Açıklama: Fuat Sami, LabX Genel Müdürü ve NTV birFİKRİNmiVAR Programının Yapımcısıdır.
Geçen gün üşenmedim hesapladım, son 4 yılda inanılması zor ama hem LabX hem de birFİKRİNmiVAR vasıtasıyla bugüne kadar tam 10,000 fikir başvurusu görmüşüz. Tam 1,000 tanesiyle birebir görüşme fırsatımız olmuş – bu girişimcilerin en başarılılarını da Melek Yatırımcılarla birebir tanıştırıp şirketlerini kurmuşuz.
Elimin altında böyle bir fikir sınama tecrübesi varken ve bizzat 85 yatırımcı ile sürekli iletişimde olan biri olarak size melek yatırımcılık dünyasında bir adım öne geçmenin tüyolarını vermek istedim. İşte karşınızda Melek Yatırımcıların bir girişimcide görmeye bayıldıkları 10 şey:
1) İlk 1 dakika profesyonelliği: Tanıştığınız ilk dakikada yatırımcınızı etkilemek mi istiyorsunuz..İşte sırrı; Kesin olmasa bile şirketinizin adına karar vermek, bir tasarımcı arkadaşınıza bunun logosunu tasarlatmak, basit bir kurumsal websitenizi hazırlatmak, şirketinizin .com uzantılı emailini almak ve bu bilgilerin olduğu 100 adet kartvizit bastırmanın maliyeti size çok az olabilir (zaten girişimcilikte budur) ama inanın yatırımcıya etkisi paha biçilemez. İlk bir dakikada kurumsallığınızla onları etkilemiş olacaksınız.
2) Göründüğün gibi ol, olduğun gibi görün: Girişimcilerin bir başka düştükleri tuzak da kendilerini olduklarından farklı göstermeye çalışmaktır. Tabii ki de kendinize özen gösterin ve olduğunuzdan bir tık daha güçlü görünmeye çalışın ama neyseniz o’sunuz.. Çünkü yatırımcıların en sevdikleri şey samimiyettir. Hayatınızda hiç takım elbise giymediyseniz giymeyin, niye yatırım istediğinizi samimiyetle anlatın. Yani kendiniz olun, başarılarınızı ve başarısızlıklarınızı samimiyetle anlatın.
3) İşin gerektirdiği tüm yetkinliklere sahip komple bir takım: Yatırımcılar fikirden ziyade bu işi yapacak ekibe yatırım yaparlar. Muhasebe, avukatlık ve patent danışmanlığı gibi yan hizmetleri de nereden temin edeceğiniz hakkında bilgi sahibi olun. Ama işinizin gerektirdiği temel taşları yatırımcıya gitmeden tamamlamış olmalısınız. Mesela internetten limon satma fikriniz varsa, ekibinizde mutlaka pazarda limon satmış, sitenin yazılımını ve tasarımını yapacak birileri olmak zorunda. Bu ana ekibi toparlarken herkese illa hisse vermek de zorunda değilsiniz - Hisse, Satıştan pay, Yönetim Kurulu üyeliği veya maaş, ekibinizi toparlamak için vereceğiniz avantajlardan bir veya birkaçı olabilir.
4) Yatırımcı ile ilk 1 saatte aranızda ortak bir nokta bulun: Yatırım almaya çalıştığınız kişi de neticesinde hobileri, ilgi alanları olan bir insan. İşe yatırım yaparken muhtemelen %80 sizi bir girişimci olarak beğendiğinden o işe yatırım yapacağından, mutlaka bazı anlarda fikir-yatırım-ekip üçgeninden çıkıp, aranızda ortak bir nokta yakalamaya çalışın..Hatta toplantı sonrası o atılacak ilk email bununla ilgili olursa - %50 oradasınız demektir. Unutmayın ki sosyal statünüz bir yatırımcıdan ne kadar farklı olursa olsun, mutlaka her insanda bulabileceğiniz gibi, keşfedilmeyi bekleyen ortak bir nokta var.
5) Mutlaka İşe Odaklanın: Yatırımcı belli bir seviyeden başlayan (genelde küçük) ama hızlıca ölçeklenebilir işler görmek isterler. Toplantı içinde planınıza sadık kalın. Çokca sefer şuna şahit oldum: girişimci toplantının ortasında yatırımcının işle ilgilenmediğini düşünüp, onu etkilemek adına bir anda yapılması hayal planlar anlatmaya başlar. Bu planların hepsi de nasıl 1 yılın sonunda işin 10 milyon dolar getireceğini anlatır. Lütfen realist olun, karşınızdaki yatırımcı tabiiki de çok para kazanmak istiyor, ama önceliği düzgün ölçeklenebilir bir iş planı.
