Türkiye'de mizah dergilerinin yayıncılık açısından özel bir yeri var. Kendine has bir geleneği sürdüren yayınlar, açılır, yıllar içinde bölünür, çoğalır, kapanır ancak mizah dergileri, neredeyse tüm gazete bayilerinin değişmezi olarak "hep oradadır". Bu dergiler arasında zamana en çok direnenlerin başında gelen Penguen de, artık bir istisna değil. Mizah dergisinin kapanış haberini paylaşan Penguen, bundan sonraki yayın hayatına yalnızca dijitalden devam edecek.
2002 yılında yayın hayatına başlayan Penguen'in takipçileriyle paylaştığı kapanış açıklaması, doğrudan medya endüstrisindeki değişime odaklanıyor:
Artık dergi okumuyoruz, dergi okuma alışkanlığını kaybettik. Mesele sadece mizah dergileri de değil. Bütün dünyada basın hızla küçülüyor. Önce internet, ardından akıllı telefonlar hayatımıza girince dergi, gazete okuma alışkanlığı yavaş yavaş azaldı. Bunun üstüne bir de kendileri bir şey üretmeden karikatürlerimizi izinsiz yayımlayan, bizim işlerimizin üzerinden reklam geliri toplamaya çalışan siteleri, sosyal medya hesaplarını da ekleyin. Aman yanlış anlaşılmasın, bu yüzden okurlarımıza sitem içinde değiliz. Nerede olursa olsun karikatür okumak isteyen okurlarımızı anlıyoruz, kendi sayfalarında karikatürlerimizi arkadaşlarıyla paylaşan okurumuzun heyecanı da hoşumuza gidiyor. Ama durum bu, keşke dergi Facebook’taki like’larla çıkabilseydi. Şu yaşadığımız zorluklar da yeni değil, aslında yıllar önce zorlanmaya başladık. Özveriyle ancak buraya kadar gelebildik.
Mizah dergilerinin online öncelikli hale gelmesi gerekiyor
Mizah dergileri, henüz Facebook çağından önce, kendi yağında kavrulan, ürün satış ve dergiler aracılığıyla ünlenen çizerlerin reklam ve sponsorluklarla gelir sağladığı kuruluşlardı. Aykırı ve muhalif çizgileri, diğer basılı yayınlar gibi reklama bağlı bir gelir modeli kurgulamalarına kolay kolay müsaade etmiyordu. Ancak görünen o ki sosyal internet çağı bu dergiler için yeni bir sınav anlamına geliyor. Penguen'in mesajı bu sınavın zorluklarına odaklanması açısından önemli ancak basılı yayının kapanmasının derginin sonunun geldiği anlamına gelmesi gerekmiyor. Halihazırda popülerlik ve viral olma gibi internet yayıncılığında "başarı" sayılabilecek kriterler açısından mizah dergilerinin büyük avantajı bulunuyor. İçeriklerin kopyalanması ve yıllar öncesine ait karikatürlerin Facebook'ta, WhastApp'ta hala paylaşılması kanımca bunu yeterince destekliyor. Bir diğer yerli ve popüler bir platforma ev sahipliği yapan Turkcell, Dergilik uygulaması üzerinden yılın ilk üç ayında 2 milyon 200 bin dergi indirildiğini bir süre önce paylaştı. İnsanların Dergilik üzerinden en çok okuduğu dergilerse, hayır ekonomi ya da sanat değil, mizah dergileri:
Turkcell'e göre Dergilik’te en çok okunan ilk 5 dergi
- Leman
- Atlas
- Bayan Yanı
- OT Dergi
- Lezzet
İyi trafik, kendine ait bir kitle ve orijinal içerikle mizah dergilerinin internette uzun süre, belki basılı edisyonlarından çok uzun süre, yaşamına devam etmesi gerekiyor. Elbette bunun için dergilerin, internet öncelikli olarak yeniden doğması gerekiyor. Zira, farklı bir kulvarda da olsa, Penguen'in yoluna dijitalde devam edecek olması, bir süre önce benzer bir karar alan ancak çok geçmeden kapanan Radikal'i akla getiriyor. İnternet yayıncılığına geçiş geleneksel birçok yayın için küçülme anlamına geliyor, ne yazık ki... Penguen şimdilik mobil uygulamalarıyla denemeye devam edeceğini paylaşıyor.
