Tornado Cash kararından sonra DeFi'nin geleceği nasıl olacak?

Bugün kripto gündemi Tornado Cash kararıyla sarsıldı. ABD Hazine Bakanlığı, kripto karıştırma hizmeti Tornado Cash'in kullanımını yasakladı. Tornado Cash, Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (The Office of Foreign Assets Control) tarafından kara listeye alındı. Bu bağlamda ABD vatandaşları, ABD'li şirketler ve söz konusu protokole bağlı Ethereum cüzdanlarının Tornado Cash ile etkileşime girmesi yasaklandı.

Bilmeyenler için Tornado Cash'in sunduğu hizmetten kısaca bahsetmekte fayda var. Tornado Cash, belli bir ücret karşılığında müşterilerinin bir işlem gerçekleştirirken kripto paralarının kaynağını gizlemelerini sağlıyor. Kripto paraların kaynağını gizlenmesi için tanınabilecek nitelikte kripto fonlarını, diğerleriyle karıştırıyor. Böylece kripto varlıkların nereden geldiği takip edilemezken, kaynağı da gizlenmiş oluyor. 

ABD Hazine Bakanlığı'ndan kıdemli bir yöneticinin yaptığı açıklamaya göre; 2019 yılından günümüze kadar Tornado Cash ile 7 milyar dolar aklandı. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: 

Tornado Cash, suç gelirlerini aklamak isteyen siber suçlular için tercih edilen bir karıştırıcı oldu ve aynı zamanda şu anda ABD yaptırımları altındakiler de dahil olmak üzere bilgisayar korsanlarının, siber suçlarının kaynağını ve transferini gizleyerek gelirlerini aklamalarına yardımcı oldu.

Bu noktada ABD Hazine Bakanlığı'nın daha önce Kuzey Kore merkezli kripto karıştırma hizmeti Blender.io'ya da yaptırım uyguladığını hatırlatmakta fayda var. Blender.io, Tornado Cash ile kıyaslandığında çok daha küçük bir ölçekte hizmet sağlıyor olsa da; ABD Hazine Bakanlığı bu konuyu bir ulusal güvenlik problemi olarak değerlendiriyor. 

Geleneksel kurumlar, merkeziyetsiz yapıları durdurabilir mi? 

Tornado Cash kurucu ortağı Roman Semenov, Ocak ayında verdiği bir röportajda Tornado Cash'i "gizlilik hizmeti" olarak tanımlamış ve aracın merkezi bir kontrol olmadan çalışması için tasarlandığını vurgulamıştı.

Semenov, kendisinin ve ekibin koda yazıp yayınlayabileceğini ancak bu değişikliklerin hayata geçmeden önce merkeziyetsiz otonom organizasyon tarafından onaylanması gerektiğini açıklamıştı:

"Protokol özellikle durdurulamaz olacak şekilde tasarlandı, çünkü geliştirici gibi bir üçüncü tarafın üzerinde kontrol sahibi olması pek bir anlam ifade etmeyecekti. Bu, birisinin Bitcoin veya Ethereum üzerinde kontrol sahibi olmasıyla aynı şey olurdu.”

Ne yazık ki işler Roman Semenov'un beklediği gibi gitmedi. Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi, Tornado Cash'in bağış, Gitcoin hibe adresi ve USDC adresi dahil olmak üzere toplamda 40 adresini yaptırım listesine aldı.

Karar Tornado Cash'i nasıl etkiledi? 

USDC'nin yaratıcılarından Circle, yaptırım listesindeki Tornado adreslerini kara listeye alarak, 75 bin dolar değerinde USDC'yi dondurdu. 

Tornado Cash is a nothing but a tool...

Some may use it for criminal purposes, others for simple privacy.

However, the actions taken against this tool have shown us once again how centralised certain things are:

- "Open source" code repos
- Certain stablecoins
- Domain hosts

— Coin Bureau (guy.eth) (@coinbureau) August 9, 2022

Ayrıca Tornado Cash'in Github'ı ve websitesi yayından kaldırıldı. Aynı şekilde Roman Semenov'un Github adresi de askıya alındı. Bunun ötesinde Tornado Cash'in çatallanmasına (fork) katkı yaptığı için Github adresleri kapanan kullanıcılar mevcut. Burada yine merkezi bir kurum olan Microsoft'un, merkeziyetsiz olmasa dahi açık kaynaklı bir platforma baskı uyguladığını söylemek mümkün.

Karara tepkiler 

Tornado cash banned in USA > Github deletes the repo soon after.

This is not what open source stands for. Github is no longer a safe platform for developers.

