Paylaşım ekonomisi son yıllarda internet girişimlerine hayat veren bir model oldu ve bu alandaki çeşitlilik giderek artıyor. Bu alanda şimdiye kadar 20'den fazla milyar dolarlık (unicorn) girişim çıkmış olması da yatırımcıların ilgisini çekiyor ama risk de aynı oranda artıyor.
2014'te 13 tane milyar dolarlık girişim çıkaran paylaşım ekonomisi, 2015 itibarıyla yüzde 71 artışla bu sayıyı 24'e ulaştırmış. 2012'den bu yana her yıl kendini neredeyse ikiye katlayan bir modelle karşı karşıyayız. Son yıllarda finansal teknoloji (Transferwise, Funding Circle vb.) ve ulaşım uygulaması (Uber, Blablacar, Grab Taxi vb.) girişimlerinin de etkisiyle milyar dolarlar kulübü hızla büyümeye devam ediyor.
Paylaşım ekonomisi alanında milyar dolarlık girişimlerin toplam değerinin 140 milyar doları bulduğunu söyleyen VentureBeat, ilk 2 sırası Uber (51 milyar dolar), AirBnb (25 milyar dolar) ve Didi Chuxing'e (16,5 milyar dolar) veriyor.
VentureBeat, Homeaway'in Expedia tarafından, Yidao Yongche'nin LeTV tarafından satın alınmasını hatırlatıyor ve Etsy'nin halka arz olduğunu hatırlatıyor. Satın alma - birleşme ve halka arzlar çıkarıldığında 2014'te 10 olan milyar dolarlık girişim sayısının 2015'te 18'e yükseldiği belirtiliyor. 2014'e milyar dolar değerlemeyle giren 7 girişimin şu anki değeri ise tüm paylaşım ekonomisi girişimlerinin toplam değerinin yüzde 83'ünü oluşturuyor.
Paylaşım ekonomisi girişimlerinin borsa performansı çok parlak değil
Tüm bu yüksek rakamların yanında halka arz olan paylaşım ekonomisi girişimlerine bakıldığında işlerin çok da iyi gitmediği görülüyor. Borsada işlem gören bu girişimler 2015'te yüzde 44 değer kaybına uğrayarak 9,6 milyar dolar piyasa değerine gerilemiş.
Etsy ve Lending Club'ın bir yıldan kısa bir sürede değerlerinin 1/3'ine düşmesi dikkat çekiyor. Keza borsaya açık girişimler yeni yatırım bulma konusunda da geride kalıyor.
Halka arzı girişimler için gerçekle ilk yüzleşme olarak adlandırırsam sanırım yanlış olmaz. Zira bu dönemde yaşanan dalgalanmaların Facebook gibi bir devi dahi etkilediği görülebiliyor.
Özetle 2016 yılında paylaşım ekonomisi alanındaki girişimlerin milyar dolarlık seviyeye ulaşma şansını diğer modellere nazaran daha yüksek görebiliriz. Bununla beraber halka arz edilecek girişimlerde yatırımcıların daha dikkatli olması gerekiyor denilebilir. Belki de Uber'in halen halka arz edilmemiş olmasının nedeni de budur.
Hatırlatalım geçen ay dünya genelinde 229 'unicorn' olduğunu paylaşmıştık.
