Eğer girişimcilik bir meslekse onu aynı paralellikte takip eden mesleğin yatırımcılık olduğu söylenebilir. Birbirini kollayan bu iki disiplin arasında önemli bir pay sahibi olanlar da hiç şüphesiz melek yatırımcılar. Gerçek melek yatırımcıların aldığı risklerden ne kadar karlı çıktığı ise tartışmalı bir konu. Neyse ki artık bu konuda fikir verebilecek bir araştırmalar ve konu üzerine yazılan analizler var.
Willamette Üniversitesi'nde profesör olan Robert Wiltbank bu alanda edindiği tecrübeyle melek yatırımcıların yaptıkları yatırımlardan ne kadar geri dönüş sağladığını analiz etmiş.
Startup Weekend'in destekçisi Kauffman Foundation (PDF), Birleşik Krallık merkezli girişimcilik fonu NESTA (PDF) ve Willamette Üniversitesi (PDF) ve Washington Üniversitesi'nin araştırmalarını analiz ederek bu alandaki ciddi bir veriyi masaya yatırmış.
Wiltbank'ın hesabına göre ABD ve Birleşik Krallık için söz konusu çarpan 2.5. Yani bir girişime yatırım yapan bir melek yatırımcı, girişim satıldığında (çıkış yaptığında) ortalama 2.5 kat geri dönüş alıyor. 10 bin TL yatırdıysa 25 bin TL kazanıyor. Söz konusu araştırma 15 yıllık bir zaman diliminde 1200 çıkış yapan yatırımı esas alıyor ve ortalama çıkış süresini 4 yıl olarak hesap ediyor.
Tabloda da gördüğünüz gibi melek yatırımcıların 30 kat geri dönüş alabildiği gerçeği de de mevcut. Ancak bu oran oldukça az. Aynı şekilde 5-10 kat dönüş alma oranı da epey düşük. Yüzde 1-5 kat arasındaki dönüş oranı ise ortalama yüzde 35 civarında.
Kauffman ve Nesta'nın geçmiş yıllar için hazırladığı sonuçlara ayrıntılı olarak baktığımızda da Amerika'daki melek yatırımcıların kazanç çarpanın daha yüksek olduğunu görüyoruz. Amerika'dakiler ortalama 2.6 kat, Birleşik Krallık'takiler ortalama 2.2 kat kazanıyor.
Resmi büyütmek için resme tıklayın.
Melek yatırımcılar para kazanıyor ama risk büyük ve dikkatli olmaları gerekiyor
Robert Wiltbank'ın uzun yazısında melek yatırımcıların VC fonları karşısında ezilmediklerini ama işin riskli tarafında olduğundan bahsediyor. Melek yatırımcıların ne yaptığından habersiz hayırseverler olmadığının da altını çiziyor.
Örneğin VC tarafında sağlanan nakit hacminin yüzde 90'ı çıkış yapan girişimlerin yüzde 10'undan sağlanmakta. Wiltbank'ın ifadesine göre melek yatırımcı tarafında da aynı seviyede bir gerçeklik var. Wiltbank'a göre melek yatırımcıların boşa kürek çekmemek ve geri dönüşleri artırmak için her yatırıma özenle yaklaşması gerekiyor.
Aksi durumda yukarıdaki grafiğin ilk sütununda kalmak işten bile değil. Tabii bu durumun özellikle ülkemizdeki melek yatırımcıları garantici davranmaya itmemesini umuyoruz. Girişimcilerin de melek yatırımcıların finansal gücünün yanında önceki yatırımlarını ve girişimcilik tecrübesini (teorik ve pratik) dikkate almasını tavsiye ediyoruz.
