"Şu andan itibaren beş ya da altı yıl sonra arabanıza tam anlamıyla gerçek otonom sürüşe kavuşacağız ve yol boyunca uyuyup varış noktanızda uyanacağız..." Bu sözler Tesla'nın CEO'su Elon Musk'a ait. 2014'te Huffington Post'a verdiği röportajda otonom araçların geleceğine dair öngörüde bulunmuştu.
Deli mi yoksa dahi olduğu sıkça tartışılan ismin öngörüsü tam tutmamış olsa da otomotiv endüstrisinde son yılların en çetin rekabeti sürücüsüz araç teknolojilerinde yaşanıyor. Sektör, elektrikli ve otonom araçlar üzerinden büyük değişim ve dönüşüm içinde. Potansiyeli oldukça yüksek görülen otonom araç pazarında yer almak isteyenler tarafında kıran kırana bir yarış söz konusu... Ama otomotiv piyasasında en önemli fark yaratacak hizmet konusunda markalar tek başına bir yükün altına girmek yerine birlikte yatırım veya belirli öğrenme aşamasına gelmiş şirketleri satın alma ile ilerliyor. Volkswagen, Ford, Toyota gibi köklü şirketlerin de yanı sıra Tesla, Uber ve Waymo gibi yeni nesil şirketler de otonom araç dünyasına yatırım yapıyor.
Lyft, sürücüsüz otomobil birimini 550 milyon dolara Toyota'ya sattı. Toyota, Lyft'in sürücüsüz otomobil birimi için toplamda 550 milyon dolar ödeyecek. 550 milyon doların 200 milyon dolarının peşin olarak verecek, kalan 350 milyon doların ise önümüzdeki 5 yıl içinde ödenmesi planlanıyor. Söz konusu satın alma anlaşmasının 2021 yılının 3. çeyreğinde tamamlanması bekleniyor. Level 5 biriminin ABD, Almanya ve İngiltere'de bulunan 300 çalışanı ise yapılan anlaşma ile Toyota Motor Corporation'a katılacak ve çalışmalarına Palo Alto ofisinden devam edecek.
2020'nin Mart ayında İrlanda merkezli ABD’li teknoloji şirketi Aptiv PLC ile ortaklık anlaşması imzalayan Hyundai, inovatif otonom araç sistemleri geliştirerek otomotiv endüstrisine öncülük etmeye hazırlandıklarını açıklamıştı. Aptiv ve Hyundai'nin robot taksileri modelleri 2020'de piyasaya tanıtıldı ve test edildi. 2023 yılından itibaren elektrikli ve otonom Ioniq 5 modelleri robot taksi olarak hizmet verecek. Araçlarda kullanılacak olan tamamen otonom sürüş sistemi ise Motional'ın sürücüsüz sistemi olacak. Robot taksiyi 2023'te sunmayı planlayan Hyundai'nin aksine Google halihazırda bunu Waymo üzerinden yapıyor.
Bugünlerde pazar harekelense de yatırımlar çok öncesinden başladı. Sektörün potansiyelinden yararlanmak isteyen Ford Motor Company ise 2017'de Argo AI adıyla kurulan yapay zeka dikeyinde faaliyet gösteren bir girişime 1 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurmuştu. Hatta şirketin çoğunluk hissesi Ford'un olsa da şirket bağımsız olarak çalışacağı söylenmişti.İki sene sonra bu alanda fırsat gören başka bir otomobil markası Volkswagen, Ford'un sürücüsüz otomobil birimi olarak görev yapan Argo AI'a 2,6 milyar dolar yatırım yaptı. Girişimin değerlemesi 7 milyar doların üzerine çıktı.
Argo AI'de iki gün önce yeni bir gelişme yaşandı. yüksek çözünürlüklü, 400 metre uzaklığı görme ve düşük yansıtma ile karanlık ve uzaktaki nesneleri algılama yeteneğine sahip olduğunu söylediği uzun menzilli Lidar sensörünün ayrıntılarını açıkladı. Aslında bu bir ilk değil. Çünkü grubun ürünleri hali hazırda Argo’nun test araçlarının bazılarında bulunuyordu. Ford, 2022'de araç çağırma ve teslimat için otonom araçlarına bu Lidar'ları yerleştirmeyi planlıyor. Argo’nun diğer yatırımcısı ve müşterisi Volkswagen ise 2025 yılında bu ürünlerin ticari faaliyetlere başlayacağını söyledi. Bu temel teknolojinin madencilik, tarım, petrol ve gaz gibi diğer sektörlere de entegre olması bekleniyor.
Ayrıca sektörün önemli temsilcilerinden bir de Elon Musk'ın Tesla'sı... Tam Otonom Sürüş seçeneğinin fiyatı son birkaç yıldır istikrarlı bir şekilde zamlanıyor. Geçen yıl Mayıs ayında 5 bin dolardan 6 bine Kasım ayında ise 7 bin dolara yükseldi. Ardından Haziran'da 8 bin dolara kadar çıktı.
