Fransa tarafından Amerika Birleşik Devletlerine yüzüncü yıl hediyesi olarak hazırlanan Özgürlük heykeli 4 Kasım 1885 günü New York'a ulaşmış, finansal sıkıntılar nedeniyle heykelin kaidesi Amerikan devleti tarafından hazırlanamamıştı. Bu nedenle New York'ta yaşayan gazeteci ve yayıncı Joseph Pulitzer heykelin kaidesinin yapımı için sahip olduğu “World” gazetesi aracılığıyla 100 bin dolar bağışlayacağını açıklayarak herkesi küçük de olsa bağış yapmaya çağırmıştı. Bu çağrı, kitlelerin değişim yaratmak adına ne kadar önemli bir güç olduğunu ortaya koymuştu. Yukarıdaki olay, bugünkü kitlesel fonlama (crowd funding) finansman modelinin ilk örneği ve iş modelinin temelini oluşturuyor.
Küresel ekonomik krizin etkileri...
Kavramın asıl yükselişi ise 2008 ila 2012 arasında bütün dünyayı etkisi altına alan küresel ekonomik kriz dönemi... Bu dönem içinde finansman sağlamakta zorluk çeken girişimciler, teknolojinin de gücünü arkasına alarak çok sayıda kişiden küçük tutarlar halinde para toplamaya başlamıştı. Çünkü girişimcilerin karşılaştıkları en büyük sorun doğru ve yeterli finansal kaynağa ulaşamamak. Kendi öz kaynaklarından, arkadaşlarından ve ailelerinden, finansal veya devlet kurumlarından bulmaya çalışıyor olsalar da bu kimi zaman yetersiz kalıyor.
Model ve projelere göre değişiyor
Bu problemi çözmenin en kolay yollarından biri kitlesel fonlama... Bu finansman modeli; teknoloji, sermaye finansmanı ve kitlelerin gücünü birleştiriyor. Girişimcilerin teknolojiyi hızlı bir şekilde kitlelere kendi projesini anlatarak çok sayıda yatırımcıdan fon sağlamasına olanak veriyor. Kitlesel fonlama; fon arayanlar, destek vererek fon sağlayanlar ve internet ortamında fon arayan ile fon sağlayanı karşılaştıran Kitle onlaması platformları olmak üzere üç farklı taraf bulunuyor. Kitlesel fonlama, sadece kar amaçlı çalışmaların fonlaması için oluşturulan bir yapı değil. Bundan dolayı proje sahibinin bir girişimci olmayabilir. Bir sosyal sorumluluk projesi, organizasyon, film kitlesel fonlamanın konusu içine girebilir.
Bu sistemin avantajı, yatırımcılara, yatırım yapacak yeni alternatif piyasa sunması... Yatırım yapılan şirketlerin sahipleri şirket üzerindeki kontrollerini kaybetmiyor. Bir taraftan girişimcilerin fon toplama işlemleri daha hızlı ve daha uluslararası bir hale getiriyor. Kitlesel fonlama ayrıca girişimler için bir pazarlama aracı olarak kullanıyor. Farkındalık oluşuyor. Bu sistemin en önemli avantajlarından bir diğeri ise girişimciye maliyet avantajı sağlıyor.
2022'de 57 milyar dolara çıkacak
Statista'ya göre 2017'de 14 milyar 560 milyon dolar değerinde olan kitlesel fonlama platformlarından toplanan fon büyüklüğünün 2022 yılında 57 milyar dolara çıkacak. Üç temel kitlesel fonlama yöntemi var. Bunların arasında bağış, ödül ve yatırım bazlı bulunuyor.
Geçen haftalarda kitlesel fonlama ile şirketlerin yatırım toplamasına olanak sağlayan Crowdcube ve Seedrs birleşme konusunda uzlaşmaya vardığını aktarmıştık. Yapılan anlaşmaya göre söz konusu birleşme Crowdcube'ün Seedrs hisselerini satın alması ile gerçekleşecek. Birleşme ile oluşacak olan yeni şirketin 140 milyon dolar değerinde olması bekleniyor. Bu gelişme dünyada ön plana çıkan platformların geleceğini şekillendirecek gibi görünüyor. Dünyanın önde gelen platformları ise şöyle sıralanıyor:
MicroVentures: Hisse bazlı kitlesel fonlama sistemi... Yani fon arayan girişimci firmanın, talep ettiği fon karşılığında yatırımcılara kazançlarından hisse veriyor.
Fundable: Finanse edilebilir, küçük işletmeler için hem ödüle dayalı hem de hisse bazlı kitle fonlama platformu... Şirketlerin doğru ve yeterli kaynak yaratma stratejileri oluşturmalarına yardımcı oluyor.
WeFunder: Girişimleri yatırımcılarla online buluşturan bir kitle fonlaması platformu... Yatırımcıların erken aşamadaki özel şirketlerde hisse satın almalarına olanak veriyor.
Son zamanlarda bireysel olarak bu işi yapanlanlar da var.
- Evan Leaphart
- Manav Thaker
- Angela Benton
- Dave Sands
- Dawn Dickson
- Cary Breese
- Daniel Jones
- Pierre Laguerre
- Melissa Regan Vitelli
- Brian Dally
Kitle fonlama platformları 2010 yılından itibaren Türkiye’de kurulmaya başlandı. Toplamda dokuz şirket bu alanda faaliyet gösteriyor.
Fongogo: Ödül bazlı bir kitlesel fonlama yöntemini kullanan bir platform. Proje sahiplerinin proje sayfalarını yaratıp ödeme sistemlerini kullanabiliyor. Kampanyalarını yürütebilecekleri platformu sağlıyor.
Arıkovanı: Yerli teknolojiyi destekleyerek üretim artışı sağlamayı hedefleyen kâr amaçlamayan bir oluşum. Yüklenen projeler platform ekibince uygunluğu değerlendirilerek platformda yer alıyor. Platform hedeflediği tutarı 60 gün içerisinde toplayabilen başarılı projelere fonlarını aktarırken başarısız projeler için toplanan miktarı fon sağlayanlara iade ediyor.
Buluşum: Sosyal girişimcilere destek sağlamak amacıyla kurduğu kitle fonlama platformu... Yenilikçi fikirlerini hayata geçirmek isteyen sosyal girişimlerle yatırımcıları buluşturan Buluşum, Boyner Vakfı tarafından yürütülüyor. Sosyal girişimci adaylarının projelerinin Buluşum'da kitle kaynaklı fonlamaya açılması için Buluşum Danışma Kurulu tarafından onaylanması gerekiyor. Adayların projelerinin detaylarını ve iş planlarını Bulusum.biz adresine online başvuru yoluyla iletmesi mümkün.
İlk Yorumu yazmak ister misiniz?
Yorum Yazmak için Giriş Yap