Lightning Network hayatına başladı ama sürdürebilecek mi?

Henüz beta aşamasında olmasına rağmen, bitcoinin son teknolojisi Lightninig Network dünyanın her yerinden yüzlerce geliştirici ve meraklı tarafından kullanılıyor. Şimdiden 1000’in üzerinde düğüm noktası -bir kısmı zarar ediyor olsa bile aktif durumda. Lightning Network daha çok yolun başında ama gene erken dönem adapte olmak isteyenler ön sıralarda yerini aldı.

Bitcoin ilk çıktı dönemde basit bir laptop ile günde birkaç bitcoin çıkartabiliyordunuz. Kurumsal para madencilik işindeki kar marjını görünce bu işe girişti ve sonuç olarak bitcoin madenciliği sadece parası olan yatırımcılar için bir iş kolu haline geldi. Kripto para ekosisteminde ise aynı senaryonun Lightning Network’te de yaşanabileceği konuşuluyor.

Lightning Network’te bir düğüm noktası yaratmak ve çalıştırmak pek fazla beceri gerektirmiyor. Biraz teknik birazda kripto para bilgisi yeterli. Ancak bunu bir hizmete dönüştürmek ise bambaşka bir şey. Örneğin Lightning kullanıcıları her zaman ödeme gönderecekleri kişilerin erişilebilir olmalarına güvenmek zorunda kalmayacaklar, siz online olmasanız bile sizin yerinize size gelen ödemeyi kabul edip bekleten aracı kurumlar mutlaka ortaya çıkacak. Bu şimdiden ön görülebilir bir hizmet alanı, bir nevi banka. Birçok kripto para sevdalısının da aklına takılan en büyük soru bu. Oyuna mı geldik?

Lightning Network her ne kadar açık kayak geliştirilen bir proje de olsa geliştiricileri kurumsal fonlamalardan yatırım alan şirketler. Lightning Labs 2,5 milyon dolar, Blockstream ise 80 milyon dolar yatırım almıştı ve er ya da geç yatırımcıları kar etmelerini istemeye başlayacak. İşte bu durum kripto para meraklılarını endişelendiriyor. Ne de olsa Facebook ve Twitter gibi Silikon Vadisi’nden çıkma bedava sosyal medya hizmetleri bir şekilde hep kullanıcılarını birer ürün haline getirmeyi başardı.

Tabii burada blockchaini aktif tutabilmek için gereken donanımların maliyeti de önemli bir etken. Lightning Network’te düğüm noktası çalıştırabilmek için gerek donanım, Bitcoin madenciliğinde olduğu gibi pahalı donanımlardan oluşmuyor. Lightning Network’ün whitepaperinin yazarlarından ve MIT araştırmacısı Thaddeus Drjya’ya göre işte tam da bu sebepten hiçbir zaman Lightninig Network kurumsal bankaların merkezileştirdiği bir ağ olmayacak. Drjya’ya göre, kullanıcılar kazıklandıklarını düşündükleri anda hemen başka bir kanalı tercih edebilecekler.

LightningApp geliştiricilerinden Elanie Ou’ya göre kanal açma maliyetleri çok düşük olduğu için kötü hizmet verene çok sayıda alternatif olacaktır.

Ancak bunların hiçbiri tam anlamıyla tatmin edici olamıyor gibi. Lightninig Network’te açılan kanalın aktif kalabilmesi için, içinde bitcoin barındırması gerekiyor. Yüksek miktarda fona erişim olanağı olan şirketler daha likit olanaklı kanallar açarak tek bir noktada olmasa bile belirli bir düzende merkezileştirmeye yönlenebilirler. Özellikle kripto para borsaları likidite konusunda sıkıntı çekmeden kanallarını açık tutabilecek.

Lightninig geliştiricilerinden Jack Mallers’in yarattığı ücretsiz ZapLightninig cüzdan için yakın zamanda hem masa üstü hem de mobil uygulamalarını yayınlayacak ve sırf bu uygulamalar bile sıradan insanın kurumsal bankaların açtığı kanallara ihtiyacı olmadan Lightining Network’ü kullanabilmesine olanak tanıyacak.

Kanal açma maliyetleri sıradan kullanıcının sürekli kanal açıp kapatabilmesine imkan verecek kadar ucuz olmasa da, yüz bin işlemlik bir kanalı işletmenin maliyeti 20 dolardan az.

Maller’a göre kurulum maliyetleri çok düşük olduğu için rekabet çok yüksek. Günümüzde nasıl insanların telefonunda bitcoin cüzdanları varsa bir gün mobil cihazlarında ve bilgisayarlarında da Lightining düğüm noktaları olacak ve her biri birbiriyle haberleşebilecek bir ağ üzerinde olacak.

Aslında yeni gelecek olan Zap güncellemesi ile kullanıcılar daha basit bir şekilde Lightning düğüm noktası kurabilecekler. Lightining Network’te işlevsel bir düğüm noktası yaratıp kanallar açabilmek için maliyetler bu kadar düşükken kripto para madenciliği ile karşılaştırılması pekte doğru değil.

Drjya, Lightining Network’ün ileride merkezcil olup olmayacağına ilişkin yorum yapabilmek için çok erken olduğunu söylese de Maller duruma bira daha optimistik yaklaşıyor. Biraz bilgisi olan kullanıcının ödemenin network içinde izleyeceği yolu bile seçebilir olduğunu, bunun merkezcil yapının oluşmasını engelleyecek bir durum olduğun belirtiyor.

Bu şirketlerin bir gün bitcoin networkünün Facebook’u haline gelecekleri senaryosu bir yana, Lightining Network tamamen merkezcil olamayacağı gibi, hayal edilen tamamen anti merkezcil ve dağıtılmış bir ağ ütopyası da gerçekleşecek gibi durmuyor.