— Sigmaverse on Ergo (@sigmaverse_ergo) August 8, 2022

Pek çok kullanıcı Github'ın artık açık kaynak platformu olmadığını dile getirdi. Ayrıca Circle'ın benimsediği yaklaşım da kripto ve blok zincir ekosisteminde yankılandı.

- US treasury sanctions Tornado Cash
- Circle freezes k in USDC
- GitHub suspends Tornado contributors

Moral of the Story: Tech Companies are Agents of Neo-Imperialism riding on wave of Decentralisation

— Ashank Mittal (@VanarBharat) August 9, 2022

Ancak Github'ın ötesinde Circle'ın benimsediği yaklaşımla ve devletlerin uyguladığı yaptırımın araçların üzerindeki rolüyle hepimizin aklına benzer bir soru geliyor. Eğer geleneksel kurumlar, merkeziyetsiz yapıları durdurabilecekse, merkeziyetsizlik ve anonimlik üzerine kurgulanan blockchain ekosistemi anlamını yitiriyor mu?

Bu soru, tüm blockchain ve kripto destekçilerinin zihninde derinden yankılanmış olmalı ki; adeta bu kararı protesto etmek isteyen bir kullanıcı, Tornado Cash'ten, tanınmış isimlerin adreslerine 0.1 ETH gönderdi.  Etherscan verilerine göre gönderimin yapıldığı cüzdan sahipleri arasında Coinbase CEO'su Brian Armstrong, sunucu Jimmy Fallon, Puma ve Ukrayna bağış cüzdanı yer alıyor. 69 milyon dolarlık satışa imza atan NFT eseriyle tanınan Beeple ve komedyen Dave Chappelle de Tornado Cash'ten gelen 0.1 ETH'i alan isimler arasında. 

https://twitter.com/dylanleclair_/status/1557037366824550401?s=24&t=ONt9hOe8AeaJaFjIX7mCLw

Bu arada hedef olarak Coinbase CEO'su Brian Armstrong'un seçilmesi, Coinbase'in USDC'nin Circle dışındaki diğer kurucusu olmasından kaynaklanıyor olabilir. Bu işlemin ardından ABD Hazine Bakanlığı teknik olarak bu adresleri de kara listeye almak durumunda. Ancak Jimmy Fallon ya da Brian Armstrong'un kara listeye alınıp alınmayacağını hep birlikte izleyip göreceğiz. 

Elbette hepimiz araçların kötüye kullanımına ve suça vesile olmasına karşıyız. Ancak araçların ve teknolojinin tamamen yasaklanması, girişim kurucularının kara listeye alınması yeni yasakların da yolunu açıyor. 

Devletler DeFi projelerini yasaklayabilir mi? 

Bir protokolün tamamen yasaklanması, Merkeziyetsiz Finans (DeFi)  projelerinin de gelecekte benzer bir riskle karşılaşabileceğini gösteriyor. Şeffaflık üzerine kurulu olan DeFi'ler geleneksel kurumların aksine herkesin bir ürünün verilerine bakabilmesini sağlar. Kullanıcılar, sistemin nasıl çalıştığını kolayca inceleyebilir.

Kişisel kimlik belgesine ihtiyaç duymadan işlem yapabildiğiniz bu kuruluşlar sayesinde, kredi çekebilir, uluslar arası olarak hızlıca para transferi yapabilirsiniz. DeFi'lerin gelişmekte olan ülkelere katkısı da sıkça gündeme gelir. Örneğin, kripto benimseme oranı yüzde 12 olan Arjantinliler, enflasyondan kaçmak için DeFi'lerden faydalanıyor. 

Toplamda 4.8 milyon kullanıcıya sahip DeFi'lerde kilitlenen toplam değer,  Haziran başı itibarıyla 117 milyar dolar olarak öne çıkmaktaydı. 

Celsius gibi CeFi'ler yani merkeziyetli borsalar, piyasayı çöküşe götüren kararlar alırken, Aave ve Curve.fi gibi merkeziyetsiz DeFi protokolleri tamamen DAO'ya dayalı hareket ediyor. Ancak Roman Semenov'un iddialarının aksine, bir kurumun merkeziyetsiz olması, yasaklanmasının önüne geçemiyor. 

Tornado Cash'te gördüğümüz üzere, kripto ekonomisinin önemli parçalarından biri olan DeFi'ler, herhangi bir suç ile ilişkilendiğinde kara listeye alınabilir. DeFi'lerde yaşanacak yasaklanma durumu ise kripto piyasasını derinden etkileyebilir. Tıpkı Terra'nın çöküşüyle, DeFi'nin ilk çeyreğe kıyasla değerinin yüzde 69'unu kaybetmesi gibi.