Universial Serial Bus yani USB teknolojisi hiç şüphe yok ki teknoloji dünyasının son yıllardaki en önemli gelişmelerinden biri. Sunduğu imkanlar ve son derece geniş kullanım alanları USB'yi bugün için benzersiz bir noktaya taşıyor.
Intel'de çalışan Ajay Bhatt tarafından geliştirilen ilk USB'nin üzerinden tam 14 yıl geçti ve o günden bugüne kadar USB'ler pek çok değişikliğe uğradı. Fakat en heyecan verici değişim şu sıralarda yaşanıyor. Veri aktarım hızının USB 2.0'a göre (teorik olarak) 10 kat arttıran USB 3.0'ın yavaş yavaş hayatımıza girdiği şu günlerde her kullanıcının yeni nesil süper hızlı USB'yi daha yakından tanıması artık şart.
İşte hayatımızı pek çok farklı açıdan değiştirecek olan USB 3.0 hakkında cevabını bilmeniz gereken 10 soru…
1- USB Nedir?
Universal Serial Bus ya da Türkçe karşılığı ile Evrensel Seri Veriyolu, bilgisayar ve dış donanımların iletişim kurmasını sağlayan bir bağlantı biçimi. Hintli bilgisayar mühendisi Ajay V. Bhatt tarafından 1996'da geliştirilen USB, dört telli bağlantı ile çalışıyor. Tak Çalıştır özelliği sunması sayesinde pek çok dış donanım ünitesinin standart bilgisayar bağlantısı yöntemi haline geldi. Fare, yazıcı, tarayıcı gibi donanım cihazlarının yanı sıra akıllı telefonlar, oyun konsolları gibi daha gelişmiş cihazlar tarafından da tercih ediliyor. Bugüne kadar 10 milyarı aşkın USB'li cihazın satıldığı tahmin edilmektedir.
2- USB 3.0 Nedir?
İlk olarak 17 Eylül 2007'de Intel tarafından duyurulan USB 3.0 (ya da süper hızlı USB) bir önceki USB 2.0'a göre performans ve güç yönetimi açılarından çok önemli avantajlar sağlıyor. USB 2.0'da bağlantı dört telli bir yapı ile sağlanırken USB 3.0'ın bağlantısı dokuz tel ile sağlanmakta ve çok ciddi bir hız farkı oluşmasına yol açıyor.
3- USB 3.0 Ne Kadar Hızlı?
Birden fazla kanaldan eş zamanlı veri transferi yapabiliyor olması nedeniyle USB 3.0, kendisinden önceki USB 2.0'a oranla arttırılmış bir veri transfer hızı sunuyor. USB 3.0'ın teorik olarak ulaşabileceği en yüksek hız 4,8 Gbit/sn olarak açıklandı. Yani USB 2.0'ın 480 Mbit/sn hızının tam 10 katına ulaşması mümkün.
Fakat USB 2.0'ın da çoğu zaman teorik hızı olan 480 Mbit/sn'ye ulaşamadığı ve 250 Mbit/sn civarında kaldığı düşünüldüğünde, pratikte USB 3.0'ın ulaşması beklenen en yüksek hızın 3Gbit/sn civarında olacağı tahmin ediliyor. Bu durumda bile USB 3.0'ın sunduğu hız SATA-II ile yarışır durumda olacak.
Daha anlaşılır bir ifadeyle GB'larca veriyi USB 3.0 ile transfer etmek sadece saniyeler sirebiliyor.
4- Bu Hızla Ben Neler Yapabilirim?
Bu hız son kullanıcının doğrudan tecrübe edeceği ve gündelik hayatında aktif olarak kullanacağı imkanlar sunuyor. Giderek gelişen video teknolojisi ve HD video kameraların yaygınlaşması, kısa videoların bile büyük dosya boyutlarında kaydedilmesine yol açıyor. Bu videoların aktarılması veya oynatılması için USB 3.0'ın sunduğu hız önemli bir avantaj ve video kamera üreticilerinin dosya boyutunu göz ardı ederek daha kaliteli kayıt imkanları sunmasına yol açabilecek.
Bunun yanı sıra bilgisayara USB yoluyla bağlanan harici disklerin kullanımı, veri transferi hızı açısından artık daha etkili hale gelebilir. En kısa vadede kullanıcıların USB 3.0'dan faydalanmasını sağlayacak diğer cihazlar ise USB flash bellekler olacak gibi görünüyor.
5- Bu Hıza Yol Açan Teknik Özellikler Neler?
USB 2.0'da kullanılan dört telden biri güç, biri toprak, ikisi ise veri transferi için kullanılıyor. Veri transferini sağlayan teller tek yönlü çalışıyor, yani aynı anda sadece ya yazıyor, ya okuyor.
USB 3.0'da ise bir tel hala güç için kullanırken, topraklama için kullanılan tel sayısı ikiye çıkıyor ve 2 tel de normal hızda veri transferi sağlıyor. Asıl farkı yaratan ise diğer 4 tel… Bunlardan ikisi sadece okumak, diğer ikisi ise sadece yazmak için kullanılıyor.
Yani USB 2.0'dan farklı olarak 3.0 sadece daha hızlı değil, aynı anda hem veri almayı, hem de göndermeyi mümkün kılıyor. Bu durum özellikle veri eşlemesi yapılan durumlarda, her iki taraftaki verileri aynı anda güncellemek için çok önemli bir özellik.
6- USB 3.0'ın Enerji Tüketimi Ne Durumda?