Projeler, şirketlere mali yük bindiriyor
Otonom araç pazarına, büyük maliyetlerden ötürü birkaç şirketin hakim olacağı söyleniyor. Çünkü otonom yani kendi kendine giden arabalara güç veren ana yazılım türü, şu anda yapay zekanın en zorlu ve pahalı dalı olan derin pekiştirmeli öğrenmesinin bir sonucu... Bu; Go, StarCraft 2 ve Dota 2 gibi karmaşık oyunlarda ustalaşan yapay zeka sistemlerinde kullanılan teknolojinin aynısı... Yani oldukça pahalı ve Ar-Ge faaliyetlerine yatırım yapmayı gerektiren bir alan. Dolayısıyla projelerin her biri, yalnızca donanım kaynaklarında milyonlarca dolara mal oluyor. Bu tabloyu geçen sene, sektöre yeni giren ve yerleşik şirketler tarafından harcanan 16 milyar dolar da kanıtlar halde. Miktar 20 binden fazla Lamborghini markalı aracın satın alma maliyetine eşit...
Örneğin Google'ın çatı şirketi, Alphabet'in Waymo'su Chrysler Pacificas'ı test etmek için yaklaşık 3,5 milyar dolar harcadı. Waymo, 2020'nin Mart ayında Silver Lake, Canada Pension Plan Investment Board ve Mubadala Investment Company'nin liderliği üstlendiği yeni yatırım turunda 2,25 milyar dolar yatırım almıştı. Şimdiye kadar Jaguar'dan Lyft'e pek çok işbirliğine giden şirket, Fiat Chrysler ile yeni bir projeye daha imza atmıştı. Ayrıca taksi hizmeti Waymo One, Aralık 2018'de Arizona'nın Phoenix kentinde kullanıma açılmış ve 2020'de bu hizmeti vermeye başlamış, bu sene San Francisco'da test ediliyor.
Bir taraftan da tüm bu masraflar, sürücüsüz araba projeleri yürüten şirketlerin bütçelerini de büyük bir yük bindirerek kayıplara neden oluyor. Seviye 5'in satışı Lyft’in net yıllık işletme maliyetlerini 100 milyon dolar düşürdü. Lyft’in rakibi olan Uber ise geçen Aralık ayında yaklaşık 5 yıldır yürüttüğü sürücüsüz otomobil projesi ATG'yi pazardaki önemli rakiplerinden Aurora Innovation’a sattı. Çünkü Uber, ATG'nin diğer teknoloji programlarıyla birlikte üçüncü çeyrekte 25 milyon dolar gelirle 104 milyon dolar zarar etti. Ama bu anlaşma, Aurora yarar sağladı. Girişim, değerlemesini 10 milyar dolara çıkardı. 400 milyon dolarlık yatırımla Uber şirkette yüzde 26'lık hisse sahibi oldu. Uber bu yılın başında şirketten nakit çıkışı yaratan bir başka birim olan bisiklet birimini de Lime'a devretmişti.
2017 yılında Google ve Tesla'nın eski çalışanları tarafından kurulan Aurora, Hyundai, Byton ve Volkswagen gibi şirketler ile işbirliği yapması ile biliniyor. Ayrıca Aurora Innovation'ın mayıs ayında, otonom otomobillerde kullanılan lidar radar sistemleri geliştiren bir şirket olan Montana merkezli Blackmore'u satın almıştı. Bugüne kadar 3 turda 14 yatırımcıdan 1,1 milyar dolar yatırım aldı. Bunlar arasında Amazon, Sequoia Capital, Geodesic, Shell Ventures gibi şirketler bulunuyor.
Bir diğer şirket ise sürücüsüz otomobil teknolojileri geliştiren Nuro... Bu şirket, 2016'dan bu yana perakende markalarıyla yaptığı işbirliklerle dikkat çekiyor. Geçen Mayıs ayında CVS Pharmacy ile iş birliği yaparak evlere ilaç taşıyan Nuro, bu sene Nisan ayından itibaren Domino's Pizza'nın ürünlerini tüketicilere ulaştırmak için pilot çalışmalara başladı. Şirket yaptığı bu pilor çalışmalarla 1,5 milyar dolarlık yatırım topladı ve değerlemesini 5 milyar dolara çıkardı. Yatırımcıları arasında Baillie Gifford, Greylock Partners ve Toyota'nın Woven Capital bulunuyor.
Geçtiğimi gün İsveç merkezli otonom kamyon üreticisi Einride'ın B serisi yatırım turunda 110 milyon dolar yatırım aldığı haberini paylaştık. 110 milyon dolarlık yatırım Temasek, Soros Fund Management LLC, Northzone, Maersk Growth ve şirketin eski yatırımcıları konumunda bulunan EQT Ventures, Plum Alley, Norrsken VC, Ericsson ve NordicNinja VC tarafından yapıldı. Şirketin değerlemesi ile ilgili herhangi bir bilgi paylaşılmadı.
Hem otomobil hem de araç paylaşım şirketlerinde farklı etkiler yaratan otonom otomobillerin geleceğinin ne olacağı merak konusu... Birkaç yıl içinde bu alanın kaderi, yukarıda anlatılan şirketler tarafından tayin edilecek.
İlk Yorumu yazmak ister misiniz?
Yorum Yazmak için Giriş Yap