6) Tüm maliyetlerin detaylıca hesaplanmış olduğu bir İş Planı: Yatırımcılara onlardan alacağınız sermayeyi nasıl harcayacağınızı gösteren bir iş planı hazırladığınızda, sohbet kesinlikle planda yazan en pahalı 3 kaleme odaklanacaktır. Planda 50,000 TL’ye bir makine alacağınız yazıyorsa bu ürünü üreten / ithal eden 3 farklı firmadan fiyat tekliflerinin mutlaka ekte olması lazım. Veya 5,000 TL’ye bir yazılımcı çalışacağı öngörülüyorsa, ekte 3 tane benzer yazılımcı ile görüşülmüş olduğu ve CV’leri olmalı. Yatırımcı böylece yatıracağı parayı dengeli harcayacak bir girişimciye yatırım yapmanın rahatlığı içine girer.
7) Net maaş Brüt maaş farkını anlayan bir girişimci görmek: Ayrı bir kalem olarak yazdım çünkü tanıştığım girişimcilerin %95’i personele ödenen maaşın şirketin cebinden çıkan tek maliyet olduğunu sanıyor ve birçok yatırımcı bu basit bir şekilde düzeltilebilir hatayı görüp girişimciden soğuyor. Bu hatayı düzeltmek çok kolay, iş planınızda net maaş ve brüt maaş diye 2 tane kolon açın: 2000 TL bir yazılımcının net maaşı ise bunu 1.7 ile çarpın (SSK, gelir vergisi vs için) 3400 TL Brüt Maaş yazın ve şirkete maliyeti olarak bu rakamı esas alın! Bu kadar basit.
8 ) Kesin bir B Planı hatta C Planı!: Çok güzel bir plan yaptınız ve yatırımcıya gittiniz. Ama şu soruya hazırlıklı olun: Ya o önerdiğiniz plan tutmazsa! Mutlaka bir B planınız olsun, çünkü inanın kurulan işlerin zaten %60’ının A planı kesinlikle tutmuyor. Bu benim kurduğum işlerde de böyle oldu, hatta 1 işimizde D planı bizi kurtardı J O yüzden bu sadece yatırımcıyı etkilemek için değil, bir girişimci olarak kendi geleceğinizi kurtarmak için bir çalışma olmalı.
9) İlk Satışın Kanıtı: Yatırımcıya bir iş fikri götürdünüz ama her işin temeli olan satış garanti mi? Bu soru tabiiki garanti olamaz ama bir yatırımcı işinize yatırım yapacaksa en azından işin işlediğinin en büyük kanıtı olan ilk satışı görmek ister. Bu arada ilk satış belgeli bir fatura da olabilir ama işinizi daha kurmadıysanız 2-3 potansiyel müşteriden bir niyet mektubu veya referans da olabilir. Bunu iş fikrinde hangi aşamada olursanız olun mutlaka yapın – aynen B planında olduğu gibi bunu yatırımcı için değil kendiniz için yapın!
10) Net bir Çıkış Stratejisi: Bir yatırımcı favorisi ama girişimciler tarafından yeterince hazırlanmayan bir bölüm. İlerde şirketi en büyük rakibimize satacağız yeterli bir cevap hiçbir zaman değildir. Uluslararası vizyonunuzu burada göstermeye çalışın: Dünya’da yaptığınız işe benzer, veya bulamıyorsanız benzer sektörden oyuncuların hangi gelir seviyesinde ne kadar fiyattan şirketlerini sattıklarını bulun. Alıcı şirketlerin çoğu borsaya kote olduklarından bu bilgilerin aslında birçoğu halka açık oluyor, çarpan rakamları da benzer sektörlerde hep aynı oluyor, 3,4 tane örnek bulmanız yeterli (yani yıllık 5 milyon TL cirosu olan bir şirket 50 milyon USD’ye bir şirket tarafından alındığında bu işin çarpanı 10 kat oluyor). Bu çarpan rakamlarını, Dünya’da bulunduğunuz sektörün genel gelişimi, Dünya’dan ve Türkiye’den oyuncular / potansiyel alıcılar ve sizi niye 2 yıl içinde alacakları ile birleştirdiniz mi, işte çıkış stratejiniz hazır.
İşte bu kadar! İnanın bu yazdıklarım sizi yatırımcı bulma sürecinde çok ciddi bir şekilde öne geçirecek. Sık sık yukarda tekrarladığım gibi, bu tavsiyeleri öncelikli olarak yatırımcılar için değil kendi geleceğiniz için yapın. Hepinize iyi girişimler!
Görsel Kaynak: PeerPower
