Sosyal ağların yükselişi sadece dijital dönüşümü değil, dijital toplumu da beraberinde getiriyor. ABD'de sosyal ağlardaki hareketlilik son aylarda gerçek hayatı birebir etkiler hale geldi. Vatandaşlar için sosyal ağlar, adeta birer demokrasi aracına dönüştü.
İnsanlar kendine yakın görüşlerde insanlarla tanışıyor, örgütleniyor ve sisteme karşı koyuyor. Yakın zamanda Twitter'da örgütlenen #BlackLiveMatters ve Kongre Binası İşgali hareketlerinin ardından, Reddit kullanıcıları batmakta olan GameStop'un hisselerinin yükselmesini sağlayarak Wall Street'e karşı birleşti. Olayın detaylarını birlikte inceleyelim.
Gamestop neden batıyordu ve hisseleri nasıl yükseldi?
Öncelikle Gamestop'tan biraz bahsedelim. Blockbuster'dan bir yıl önce kurulan GameStop, fiziksel mağaza zinciri ile oyun satışı yapıyordu. Kullanıcıların çevrimiçi pazar yerlerine kayması ile şirketin işleri kötüye gitti. Batmaya başlayan şirketin, hisseleri de düşüş trendindeydi.
Bu esnada Pandemi ile birlikte dijitalleşmenin artması, kullanıcıların yeni ilgi alanlarına yönelmesine de yol açtı. Aslında yıllardır, borsa işlemleri bir grup insanın organize hareket etmesiyle şekilleniyor. Ancak dijitalin devreye girmesi, kripto para dünyasında da gördüğümüz gibi, sade vatandaşın da borsada önemli bir rol oynamasını sağlıyor.
Reddit forumu r/WallStreetBets de bunun bir eseri. Forum 15 Eylül 2020'de Bloomberg'e haber oldu. Haberde profesyonel yatırımcıların, r/WallStreetBets gibi forumlardan nasıl faydalandığını da aktarılıyordu.
Her şey tek bir gönderi ile başladı
Gelelim GameStop hisselerine. Bundan bir yıl önce delayni isimli bir kullanıcı, Gamestop hisselerinin piyasa tarafından değerinin altına düşürüleceğini iddia etti. "GameStop Yatırım Tezi" başlıklı gönderi, detaylı bir şekilde hisselerin ne kadar zamanda ne fiyata düşeceğini belirtiyordu.
r/WallStreetBets topluluğunun GameStop hisselerinin kontrolünü ele alması, ilk etapta sadece forumda konuşulan bir şakaydı. Ancak zamanla bu şaka gerçeğe dönüşmeye başladı. Forumdaki topluluğun amacı ise düşüşe oynayan Wall Street yatırımcılarına müdahale ederek, onları cezalandırmaktı.
Düşüşe oynama nedir? Nasıl yapılır?
Zira GameStop batsa dahi, hisselerinin düşeceği öngörüsü üzerinden kazanç sağlamak mümkün. "Düşüşe oynama" dediğimiz "short" kavramı da buna dayanıyor. Wall Street kodamanları, belli bir komisyon karşılığında hisse ödünç alıyor ve onları yüksek fiyattan sattıktan sonra, fiyatlar düştüğünde hisseleri daha ucuza satın almış oluyor.
Bu taktiği batan bir şirket üzerine uyguladığınızda, hisseleri geri vermek zorunda kalmadığınız için karınız ve kazancınız artıyor. Ancak bu modelde hisse değeri artarsa, para kaybetmeye başlıyorsunuz. Hissedarlar, hisselerini geri isteyebiliyor ya da hisse komisyonu ücretleri artış gösteriyor. Bu nedenle düşüşe oynayanlar, yüksek fiyatlardan hisse satın almak zorunda kalıyor ve hisseler de buna bağlı olarak artış göstermeye devam ediyor.
GameStop'a yatırım yapanlardan ziyade, düşüşe oynayan çok daha geniş bir kitle söz konusu. Burada GameStop'ın 69.7 milyon hissesi olmasına rağmen, düşüşe oynanan 71.2 milyon hisseden bahsediyoruz.
