Başlığı görünce "robotlar hayatımıza girdi de bu mu kaldı?" diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Ama biz bunları düşünmeden, tartışmadan birileri bunlar üzerine çalışmalar yapmaya başlamış bile. "Pain in the machine" isimli belgesel bu tartışmalı konuyu ele alıyor.
Cambridge Üniversitesi tarafından acının robotlara olası etkisini ve bunun toplumsal etkilerini değerlendirmek amacıyla hazırlanmış bir belgesel. Acı, insan olmanın çok önemli bir parçası ve bir çok şeyi bu yolla öğreniyoruz. Ayrıca acı hissi, insan üzerinden çok yönlü bir etki bırakıyor ve hem fiziksel hem de mental olarak tehlikeli durumlar ortaya çıkarabiliyor, bazı durumlardan kurtarabiliyor. Aynı durum robotlar için de geçerli olabilir mi?
12 dakikalık belgeseli (İngilizce) izlemenizi tavsiye ederim.
Belgeselde "robotlar acıyı hissetmeli mi?" sorusuna bir çok farklı bakış açısı ile yanıtlar veriliyor.
Robotlar giderek çok yönlü ve etkileşimli bir hale bürünüyorlar ve bilim adamları onları acıyı hissedecek şekilde programlayabilir. Bu sayede gelecekte, yani insanlar ve robotlar bir arada yaşamaya başladığı senelerde robotlar insanlar gibi bir çok şeyi deneyimleyerek öğrenebilir ve yapay zekaları ile beraber duygusal gelişimlerini de sürdürebilirler.
Eğer robotlar acıyı hissedecek şekilde programlanırsa bu, başka robotlara ve diğer canlılara (insan ve hayvanlar) zarar vermelerini engelleyebilir ama ne derece olabileceği büyük bir soru işareti!
Aslında şu anda geliştirilmiş olan robotlarda bazı duygular belirli bir oranda bulunuyor. Örneğin geliştirilen bazı robotlar, bir engelle karşılaştıkları anda ilerlemek yerine hemen yön değiştirerek kendine ve karşısındaki şeye (cansız veya canlı) olası bir zararı önlüyor. Bu durum, bir bakıma his olarak adlandırılıyor. Bizim elimizi ateşe tuttuğumuzda hızla çekme refleksimiz gibi düşünülebilir.
Acıyı programlamak gerçekten ne kadar mümkün bu bilinmez ama şu anda robotlarda "acı" hissedilmesi için öncelikle bir "duygu" geliştirilmesi gerekiyor. Bu da öncelikli olarak robotların duygularının olup olmaması gerektiği konusunu akıllara getiriyor. Eğer acıyı hissedeceklerse diğer duygular da gelişecek ve daha fazla insansı robotlar geliştirilebilecek. Yapılan çalışmaların da zaten tamamen bu yönde olduğunu hepimiz haberlerden görüyoruz. "Daha insansı robotlar" üretilmeye çalışılıyor yıllardır.
Videoda sözü edilen oldukça ilginç bir konu daha bulunuyor. Boston Dynamics tarafından geliştirilen çok ileri teknolojilerle donatılmış robotlara atılan tekmeler oldukça ses getirmişti. Bir çok internet kullanıcısı bu yapılanı yadırgamış ve aslında duygusu bulunmayan robotlara eziyet edildiğini öne sürmüştü. Tam da bu nedenle ilerleyen yıllarda tartışılacak konulardan biri de "robot hakları" olacak ve bu konu "duygular" olmadan düşünülemez.
Videodan benim çıkardığım sonuç ise eğer robotların hayatımıza gerçekten girmesine izin veriyorsak onların gerçekten duygulara sahip olması gerekiyor ve onlarla seviyeli bir şekilde (insanlarla olduğu gibi) yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor. Tabi ki ben de bilim adamlarına katılıyorum ve robotlar acıyı hissetmeli diyorum.
Siz ne düşünüyorsunuz? Sizce robotlar acıyı hissetmeli mi? Hissetmemeli mi? Yorum olarak görüşlerinizi paylaşırsanız bir tartışma ortamı yakalayabiliriz.
