Anıt Sayaç Türkiye'de şiddetten hayatını kaybeden kadınları anmak için yapılmış dijital bir anıt. 2013 yılında bu yana Anitsayac.com adresi üzerinden kayda devam eden projeye aşinaysanız, büyük olasılıkla ilk kez sosyal medyada bir arkadaşınızın paylaşımıyla karşılaştınız. Zira Anitsayac.com'un amacı hatırlatma işlevini doğal bir şekilde yerine getirmek.
Anıt Sayaç sanatçı Zeren Göktan'ın ilk kez 2013 yılının Mart ayında sergilenen "Sayaç" adlı iki aşamalı çalışmasının katmanlarından biri. Bir ayağı fiziksel bir ayağı sanal dünyaya açılan sergisinde Göktan, sergilenen objelere gömülü QR kodlarla izleyicileri anitsayac.com sitesine yönlendiriyordu. Nisan 2013'te sergi sona erdikten sonra güncellenmeye devam eden Anitsayac.com'un yapılış amacının var oluş nedenini ortadan kaldırmak olduğunu söylüyor Göktan. Yani Türkiye'de kadına yönelik şiddet tamamen yok olana kadar Anitsayac.com saymaya ve hatırlatmaya devam edecek. Zeren Göktan'la Anıt Sayaç'ı konuştuk:
Anıt Sayaç nedir? Nasıl geliştirdin?
Şiddet gören ve öldürülen kadınlar için yapılan dijital bir anıt. Türkiye’de kadına yönelik şiddetten ölen kadınların anısını yaşatmak için düşünülmüş bu ortam, 2008 yılından başlayarak bütün kadınlar hakkında bilgi veriyor. Web sitesinde kadınları isimleriyle anıyoruz her bir isme girdiğinizde önünüzde yeni bir pencere açılıyor ve daha detaylı bilgi almanız sağlanıyor. Kadının öldürülme yılı, biçimi, korunma talebi olup olmadığı, haberin nereden edinildiği gibi... Anıt Sayaç web sitesi pek çok ögenin bir araya gelmesiyle anıtsallaşan bir yapı. Anıt Sayaç’ ta, sayılar isme dönüşüyor; isimler de yan yana gelip anıtsallaşıyor. Güncelleniyor, arşiv oluşturuyor, bellek yaratıyor ve linklere bağlanıyor. Medyanın yıllar içerisinde konuyu ele alış biçimini ortaya seriyor.
Nasıl Sergilendi?
Anıt Sayaç web sitesi, ‘Sayaç’ başlıklı solo sergimin ilk çıkış noktasıdır ve ilk defa sergimle birlikte çevrimiçi olarak sanal dünyaya açılmıştır. Ama aynı zamanda bağımsız kendi kendini temsil eden bir yapıdır. Kullanıcıların ve takipçilerin sosyal medyada paylaşımlarıyla yayılmıştır.
Anıt Sayaç'ın bir durma noktası var mı ya da başka bir şeye dönüşmesi gibi bir plan? Web sitesinin amacı kendi varlık sebebini yok etmek aslında. Önlenemeyen, durdurulamayan bir şiddet dalgasında hayat bulan anıt, şiddetin sona ermesi için bir mesaj taşıyor. Kadınlar yaşadığında anıt, amacına ulaşmış olacak ve kendi misyonunu tamamlayacak.
Anıt Sayaç’ ta, sayılar isme dönüşüyor; isimler de yan yana gelip anıtsallaşıyor. Güncelleniyor, arşiv oluşturuyor, bellek yaratıyor ve linklere bağlanıyor. Medyanın yıllar içerisinde konuyu ele alış biçimini ortaya seriyor.
Anıt Sayaç bugün hangi kaynakları kullanıyor? Günlük bilgiler nasıl güncelleniyor? Anıt Sayaç’ı tasarlarken kadına karşı şiddet farkındalığı için yapılan diğer kampanyalardan çok farklı, duygu sömürüsü ve şiddet pornografisi içermeyen bana göre doğru bir proje yapma arzusu vardı. Kamusal alanda farklı, yenilikçi, işlevsel, katılımcı bir anıt oluşturma fikriyle yola çıktım.
Anıt Sayaç her gün benim tarafımdan medya taramaları yapılarak güncelleniyor. Aylık olarak Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’ndaki arkadaşlarımın tutttuğu çeteleyle tekrar gözden geçiriliyor ve güncelleniyor. Kaçırdığımız bir ölüm olursa bize ileti yollayan takipçilerimiz tarafından haberdar ediliyoruz. Ne kadar kadın arkadaşımızın öldürüldüğünü yani toplamını seneleri toplayarak kullanıcılar ve takipçiler hesaplayabiliyor.
Anıt Sayaç web sitesinde herhangi bir arayüzün logosu yer almaz. Kullanıcılar ve takipçiler kendi istekleriyle paylaşırlar. Bir anıtın içinde arayüz reklamı yapılmasını doğru bulmuyorum.