Bu senaryoda, hisselerin düşüşüne bu kadara para yatıran kişi varken, başka yatırımcılar da kısa vadeli al-sat işlemleri için GameStop hisselerini tercih edecek. Özetleyecek olursak, ortaya bir şişirilmiş bir hisse fiyatı çıkacak ve insanlar bu fiyat üzerinden gelir elde edecek. Bu Wall Street kodamanlarının yıllardır uyguladığı bir yöntem. Ancak sosyal ağlar ve fintechlerin hızı, yatırımların yönünü değiştirebiliyor.
Fintechlerin sürece katkısı
Robinhood gibi uygulamalar, sade vatandaşın yatırım yapmasını kolaylaştırırken, Wall Street'in planlarını bozabiliyor. Robinhood'da hisse alım-satımının ötesinde hisse opsiyonları satın almanız da mümkün. Eğer bir hissenin düşeceğinden ya da artacağından eminseniz, "şu tarihte x fiyata" alacaksın diyerek, hisse alımını otomatize edebilirsiniz. Bu sayede son kullanıcılar cep telefonları ile, kolayca yatırımcıya dönüşebiliyor ve daha ucuz fiyata hisse opsiyonu satın alarak, kar marjını artırıyor.
Robinhood gibi uygulamaların sağladığı kolaylıklar, r/WallStreetBets gibi topluluklarla birleştiğinde, insanlar topluluğun bir parçası olmak ya da arkadaşlarına hava atmak amacıyla belli başlıklar altında hisse alım satımı gerçekleştiriyor.
Genellikle profesyonel yatırımcıların denetiminde olan bu topluluklar, esasında kendi fikirlerine sahip değil. Basit bir tabirle, Wall Street piyasası tarafından yönlendiriliyor ve piyasanın istediği yönde hareket etmesini sağlayan birer topluluk aracına dönüşüyorlar. Topluluğun da farkında olduğu bu durum, GameStop hisseleriyle birlikte değişti. r/WallStreetBets'i hafife alan alan Wall Street yatırımcıları, topluluk tarafından trollendi.
5 milyar dolarlık trolleme
R/ WallStreetBets topluluğu liderliğinde pek çok kişi, şu anda hisselerin düşeceği tahminine değil, artacağı tahminine para yatırıyor. Peki, bu süreç nasıl ilerledi?
Açıkçası her şey, WallStreetBets'teki insanların GameStop'ın değerinin düşük olduğuna ve hisse senedinin yükseleceğine karar vermesi üzerine başladı. Topluluktaki sade vatandaşlar, GameStop hisse opsiyonlarını nasıl satın aldıklarına dair bir çok gönderi paylaştı. Bu, GameStop için hisse senedi fiyatını artırdı. Yukarıda da anlattığımız üzere; kullanıcılar, fiyatı dengelemek için hisse senedi almak zorunda kaldı ve daha fazla kişi opsiyon satın aldıkça, yatırımcılar da daha fazla hisse senedi aldı.
Yükselen hisse senedi, bazı düşüşe oynayanların açıklarını kapatması ve hisse fiyatlarını daha da yukarı göndermesi gerektiği anlamına geliyordu. 26 Ocak itibariyle, 2021'de düşüşe oynayan satıcılar, sadece GameStop'taki hisselerinin konumları nedeniyle 5 milyar dolar civarında trollendi.
Citadel Securities'in GameStop hisselerindeki rolü
Fiyatlardaki bu artış; yalnızca sade vatandaşın Robinhood'da ücretsiz takas yapabilmesinden kaynaklanmıyor. Robinhood, aynı zamanda bireysel yatırımcıların ne yaptığını görmek isteyen Citadel Securities gibi bazı büyük yatırımcılar tarafından ödeme alıyor.
Diğer aracı kurumların da dahil olduğu bu sürece, sipariş akışı için ödeme ismi veriliyor. Financial Times'a göre, Citadel Securities, otomatik olarak emrin diğer tarafını satın alıp, ardından borsa işlemlerini tersine çevirmek için piyasaya geri dönerek; bu emirler üzerinden para kazanıyor. Alış ve satış fiyatı arasındaki farkı ise cebe atıyor.
Citadel'in yaptığı bu uygulama, hem hukuki hem de etik açıdan tartışmalı. Citadel'in sahiplendiği bu yaklaşım, sade vatandaşın daha uygun fiyatlarla hisse alım satımı yapmasını sağlasa da, yatırımcılara zarar veriyor. Öte yandan SEC tarafından yasaklanmış bu tutumun, sahiplenildiğine yönelik iddianın ötesinde bir kanıt bulunmuyor.
