Açıklama: Gülhan Gülez, Web Geliştiricisi ve Çince Tercüman olarak çalışıyor. Aynı zamanda da Çin'deki tecrübelerini paylaştığı Çin Macerası'nda yazıyor. Bu yazısı Webrazzi’de konuk yazar olarak yayınlanmıştır.
Altın Kalkan Projesi.. Diğer bildiğimiz ismiyle "Great Firewall" Çin hükümeti tarafından başlatılan dünyanın en büyük internet sansür ve izleme sistemi. Bizi sadece birtakım zararlardan koruyacakmış gibi masum görünen bu kelimenin uç noktasının ne olduğunu, aslında nerelere varabileceğini anlatmaya çalışacağım. Bunun için ilk önce dünyanın en sıkı ve gelişmiş sistemi Çin'in altın kalkan projesine birlikte göz atalım.
Sansür nasıl başladı?
"Temiz hava için pencereyi açıyorsanız, sineklerin içeri girmesini de göze alacaksınız". 1980'lerde Çin siyasetçisi Deng Xiaoping tarafından söylenen bu söz Çinde Great Firewall'un oluşumunu ateşleyen ilk kıvılcımdı. Çin'de internetin kullanılmaya başlanmasından 3 sene sonra Halk Güvenliği Bakanlığı ilk kuralını koydu. Buna göre ülke bütünlüğüne zarar veren, ülke sırlarını açıklayan, toplumda kargaşaya neden olacak söylemlerde bulunan, bahis, şiddet ve cinsellik içeren materiyaller üreten, çoğaltan herkes suçlu sayılacaktı. Peki ne oldu da yeterli düzeyde olan bu sansür sistemi bir adım daha ileri götürüldü?
Altın Kalkan Projesinin ortaya çıkışı
1998'de "Çin Demokrasi Partisinin" faaliyetleri bir başka parti olan "Çin Komunist Partisi"nin engelleyemeyeceği boyutlara geliyordu. Ve birgün Komunist Partisi ani bir kararla diğer partinin bütün üyeleri için tutuklama emri çıkarttı. Hemen ardından "Altın Kalkan Projesi" başlatıldı. Ülkedeki her ufak bilgi paylaşımı komunist partisinin kontrolü altında olmalıydı. Bunu sağlayacak proje için batılı ülkelerden İnternet güvenliği, Video gözetleme, İnsan yüz tanımlama sistemleri gibi birçok yüksek teknoloji ürünü satın alındı. Ardından bu dev sistem için 30.000 - 50.000 arası polis görevlendirildi.
Artık internet üzerindeki kurallar çok açıktı. Bugün Çindeki bütün yazılı, sesli ve görüntülü veri trafiği sayıları onbinleri bulan internet polisleri tarafından an be an izleniyor.
Ve bugün gelinen durum
Birkaç örnek vermek gerekirse;
- Birçok büyük siteye üyelikte Kimlik Numarası girilmesi zorunlu.
- Çinde yayın yapan bütün siteler (eğer engellenmek istemiyorlarsa) ICP denilen İnternet İçerik Üreticisi Lisansı almak zorunda. Site sahibi resmi makamlara başvuru yaptıktan sonra sonuç olumlu ise sitenizin en altına yerleştirmeniz için sitenize özel bir kimlik numarası veriliyor.
- Bütün forumlarda, video ve haber sitelerinde kullanıcı tarafından yapılan yorumlar izleniyor. Sisteme aykırı içeriklerin girilmesi durumunda içerik derhal internet polisi tarafından siliniyor.
- Yasaklı kelime havuzu denen bir sistem var. Bu havuzdaki kelimelerin geçtiği bütün web siteleleri anında bloke ediliyor. Mesela bir blog yazınızda hükümetin karşı olduğu karşı partinin bir üyesinin ismini yazdınız. Sistem, içeriği yazdınız sayfayı anında bloke ediyor ve sayfanıza kimse ulaşamıyor. Sayfanız ancak "sakıncalı" içeriği silerseniz tekrar ulaşılabilir duruma dönüyor.
- İnternet kafelere giriş yaparken sisteme kimlik numaranızın kaydedilmesi zorunlu. Giriş yapmak için kimliğinizi uzatıyorsunuz numaranız ve isminiz hükümetin internet cafelere verdiği sisteme giriliyor. Böylece nerede kaç saat internete girdiğiniz de kayıt altına alınmış oluyor.
- MSN, QQ gibi anlık mesajlaşma programları da sansür kapsamında. Sansür sistemi tarafından sakıncalı olarak belirlenmiş kelimeleri yazsanız bile karşı tarafa iletilmiyor.
- Telefonda konuşurken de "protesto" kelimesini söylemeniz halinde görüşmenizin kesildiği söyleniyor.
- "Polis şiddeti", "Tiananmen olayı","Özgürlük konuşması" kelimelerine hiçbir sitede rastlayamıyorsunuz. Bu kelimeleri internette aratsanız bile karşınıza hiçbir sonuç çıkmıyor. Aynı yasaklama "BBC Haberleri", "Amerikanın sesi" kelimeleri için de geçerli.
- Çin'de şu anda Facebook, Twitter, Youtube gibi internet sitelerinin yasaklı olduğunu söylememe gerek bile yok sanırım. Bu tür sitelere olan ihtiyacı Çin kendi klonlarını yaratarak çözmüş durumda. Facebook yerine Renren, Twitter yerine Fanfou, Youtube yerine Youku gibi klon sitelere hükümetin de maddi destek verdiği ve böylece Facebook, Twitter, Youtube gibi sitelere olan ihtiyacın da ortadan kaldırıldığı söyleniyor.
Proxy'ler devre dışı
Bütün bu önlemlere cevaben "nasıl olsa birkaç proxy yada dns ayarı ile sistemi atlatırım" diye düşünebilirsiniz. Ancak Great Firewall'u aşmak o kadar da kolay değil. Kullanmanız muhtemel olan bütün Proxy siteleri ve programları da internet polisleri tarafından engellenmiş durumda.
Sonuç olarak eğer birileri Türkiyede uygulanacak "internet filtre" sistemine Çin'in uyguladığı sistemi örnek gösteriyorsa bunun aslında o kadar da masum bir sistem olmadığının anlaşılması ve kesinlikle üzerinde daha çok düşünülmesi gerekiyor. Aksi takdirde her hareketinizin izlenebilmesi artık hiç de hayal değil..
Görsel Kaynak: Rev2
