Covid-19 salgını, e-ticaret ve altyapı talebini nasıl değiştirdi?

Yomi Kastro'nun telefondan gelen sesinden oldukça keyifli olduğu anlaşılıyor. Soruları cevaplarken geçen günlerde verdiği bir röportajda e-ticaret sektörünün gelişimi için söylediği "yedi yılda tamamlayacağı dijital dönüşümü yedi haftada bitirdi" cümlesini hatırlıyor. Inveon Kurucu Ortağı ve CEO'su Kastro sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bu yüzden hem yurt içinde hem de yurt dışından yoğun bir talep artışı var. Hali hazırda altyapısı performans açısından yetersiz olan ya da daha çevik çözümlere ihtiyaç duyan firmaları kapımızı çaldı. Yazılım platformlarının güncellenmesi ve geliştirilmesi için çalıştık. Normal dönemin dört katı yoğunluk var."

Gıdadaki artış şaşırtıcıydı

Altyapı değişikliği ya da altyapısını geliştirmek için başvuran sektörlerin başında perakende sektörü geldiğini söyleyen Yomi Kastro, neden olarak salgın kapsamında alınan önlemler nedeniyle kapanan mağazaları işaret ediyor ve ikinci kategori ise hızlı tüketim ürünleri ve elektroniği gösteriyor. Ayrıca gıda sektöründe artan talebin yükselmesinin şaşırtıcı olduğunu söyleyen Kastro, "Bu normal döneme göre diğer kategorilere kıyasla geriden geliyordu. E-ticaret penatrasyonunda geriden gelen segment gıda idi. Kullanıcıların alışkanlıklarını gıda kategorisinde kırmak çok zordu. Salgının etkisiyle bu kategorideki oyuncular e-ticarete yönelik yeni platform talebinde bulundu. Bunda hem talep artışı hem de bu alışkanlığın kalıcı olması etkili" diye konuşuyor.

1 milyar dolarlık ciro geçişi sağlayan Inveon, aradan geçen 14 yılın ardından e-ticaret altyapısı, m-ticaret ve e-ticaret uygulamaları sağlıyor. Şirket, perakende ve tüketici ürünleri firmalarına kurumsal dijital ticaret çözümleri sunuyor. İki sene önce yurt dışına açılan şirket, Londra, Cenevre ve Dubai'de aktif olarak büyüyor. Inveon'un platformu 14 ülkede kullanılıyor. Sunduğu çözümler itibarıyla kurumsal ya da kurumsallaşmaya başlayacak olan firmalarla çalışıyor. Kastro, "Inveon, e-ticarete yeni başlayacaklar için en doğru çözüm olmayabilir. Çünkü sıfırdan e-ticarete başlayacak firmaların hazır paketlerle başlayıp ciro potansiyelini görmesi daha mantıklı" diye konuşuyor.

Salgın ile altyapı değişikliği talebinde farklılık oldu mu?

Altyapı değişikliği projelerinin bugünden yarına değişebilen projeler olmadığını belirten Yomi Kastro, üç ay içinde hali hazırda devam ettikleri projeleri birkaç haftada tamamladıklarını söylüyor. Yine bu dönemde hayata geçirilen yeni projelerde, daha hızlı ya da daha yüksek trafiği kaldırabilen platformların ön plana çıktığını anlatıyor. Özellikle salgın nedeniyle artan talepler nedeniyle lojistik tarafında kriz yaşandığını belirten Yomi Kastro sözlerine şöyle devam ediyor:

Aynı anda birçok lojistik firmasıyla çalışabilen altyapılar önem kazandı. Birçok müşterimizin kargo şirketi değiştirme talebine hızlı cevap verdik. Normal şartlarda bu çok zorlu bir entegrasyon sürecidir. Altyapı da yapılan temel değişiklikler kargo ve lojistik taraf da oldu. Çok mağazası olan perakendecilerin her bir mağazasını depo olarak kullanabilecekleri bir omnichannel kabiliyeti aktive edildi. Bununla beraber artan site trafiğiyle yüksek performanslı çalışmaya yönelik çalıştık

Tüketici alışkanlıkları değişti

Inveon, SmilarWeb ile corona virüsün etkilerini ölçmek için bazı araştırmalar yapıyor. Geçen haftalarda 300’den fazla e-ticaret sitesinden aldıkları verilere göre hazırlanan raporda salgın döneminde e-ticarette öne çıkan kategoriler arasında gıda ve market kategorileri bulunuyor. Android’de indirilme sayıları karantina öncesi dönemle Nisan sonunu karşılaştırdığında yüzde 449 artış olduğu görülüyor. Kastro, "Giyim ve ayakkabı kategorisi ise en başta sert bir düşüş yaşasa da daha sonra indirim ve kampanyalarla bu düşüşü durdurmayı başardı. Alışveriş adedinin, Mart başıyla Nisan sonuna göre yüzde 128 artış gösterdi" diye konuşuyor. 