Yine de Robinhood'un daha önce SEC ile bu konuda zıtlaştığını hatırlatalım. Robinhood, Kasım ayında SEC ile anlaşmaya varmış ve 65 milyon dolar ceza ödemek durumunda kalmıştı.
Robinhood CEO'su ve Kurucu ortağı Vlad Tenev, GameStop hisselerinin trollenmesinde rol oynayan kişilerin kullanıcı tabanının çoğunluğunu oluşturmadığını ifade ederken, sipariş akışı için ödeme stratejisi hakkında herhangi bir açıklamada bulunmadı.
Tüm bu olayların akabinde trollemenin kazanan ismi ise Citadel Securities oldu. Şirket, sade vatandaş tarafından gerçekleştirilen hisse işlemlerinin %40'ını temsil ediyor. Yatırım şirketi, ödeme emirleri söz konusu olduğunda, sadece Robinhood ile değil aynı zamanda TD Ameritrade ve Charles Schwab ile iş birliği yapıyor.
Kısacası Reddit kullanıcıları Wall Street kodamanlarını alt ettiğini düşünse de yaptığı her alım satım ile başka bir Wall Street devine hizmet ediyor. Tabi arada önemli seviyede kazanç elde eden kullanıcılar da mevcut.
Elon Musk ve Chamath Palihapitiya desteği
Elon Musk'ın gündemdeki konulara yorum yapmaktan keyif aldığını hepimizi biliyoruz. Musk, En son WhatsApp'ta yaşanan kavimler göçü (!) esnasında yaptığı yorumla Signal'e 100 binden fazla kullanıcı kazandırmıştı. Bu olayda da yorumunu esirgemeyen Musk, kısa vadede alım-satım yapan yatırımcılara olan nefretini dile getirdi ve WallStreetBets'e destek verdi.
Gamestonk!! https://t.co/RZtkDzAewJ
— Elon Musk (@elonmusk) January 26, 2021
Elon Musk'ın düşüşe oynayan yatırımcılara olan nefreti ise Melvin Capital'in Tesla üzerinde oynadığı oyuna dayanıyor. Geçen yıl düşüşe oynayan yatırımcıların hışmına uğrayan Tesla, borsada ciddi oranda bir hisse düşüşü yaşamıştı.
GameStop hisselerinin %1700 artış göstermesi Melvin Capital ve Citron'u devasa bir kayıp ile başbaşa bıraktı. Bu arada Facebook'un eski yöneticilerinden Chamath Palihapitiya da r/WallStreetBets'e destek verenler arasında yer aldı.
Lots of $GME talk soooooo....
We bought Feb 5 calls on $GME this morning.
Let’s gooooooo!!!!!!!! https://t.co/XhOKL1fgKN pic.twitter.com/rbcB3Igl15— Chamath Palihapitiya (@chamath) January 26, 2021
Wall Street baskısı Discord ve Reddit kanallarını kapattırdı
Bazı şeyleri yaptırmak için para değil güç gerekir. Wall Street kodamanları, yaşanan olayın ardından sansür seçeneğini değerlendirmeye başladı. Wall Street baskısı, Discord'daki WallStreetBets kanalının kapanmasına yol açarken, forum Reddit'te gizli olarak ayarlandı. Discord paylaştığı açıklamada, WallStreetBets'teki paylaşımların İçerik ve Topluluk ilkelerini ihlal ettiğini dile getirdi. Reddit tarafından kısa bir süre kapandıktan sonra açılan Reddit forumunda paylaşım yapan Reddit, teknik aksaklıklar yaşadığını iddia etti.
Yeni Gamestop, AMC olabilir
Zaferin ve paranın tadını alan WallStreetBets topluluğu, şimdi dikkatini sinema zinciri AMC'nin hisselerine çevirmiş durumda. Wall Street'in önde gelen firmaları, yıllardır uyguladıkları bu yöntemin kendilerine karşı uygulanması konusunda bakalım nasıl önlemler alacak? Yakın zamanda benzer bir konuda XRP'ye savaş açan SEC, WallStreetBets üyelerinin ve Citadel Securities'in başına ekşiyebilir.
