Beğenmek küresel bir tepki... "Bana beğendiklerini söyle sana kim olduğunu söyleyeyim"e varacak kadar özgün, "En çok beğenilen markalar"a kadar da genel sonuçları var. Beğeni kesinlikle çok geniş bir kavram ve anlamı kimin, nerde, neyi, neden ve ne zaman beğendiğine göre değişiyor.
Sosyal ağlar için 'beğeni' sözlüğü yapmak bu nedenle bir ihtiyaç. Belki bu ihtiyaca cevap verecek şekilde, sosyal ağlar taranarak bugüne kadar el yordamıyla hazırlanmış en anlamlı beğeni sözlüğünü yapmaya koyulduk. Birinci bölümde Facebook'un fenomen beğen tuşu (B1) tuşunu irdeledik ve 16 tip özgün beğeni anlamını yorumladık:
Facebook (B1)
Facebook'un Like ya da Beğeni tuşunu tanımayan yoktur. Fenomen tuşun işlevi yakın zamanda Reactions yani Tepkiler özelliğiyle altı farklı Emoji ile biraz daha netleşse de elbette kullanımı bunlarla sınırlı değil, zira 1,5 milyar insandan bahsediyoruz. B1 şeklinde kodladığımız tuşla gelen anlam tipleri (T) şu şekilde:
B1T1 tipi beğenme: En tipik beğenme şeklidir. Kullanıcı Facebook'ta pasif bir şekilde zaman öldürür. Beğeninin yöneltildiği paylaşımlar genellikle kedi başta olmak üzer 'sevimli' nitelikli video, fotoğraf, GIF paylaşımları, yemek tarifleri, arkadaş şakaları, ilgi alanlarına göre komedi ve spor vs içerebilir.
B1T2 tipi beğenme (Literatürdeki adı: Gizli B1T1): Kullanıcı içeriği beğenir ancak beğen tuşuna basamayacak kadar 'cool', 'içe dönük' ya da .... (burayı istediğiniz şekilde doldurabilirsiniz) hisseder. Beğenisini ilgili paylaşımın kaynağına giderek, kendi yakın çevresiyle Messenger ya da diğer mesajlaşma uygulamalarıyla paylaşarak gösterir.
B1T3 tipi beğenme: Kullanıcı bu özel beğenme tipinde kendi haber akışına kapılmamıştır. Bilerek, isteyerek aktif bir şekilde ilgi gösterdiği arkadaşının sayfasına giderek onun son paylaştığı içeriği ya da fotoğrafı beğenir. Uzun süre görüşmeyen arkadaşlar arasında özlem; flört aşamasındaki çiftler arasında ilgi gösterme-ilgi çekme şeklinde yorumlanır.
B1T4 tipi beğenme (Literatürdeki adı: Takıntılı Ex sendromu): Kullanıcı bu özel beğenme tipinde de aktif ancak saklı bir şekilde ilerler. Gün içinde ve geceleri artan sıklıklarla belirli bir profil sayfasını ziyaret etmektedir. Yeni ayrılan çiftler arasında çoğunluk arkadaşlıktan çıkarılandan arkadaşlıktan çıkarana doğru gerçekleşen bu yönelim sağlık sorunlarına da işaret edebilir. Kullanıcının gizli gizli ziyaret ettiği sayfada, isteyerek ya da istemeyerek beğen tuşuna basar. İstenmeyen sonuçlara yol açabilir.
B1T5 tipi beğenme: Paylaşılan düğün, bebek, doğum günü gibi özel fotoğraflarda kullanıcı beğenisi 'Tebrikler' şeklinde okunur.
B1T6 tipi beğenme (Literatürdeki adı: Eş dost görsün): Özellikle Türkiye ve Orta Doğu'da yaygın olan bu beğeni biçiminde kullanıcı, aslında ilgisi olmayan bir konunun toplumsal statü, partner bulma gibi endişelerle profilinde görünmesini ister. Beğeniden çok gösteriş esastır.
B1T7 tipi beğenme: B1T6 ile benzer şekilde gösterme amacı güder ancak kullanıcı bu kez gerçekten ilgilendiği bir konuda bağlantılarını bilgilendirmek ister. Beğeniden çok toplumsal sorumluk esastır.
B1T8 tipi beğenme (Literatürdeki adı: Mark Zuckerberg): Facebook kurucusu ve CEO'su Mark Zuckerberg'in paylaşımlarının beğenilmesidir. Daha fazla açıklama gerektirmez.
B1T9 tipi beğenme (Literatürdeki adı: Bu işte bir bit yeniği var): Facebook'un beğenileni ödüllendirmesi birçokları için zaman içinde yeni iş fırsatlarını beraberinde getirmiştir. Bütün hayatı beğen tuşuna basarak geçen profillere ait beğenme şeklidir.
B1T10 tipi beğenme: Meraklı Facebook kullanıcısının treking'den scuba diving'e, ezoterik inançlardan altılı ganyana kadar her şey hakkında gelişmeleri takip etmesi mümkün olabilir. Beğeni, sürekli yeni şeyler öğrenme arzusuna/açlığına işaret eder.
B1T11 tipi beğenme: Yorum beğenme şeklinde vuku bulur. Yorumun duygusal niteliğine göre 'katılıyorum', 'evet bu komik', 'haha' gibi anlamlar içerebilir.
B1T12 tipi beğenme: Kullanıcının sempati beslediği bir arkadaşının paylaştığı ancak paylaşımın kimse tarafından beğenilmediğini fark etmesiyle aksiyon almasıdır. Beğeni, kullanıcı için arkadaşını memnun etme, dayanışma ve kendini iyi hissetme gibi konotasyonlar içerir.
B1T13 tipi beğenme: Facebook Messenger içinden gönderilen mesajlara verilen cevaptır. Deyim yerindeyse 'kol kadar' bir beğeni işareti çoğunlukla sohbeti bitirmek için kullanılır. Mesajı alan taraf konuya ilgisini kaybetmiştir. Akıllı saat kullanıcılarının hızlı aksiyon gerektiren durumlarda bu sembolü kullanırken dikkatli olmasında fayda vardır.
B1T14 tipi beğenme: Facebook'ta akrabalarıyla bağlantılı olan gençlerin en çok şikayet ettiği beğenilerden biridir. Yaşça büyük olanın küçük olana ait fotoğrafları genellikle beğenme ve bunlara yorum yapma eğiliminde olması, kullanıcıya göre bazen hiç 'cool' değildir.
B1T15 tipi beğenme: Yeni tanışan, birbiriyle görüşmek isteyen ancak bunun için ortak bir zemin bulup bulamayacaklarından emin olamayan insanlar Facebook'ta ilk günden arkadaş olabilir. Bunun sonucunda arkadaşlık ilişkisi kurulduğunda yapılan ilk profil fotoğrafı vs. beğenisi 'tanıştığımıza memnun oldum' anlamı taşır.
B1T16 tipi beğenme: B1T1 kadar tipik bir beğenme şeklidir ancak çıkış noktası anlık bildirimlerdir. Kullanıcıyı harekete geçiren bir fotoğraf etiketlenmesi, takip ettiği kişiye ait bir içerik vs olabilir. Bildirim bazlı beğenileri Facebook bilançosuna 'çak bir beşlik' şeklinde yazılır.
Eklemek istediğiniz özel B1 tiplerini yorumlarınızla iletebilirsiniz. Yazı dizimiz diğer sosyal ağlarla devam edecek.
Çizimler: Dadara / Like4Real