Kişisel bakım ve kozmetik kategorisinin içinde temizlik ve hijyen ürünlerine de olan talebin arttığını söyleyen Yomi Kastro, "Özellikle bu dönemde kategorinin tamamen bu ürünlere yöneldiğini gördük. Bunun sepet tutarına da etkisi oldu, sepet tutarında yüzde 21’lik bir artış söz konusu... Salgın ile birlikte hepimiz evde daha çok zaman geçirmeye başladık. Bunun elbette ev ve yaşam kategorisindeki alışverişlere de yansıması oldu. Toplam alışveriş adedi, Koronavirüs etkisiyle yüzde 144 arttı" diye konuşuyor.

Ayrıca Nielsen'in verilerine göre bu dönemde e-ticaret yapan insanların sayısı arttığını ve Avrupa'da talebin en çok yükseldiği ülkenin Türkiye olduğunu belirtiyor. Hatta bu oranın yüzde 37'ye çıktığını anlatıyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: "Bu da Türkiye'de yaşayan insanların dijital adaptasyon kabiliyeti diğerlerine göre daha yüksek. Bir taraftan halihazırda bu işin genişlemesi açısından gidilecek daha çok yol var."

Tam da bu noktada 950 sektör liderine e-ticarette bu dönemde yaşanan artışın yüzde kaçının sonraki dönemde kalıcı olacağını öngörüyorsunuz diye sorduklarını sözlerine ekliyor. Buna göre onların yüzde 46’sı bu durumun kalıcı olmasını beklediğini söylemiş. Bu sonuçlar ışığında  Kastro'ya göre 2019’da Türk lirası bazında yüzde 39 büyüyen ve 83 milyar liralık bir hacme ulaşan sektörün 2020'de iki katına çıkacak.

Son tüketiciyi mutlu eden uzun vadede kazanacak

Salgın döneminde dijital ticaret yapan perakende şirketlerin son tüketiciye ulaşıyor olmasının çok önemli olduğunu söyleyen Yomi Kastro, "Tüketicileri mutsuz edecek kararlar almaması gerekiyor. Yani tüketiciye doğru ürünü hatasız biçimde teslim etmek için çaba göstermeli. Bu dönemde son tüketiciyi mutlu eden uzun vadede kazanacak" diye konuşuyor.

11 yaşından bu yana program yazan Yomi Kastro, Boğaziçi Bilgisayar Mühendisliği mezunu... Yüksek öğrenimini yine aynı bölümde tamamladı. "Yazılım mühendisliği alanındaki çalışmalarıyla yüksek onur derecesinde mezun olmaya hak kazandığını söylüyor. Doktora süresince araştırma alanları arasında bulunan internet teknolojileri, yapay zeka ve yazılım mühendisliği konularına ilişkin makaleleri, birçok uluslararası akademik dergide yayınlandığını anlatıyor. Kastro, 2011 yılında Harvard Business School (HBS) “Private Equity and Venture Capital” programını tamamladı. Pfizer’in de bulunduğu çeşitli uluslararası şirketlerde görev aldı. Yomi Kastro, 2006 yılında ortakları Emir Alkaş ve kardeşi Moris Kastro ile Inveon’u kurdu. E-ticaret altyapısı, m-ticaret ve e-ticaret uygulamaları sağlayan şirket, perakende ve tüketici ürünleri firmalarına kurumsal dijital ticaret çözümleri sunuyor. İlk başta yazılım şirketi olarak kurulan Inveon, 2009 yılında Alkaş Grup’un ortak olmasıyla e-ticaret dönüşümü gerçekleştirdi ve şirketlere e-ticaret altyapıları sağlayan bir konuma geldi.