teslimat araçları üretiyor. Şirket, filom yönetimi, konseptten geniş ölçekte üretime kadar araç geliştirme ve HV pil üretimine odaklanıyor. Bunların yanı sıra Streetscooter, mekanik ve elektronik bileşenler üretiyor. 

Elektrikli ticari araçlar üzerinde çalışan Bollinger Motors, kamyon modellerine odaklanmış durumda. Bollinger B4, 2024 yılının ikinci yarısında filoları elektrikli hale getirmeyi amaçlayan tamamen elektrikli bir sınıf-4 ticari kamyon. Şirket bu modelden daha yetenekli ve tamamen elektrikli, sınıf 5 Bollinger B5 modelini 2025 yılında piyasaya sürecek. 

Otonom ve elektrikli küçük teslimat araçları üreten Nuro, yapay zekayı merkeze alan bir otonom sürüş deneyimi sunmayı hedefliyor. Hatta şirket, kendi otonom sürüş platformu için Nvidia ile ortaklığını duyurdu. Teslimat araçlarının ısıtma ve soğutma bölmeleri bulunuyor. Kompartmanlar özelleştirilebiliyor. 

Son olarak General Motors'un bir iştiraki olan BrightDrop'dan söz edelim. BrightDrop Zevo 600 ve Zevo 400 modelleriyle karşımıza çıkan şirket, elektrikli teslimat araçları üretiyor. GM'nin Küresel İnovasyon kuluçka merkezinde hayata geçen girişim, GM'nin 2035 yılına kadar tamamen elektrikli bir araç serisine sahip olma yönündeki daha büyük bir girişiminin parçası olarak konumlanıyor.