Politikod: 2024-2026 Orta Vadeli Plan, dijital ve yatırım dünyasına nasıl etki edecek

Webrazzi Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Buğra Ferah ile Ussal Danışmanlık Yönetici Ortağı Ussal Şahbaz'ın birlikte hazırladığı Politikod'un altıncı bölümü yayınlandı. Programın altıncı bölümünde 2024-2026 Orta Vadeli Plan (OVP)'ın makroekonomik hedefler ve politikalarının dijital ve yatırım dünyasına nasıl etki edileceği konuşuldu.  

Hatırlatmak gerekirse OVP, geçen hafta Beştepe'de düzenlenen toplantıda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek katılımıyla açıklandı.

Ekonominin 2024, 2025 ve 2026 yıllarına ilişkin yol haritası belirleyen programda büyüme ve ticaret, beşeri sermaye ve istihdam, fiyat istikrarı ve finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimi, yeşil ve dijital dönüşüm, iş ve yatırım ortamını kapsayan öncelikli 7 alana dikkat çekildi. 

Ussal Şahbaz, OVP'ye dair ilginç bilgiler vererek sözlerine başladı. Bu programı, "Uzun süredir piyasaya ümit veren kendi içinde tutarlı bir metin." olarak tanımlayarak programın iki ay gibi kısa bir sürede tamamlandığını ve programın asıl amacının tüketim talebini azaltarak daha verimli yatırımların yolunu açmak olduğunu söyledi.

Ahmet Buğra Ferah ise programın hangi alanları kapsadığını anlattı. Şahbaz, "Piyasadaki talebin azalmasının daha verimli yatırımların yapılmasına ve enflasyonu düşüreceği konusunda öngörüler var. Ama bunun ciddi bir maliyeti olacak. Bu faizlerin yükselmesi ve kredilerin azalmasına yol açacak. Bu da elinde parası olan kişilerin birikimlerini yüksek faize yatırmalarına neden olacak. Bu da girişimlere giden yatırımları azaltacak. Kitle fonlama ve halka arzlarda yavaşlama olacak." diye konuştu.  

Ferah, OVP metninin içinde teknoloji kelimesine ise 94 kere değinilmiş. "Girişimcilik ekosisteminin desteklenmesi çerçevesinde nitelikli akredite danışman ve mentor havuzu oluşturularak aktif kullanımı sağlanacak, özellikle öncelikli sektörlerde danışmanlık merkezleri ve platformlar aracılığıyla birebir danışmanlık mekanizmaları geliştirilecek." diyerek metnin girişimcilik ekosistemi için önemine dikkat çekti. 

Ahmet Buğra Ferah, yapay zekâ, otonom sistemler, bulut bilişim ve büyük veri analitiği gibi dijital teknolojilerin yanı sıra yeşil teknolojilerin kullanımı yaygınlaştırılması gerektiğine değindiklerini ifade etti. Şahbaz ise "Bulut bilişiminin kullanılabilmesi için kişisel verilerin yurt dışına transferiyle ilgili bazı esasların kabul edilmesi lazım. Bununla ilgili 2023'ün son çeyreğinde bir yasa tasarısı hazırlandı. Bu, bulut bilişim kullanan girişimler için iyi olacak." diye sözlerini tamamladı. 

Ferah, yerli ve millî savunma sanayinden elde edilen kazanımların sivil alanlara teknoloji transferini sağlayacak mekanizmalar kurularak sağlanan katma değerin daha da artırılacağının belirtildiğini ifade etti.

Şahbaz, bununla ilgili nasıl bir yol haritası izlenmesi gerektiği konusunda bilgi verdi. Bir önceki Politikod dördüncü programında konuşulanları referans göstererek konuyu açıkladı ve sözlerine şöyle devam etti: "Türkiye'de askeriye ile ilgili yapılan buluşlar, maalesef ABD'nin tersine hep askeri alanda kalıyor. Şirketler kapalı devre çalıştığı için kullanım alanı çok az."

Ferah, Türkiye Varlık Fonu bünyesinde teknoloji fonu kurulacağını bununla girişimcilerin destekleneceğini söyledi. Kitle fonlamasına ekstra teşvikler verileceğini de sözlerine ekledi.

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ve 2053 net sıfır emisyon gibi konulara değinildiğini ifade etti. Bu hedef kapsamında enerji dönüşümünü destekleyen enerji depolama, hidrojen ve karbon yakalama, kullanma ve depolama gibi teknolojiler ile mikro-şebeke yönetimi ve dijitalizasyonun geliştirilmesine yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri destekleneceğini belirtti. 