Hız dışında USB 3.0'ın en önemli özelliklerinden biri daha az enerji tüketimine yol açıyor olması. Bunu sağlayan ise daha önceki USB modellerinde olmayan yeni bir özellik. Artık cihazlar çalışmaya başlayacaklarında diğer tarafa bununla ilgili bir sinyal gönderecekler. Bu sinyal ile birlikte USB 3.0 cihaza enerji aktarımına başlayacak. Cihazlar aktif olmadığı anlarda ise USB üzerinden gereksiz enerji aktarımı gerçekleşmeyecek.
7- Güç İletiminde Değişiklik Var mı?
USB'nin sağladığı en önemli avantajlardan biri de cihazlara güç aktararak çalışmalarını veya şarj olmalarını sağlayabilmesi. Aktarılan güç ise USB'nin kapasitesi ile sınırlı. USB 2.0'da 100 mA olan bir birim güç çıkışı USB 3.0 ile 
150 mA'e yükseltildi. 3.0'ın aynı anda 6 birim güç çıkışı sağlıyor olması ise maksimum 900 mA güç aktarımının mümkün olabileceği anlamına geliyor. USB 2.0'la ise güç aktarımı en fazla 500 mA'e ulaşabiliyordu.
Çalışmak için daha fazla güce ihtiyaç duyan cihazlar bu sayede USB'yi çok daha rahat kullanabiliyorlar ve şarj süreleri ciddi oranda azalıyor. Aynı sebepten dolayı birden fazla cihazı çalıştırmak USB 3.0 ile daha kolay hale geliyor. USB 3.0'ın aynı anda tam 127 cihaz bağlantısına olanak sağlayabilmesinin ardından da bu özellik yatıyor.
8- USB 3.0 Önceki USB'ler İle Uyumlu mu?
USB 3.0, hem USB 1.1 hem de USB 2.0 ile tamamen uyumlu. Fakat 3.0'ın avantajlarından faydalanabilmesi için hem bağlantı noktasının, hem de cihazın USB 3.0 özelliği taşıması gerekiyor. Eğer herhangi biri daha eski bir USB modeline sahipse, eski modelin hızı ve özellikleri geçerli oluyor.
9- USB 3.0 Kablolarında Bir Fark Var mı?
USB 3.0, daha önce var olmayan 5 yeni tel içeriyor. Ayrıca tüm teller elektro manyetik alanlardan etkilenmemesi için özel bir kaplamaya sahip. Bu nedenle USB 3.0'ın kabloları, USB 2.0'a göre daha kalın, daha az esnek ve (kaçınılmaz olarak) daha pahallı.
Tüm bu sebepler kabloların maksimum uzunluğunu da etkiliyor. USB 2.0 ile en etkin kullanım için tavsiye edilen kablo boyu 5 metreyken, USB 3.0'da kablolar en fazla 3 metre ile sınırlı olacak.
10- Hani İşletim Sistemleri USB 3.0'ı Destekliyor?
Windows'un en yeni iki işletim sistemi de şu anda USB 3.0 desteğine sahip. Vista ve 7 dışında en çok merak edilen ise XP'nin bu desteği sunup sunmayacağı. XP'nin kullanım oranı hala çok yüksek olmasına rağmen Microsoft'un, XP'den Windows 7'ye geçişi hızlandırmak istemesi ve 9 yaşındaki işletim sistemini daha fazla geliştirmeye zaman ayırmak için hevesli olmaması büyük ihtimalle emektar XP'nin bu destekten yoksun kalacağı anlamına geliyor. Diğer yandan hayranlarının çokluğu düşünüldüğünde XP için resmi olmayan USB 3.0 sürücüsü çıkması da bir olasılık.
Diğer yandan Linux'un da USB 3.0 desteği hazır, Mac cihazların ise yakın zamanda bu desteği sunmaları bekleniyor.
Bonus Soru: USB 3.0, 2.0'ı Bitirecek mi?
Eninde sonunda USB 2.0 bitecek ama en azından yakın gelecekte değil. Her yıl ortalama 2 - 3 milyar arası yeni USB cihaz satıldığı tahmin ediliyor ve şu anda piyasadaki toplam USB 2.0 cihazların sayısı 10 milyarı aşmış durumda. Zaten daha ucuz olan USB 2.0 cihazların üreticileri, USB 3.0 baskısıyla fiyatları da biraz daha aşağı çekerek rekabet avantajı sağlamaya çalışacaklardır.
Bunun yanı sıra USB 3.0'un gelişmiş özellikleri her USB cihaz için aynı derece önemi değil. Bir fare veya klavyenin USB 2.0 yerine USB 3.0 kullanıyor olması, kullanıcı açısından hissedilebilir bir farka yol açmayacak. Bu da bu tip cihazlarda 3.0'ın tercih edilmemesine yol açacak.
Şu anda piyasada boy göstermeye başlayan USB 3.0 cihazların 2010 yılı sonuna kadar dünya çapında ancak 100 – 200 milyon adet civarında satılacağı tahmin ediliyor. Bu sırada piyasada halen 1 milyar kadar USB 1.1 cihazın alıcı bulacağını da unutmayalım.
USB 1.1 cihaz satışlarının ancak 2012'de 500 milyon seviyesine ineceği ve geçiş yapan kullanıcıların bir kısmının da doğrudan 3.0'a değil, önce 2.0 geçeceğini ön görmek mümkün. Bu durumda USB 3.0 satışlarının ancak 2012 yılında yarım milyar adete ulaşacağı ve USB 2.0 cihazlardan aynı yıl halen yaklaşık 2,5 – 3 milyar adet satılacağı ön görülüyor.
Yani USB 2.0 ve 3.0 uzun süre bir arada varlıklarını sürdüreceklerini ön görmek mümkün. USB 3.0'ın öne geçmesi ise daha uzun yıllar alacak gibi görünüyor…
