Facebook haber akışınızı kim kontrol ediyor?

Facebook kurulduğundan bu yana haber akışı algoritmasını onlarca kez değiştirdi. Ancak algoritmaları hiçbir zaman mükemmel hale gelmedi. Bu, sistemdeki herhangi bir yapay zeka kusurundan kaynaklanmıyor aksine Facebook yazılımın ardındaki zeka tamamen insana ait... Bunu bilmenin içinizi rahatlatacağı şüpheli ancak Facebook algoritmalarıyla ilgili bugüne kadar yazılmış en kapsamlı makalelerden birini Who Controls Your Facebook Feed başlıklı makalesiyle dün yayınlayan Slate'in, Facebook'un Menlo Park'taki merkezinden ilettiği en önemli mesaj bu.

Algoritmaların amacı, bildiğiniz gibi, insanların Facebook'ta en çok ilgilendikleri konuları görerek, sosyal ağdaki etkileşimlerini arttırmak. Peki Facebook'un beğenileri ve yorumları, kısaca viral hale gelen paylaşımları ödüllendiren algoritmaları bugün nasıl bu hale geldi? Cevabı, Facebook'un yakın zamanda meşhur Like tuşunu farklı hisleri ifade edecek şekilde değiştirme nedeniyle aynı. Zira tekdüze beğeni, tıklama ve yorum sayıları çoğu zaman insanların, örneğin trajik bir olayla, ilgilenip ilgilenmediğini net bir şekilde ortaya koymuyor. Bunu bir sorun haline getiren Facebook, birkaç yıl önce kullanıcı davranışlarını gözlemleyecek ve algoritmaları buna göre yönlendirecek küçük bir ekiple işe başlıyor.

Facebook'un ABD'deki kullanıcılarını izlemeye başlayan ekip, kullanıcıların  bir paylaşımda geçirdiği zaman, internet bağlantı hızı gibi faktörler ve haber akışında görmek istemedikleri paylaşımlar gbi çok sayıda farklı davranışı inceleyerek, algoritmaların hangi yönde evrileceğini belirlemeye çalışıyorlar. Ancak en küçük değişikliğin bile test edilmesi gerekiyor zira algoritmaları Facebook için çok kıymetli.

Deneyler önce offline sonra bir takım Facebook çalışanları ve ardından küçük bir Facebook kullanıcı grubuyla yapılıyor. Test edilen algoritma değişikliğinin kullanıcı etkileşimi ve sitede geçirilen zaman gibi metriklere nasıl etkidiğinden Facebook reklam gelirlerine ve sitenin yüklenme süresine kadar farklı sonuçları inceleniyor. İstenilen sonuçlar elde edildiğinde değişiklik neredeyse tüm kullanıcılara açılıyor. Facebook ekibi, olası bir hataya karşılık, kullanıcıları arasında bir 'önlem grubu' oluşturuyor ve bunlara haftalar ve belki aylar boyunca yeni algoritma değişikliğini göstermiyor.

Algoritma değişiklikleri ve kullanıcı davranışları arasındaki köprüyü kuran bu küçük ekip (haber akışı kalite paneli), zaman içinde Facebook'un algoritmalarının kritik parçalarından biri haline geliyor. Panelin ilk etapta ABD ile sınırlı olan çalışma alanı zaman içinde küresele yayılıyor. Slate makalesinde panelin geçtiğimiz yaz sonundan itibaren uluslararası açılımına başladığı belirtiliyor.

Slate makalesi, algoritmaların yönü hakkında son dönemde Facebook kullanıcılarının fark ettiğinden fazlasını söylemiyor. Facebook ekibi, makinelerin tüm kararı vermesi yerine, kullanıcılara ne görmek istediklerini sormanın daha iyi bir seçenek olduğuna inanıyor. Bunun bir sonucu olarak Facebook size haber akışınızdaki paylaşımlarla ilgili daha fazla soru soruyor. Bunların 'kontrolünü' belki biraz daha size bırakmaya çalışıyor.

Facebook ekibi, haber akışı üzerindeki on yıllık çalışma geçmişlerinin kendilerine, verinin tek başına asla tüm hikayeyi anlatmak için yeterli; ve algoritmaların asla mükemmel olmayacağını öğrettiğini söylüyorlar, evet tıpkı Google gibi...