Şahbaz, bu alanın oldukça geniş olduğuna dikkat çekerek bu konuyla ilgili ülkenin potansiyelinin altını çizdi. Ferah, Cevdet Yılmaz'ın Türkiye’de 2024'ün sonunda kripto para platformlarının düzenleme kapsamına alınacağını söylediğini de hatırlattı. 

Dört kanun yolda

Bu metin kapsamında dört tane kanun taslağının meclise sevk edileceğini söyleyen Ussal Şahbaz sözlerine şöyle devam etti: "Biri yukarıda bahsettiğimiz uluslararası veri transferi ile ilgili olan, diğeri kripto varlık hizmet sağlayıcıların düzenlenmesine dair yasa tasarısı 2024'ün son çeyreğinde yapılacak. Bu oldukça önemli. Üçüncüsü AB'de çıkan 'Dijital Hizmetler Kanunu'. Bu büyük teknoloji şirketlerinin rekabet açısından düzenlenmesiyle ilgili bir kanun taslağı olarak biliniyor. Bizde de bu yapıldı. Bizimki Almanya'nın yaptığına benziyor. 2024'ün ilk çeyreğinde bunun tamamlanması bekleniyor. Sonuncusu ise gig ekonomisiyle ilgili. 2024'ün üçüncü çeyreğinde dijital çalışma platformlarında çalışan kurye, sürücü gibi geçici işçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik yeni tedbirler alınması için hazırlanan kurallar belirlenecek. Konunun gündeme gelmesi çok önemli."

Ahmet Buğra Ferah, uzun zamandır var olan planların 2025 ilk çeyreğine kadar hızlıca aksiyona geçirileceğini ifade etti. Dijital finans altyapısının güçlendirilerek fintek alanında yerli teknolojilerin geliştirilmesine yönelik tedbirler alınacağını belirtti. Ama burada ifade edilen şeyin çok net olmadığını sözlerine ekledi. Blokzincir tabanlı akıllı sözleşmeler üzerinden menkul kıymet ihraçları yapılacak, ihraç süreçlerinin dijitalleştirileceğini kaydetti. 

Şahbaz, bunun detaylı olarak açıklanması gerektiğini ve Milli Fintek Stratejisi adlı bir metnin yayınlanacağını ve bu alanda çalışan yabancı şirketlerin piyasada faaliyet göstermediğini hatırlattı. 

OVP metninde tersine beyin göçüne değinildiğini de ifade eden Ferah, yurt dışındaki Türk araştırmacıların ulusal projelere dahil olmaları ve Türkiye’de girişim kurmaları teşvik edileceğini söyledi ve akabinde daha önce böyle bir şeyin yapılmadığını hatırlattı. 

Bankaların odağı girişimciler

Yeniden metne geri dönmek gerekirse; yatırım odaklı girişimcilik ve ek yatırım fırsatlarının desteklenmesi kapsamında, girişim sermayesi fon kaynakları çeşitlendirilecek ve güçlendirilecek, devam destekleri ile başlangıç firmalarının ölçeklenmesi sağlanacağı belirtiliyor. Buna göre; melek yatırımcılık ve kitle fonlaması ekosisteminde karşılaşılan sorunlar ve ekosistemi geliştirilmesine ve iyileştirilmesine katkı sağlayacak alanlar tespit edilecek, sektörün kapasitesinin artırılmasına hizmet eden bir mekanizma kurulacak.

Ayrıca finans kuruluşlarının teknoloji temelli başlangıç firmalarına yatırım yapmaları, girişimci hisselerini almaları, patentlerin bankalarda teminat gösterilmesi gibi uygulamalarla finansal destek sağlamaları kolaylaştırılacak. Girişim ekosisteminin geliştirilmesinde, şirketlerin çalışanlarına yönelik çeşitli teşvik edici araçlar sunabilmelerine imkân veren düzenlemeler hayata geçirilerek girişim şirketlerinin nitelikli personel istihdam etmeleri kolaylaştırılacak.

Ferah, burada özel bankaların yatırımlarının desteklenmesi konusuna dikkat çekerek önümüzdeki dönemlerde bankaların girişimlerle büyüyeceğini belirtti. 

Şahbaz, bu metinde yer almayan nitelikli iş gücü konusuna dikkat çekerek bu programdaki tedbirler doğru ve düzgün uygulanırsa enflasyon düşürülür, hayat pahalılığı azalırsa bu iş gücünün burada kalması için teşvik olacağını da sözlerine ekledi.