Türkiye'de bugüne kadar yatırımcılarla görüşmüş olan girişimciler çok iyi bilirler ki eğer "Gelir modeliniz nedir?" sorusuna "Reklam" cevabını verirlerse yatırımcıların suratları biraz düşecektir. Çünkü özellikle Türkiye'de yatırımcı reklama dayalı gelir modellerini güvenilir görmez ve bu sebeple de sevmez. O yüzden de bizim ülkemizde e-ticaret, üyelik modelli servisler, yazılım servisleri (SaaS) gibi projelere yatırımcı ilgisi herzaman daha yüksektir. Dünyada da çok farklı değil aslında, ama yatırımcı popülasyonu daha yüksek olduğu için reklam modelli işlere de yatırımcı bulmak mümkün olabiliyor. Hatta bazen gelir modeli olmayan işlere de...
Bu yazıyı yazarken dikkatinizi çekmek istediğim bir nokta var. O yüzden bu girişi yaptım...
Farkında mısınız bilmiyorum ama bugün dünyada herkesin her hareketini takip ettiği dev internet şirketlerinin çoğunun gelir modeli "Reklam"... Ben bu konuyu birkaç kez Webrazzi konferanslarında dile getirdim ama hiç yazmadığımı farkettim. Daha doğrusu Serdar Kuzuloğlu yazmadığımı farkettirdi, kendisine teşekkürler ;)
Dilerseniz hep birlikte hızlıca bir beyin fırtınası yapalım ve bahsettiğim detayı birkaç örnekle değerlendirelim.
Dünyanın önde gelen dev internet şirketlerinden birkaç tanesini hatırlayalım. Mesela Google, Facebook, Yandex ve Twitter'ı düşünelim...
Söz konusu şirketler yılda milyonlarca doları mühendislik yatırımlarımlarına da harcasalar, dünyanın en güçlü mühendis kadrolarına da sahip olsalar, günün sonunda reklam satıyorlar ve reklam geliriyle milyarlarca dolarlık değerlemelere sahip oluyorlar.
Aşağıda bu şirketleri biraz detaylandırdım...
Google Google'ın mühendis kadrosundan bahsetmeye sanırım gerek yok. İnsansız araçlar, internetin yönünü belirleyen arama algoritmaları, harita servisleri gibi birçok teknik üstünlüğü olan servisini mühendislerine ve bu alana yaptığı yatırımlara borçlu.
Google'ın bugünkü piyasa değeri 285.19 milyar dolar. Gelir modeli ise bildiğiniz gibi reklam hatta gelirinin %90'dan fazlası reklamdan sağlanıyor.
Facebook Malumunuz kendisi dünyanın en büyük sosyal ağı ve inanılmaz bir yazılım altyapısı ile dünyanın en önemli mühendislerini bünyesinde barındırıyor. Firma kendisini "Hacker Company" olarak tanımlıyor ve şirket kültürü tamamen yazılım üzerine kurulu. Bugünkü piyasa değeri 113.9 milyar dolar ve gelirinin 2013 2. çeyreğine göre %88'i reklamdan sağlanıyor.
Yandex Rusya'nın en büyük arama motoru. Bildiğiniz gibi şu anda Türkiye pazarında ve büyük olasılıkla önümüzdeki yıllarda farklı ülkelerde de hizmet vermeye başlayacak. Şirketin tüm entellektüel sermayesi yazılımı ve haliyle bütçlerinden en büyük payı da büyük olasılıkla mühendisleri alıyor. Bugünkü piyasa değeri 12.66 milyar dolar ve Yandex'in 2013 2. çeyrek sonuçlarına baktığımda reklam gelirinin toplam gelirlerinin %97'sinden fazlasına denk geldiğini görüyorum.
Twitter 1 milyar dolardan halka arz için geri sayımda. Aynı şekilde herhalde yazılıma harcanan bütçeleri konuşmaya gerek yoktur. Twitter'ın sahip olduğu güç sosyal medyayı yarattı dersem yanlış olmaz. Gelir modeli ise yine: "Reklam"...
Özetle, dikkat çekmek istediğim nokta şu;
Ne kadar mühendislik harcaması yapılırsa yapılsın, ne kadar büyük bir güç haline gelinirse gelinsin, internette büyük cirolara ulaşmış şirketlerin büyük bölümünün yolu algılandığının aksine reklamdan geçiyor.
Google, Facebook, Yandex, Twitter ve birçok başka şirket altyapısına ve yazılımına önem veriyor, bu yönleriyle bizim zihnimizdeki yerlerini alıyorlar ama günün sonunda gelir modelleri nedir diye baktığınızda, bu dev şirketler varlıklarını nasıl sürdürüyorlar diye düşündüğünüzde alacağımız cevap aynı olacak: "Reklam"
Bu konunun üzerine biraz daha konuşmak mümkün. Mesela gelir modeli reklam olan şirketlerin hayat damarlarından birinin KOBİ'ler olduğunu mutlaka vugulamak gerekiyor. Aynı zamanda "Long Tail" kavramının da reklam söz konusu olduğunda nasıl büyük bir potansiyel barındırdığının altını çizmek şart. Bu konuları da bir başka yazıda paylaşacağım...
