Dünyayı sarmış olan bir ekonomik krizin varlığından hepimiz haberdarız. Aynı kriz Türkiye'ye gelir gelmez tartışmaları sürüyor olsun, ben yapmış olduğumuz bir analizin genel varsayımlarını sizlerle paylaşmak istiyorum.
Öncelikle Türkiye'de dünyadaki krizin belirtilerinin 2009'un Mart ile Mayıs ayları arasında daha fazla hissedilir olacağını ve pazarın psikolojik olarak bu dönemler arasında etkileneceğini tahmin ediyoruz.
Basında pek fazla yer almasada dünyada hergün duyduğumuz işten çıkartmalar ve bütçe daraltmalar ülkemizde de aslında kaçamak bir şekilde yapılmaktadır.
Bunun yanında şirketlerin online reklam bütçelerinde azalma gözlemlenmekte ve internet yatırımlarında da bir yavaşlamaya gidilmiştir.
Konuyu değerlendirirken sadece internet sektörünün web girişimi sahibi şirketlerini düşünmemek gerekiyor. Bu pazara hizmet veren farklı konularda da şirketlerin olası bir krize karşı aldığı önlemleri göz önüne almak gerekiyor.
Biliyoruz ki kriz ortamları bazı şirketler için çöküş sebebi olurken, bazı şirketler hatta kişiler için fırsatların habercisidir. Dünyada kriz sonrası oluşan ekonomik tabloların ve yeni oluşumların sonuçlarını geçmiş dönemlerden biliyoruz.
Sizlerle yapmış olduğumuz detaylı bir analizin genel varsayımlarını paylaşırken, aslında belki de bildiğiniz ve düşündüğünüz hususlara dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Burada paylaşacağımız varsayımlar inanıyoruz ki doğru değerlendirildiğinde birçok girişimci ve yatırımcı için fırsat ve değer yaratabilir.
Global ekonomik kriz ortamı internet sektöründe nelere sebep olacak?
1. Şirketlerin online reklam harcamaları düşecek. Dolayısıyla girişimlerin reklam gelirlerinde de düşük yaşanacak. Sadece reklam gelirine endeksli çalışan girişimlerin dikkatli olması gerekiyor.
2. Şirketlerin maliyet düşürme çalışmaları kapsamında işten çıkartmalar olduğu ve olacağı için özellikle Web 2.0 ürünlerine yeni özellik ekleme sıklığında azalma yaşanacak. Kaynakların yetersizliği ile ilgili sıkıntılar doğacağı için rekabet avantajı yaratabilecek yeni özellik ekleme çalışmalarındaki düşüş, yine kaynak sorunu sebebiyle satış ve pazarlama konularında da eksiklikleri beraberinde getirecek. Bu durum orta ve büyük çaptaki internet şirketlerini etkileyecek.
3. Küçük ve orta boyuttaki internet şirketleri kriz ortamı sebebiyle finansal sorunlar yaşayacaklar. Bu sorunları aşmak için ya yüksek oranda hisse satışı gerektiren risk sermayesi anlaşmaları ya da normalin altındaki fiyatlarla gerçekleşen şirket satışları gerçekleşecek. Her iki durumda da şirketler değerinin altında bir değerlemeye maruz kalacaklar. Bu satın almaları yapanlar genellikle büyük internet, medya ve yatırım şirketleri olacak.
4. Şirketler internet yatırımlarında yavaşlamaya gidecekler ve yeni servis oluşumlarını bekletecekler. Büyük şirketler arasında web varlıkları tarafında rekabet ortamı sakinleşecek.
5. Kişisel web girişimlerinde artış yaşanacak. Sektörde açık kalan yeni ürün fırsatını bireysel girişimciler kendi kaynakları ile dolduruyor olacaklar.
6. Yatırım şirketlerinin erken aşama risk sermayesi aktarımlarında yavaşlama olacak. Yatırımlar düşük frekanslarda devam edecek ancak yapılan yatırımlar iş modeli olan internet girişimlerinin olgunlaşma evresindeki servislerine doğru kayacak.
7. İşten çıkartmalar sebebiyle iş arayan insan sayısında artış olacak. Bu durum kariyer sitelerinin trafiğinde artışa sebep olacak. Şirketlerin maliyet düşürme çalışmalarının da etkisiyle gazete iş ilanları ve danışmanlık şirketleri ile yürütülen işe alım süreçleri online ortama kayacak ve kariyer sitelerinde trafiğe orantılı olarak ciro artışı yaşanacak.
8. Gelir modeli olmayan Web 2.0 servisleri yeni yapılanmalara gidecekler. Premium üyelik seçenekleri, yeni reklam modelleri gibi şirketlere reklam dışında gelir yaratabilecek modeller uygulanmaya başlanacak.
9. Web 2.0 servislerinin ücretli hizmetlerinden faydalanan kullanıcılar arasından hizmet iptali yapanların sayısı artacak. Bu durum ilgili sitelerin gelirlerinde düşüşe sebep olacak. (Bu kapsamda değerlendirme yapılırken satın alınan hizmetin içeriği önemlidir. Kullanıcıya farklı bir şirket daha ucuza ya da ücretsiz bir hizmet veremiyorsa ve alınan hizmet kullanıcı için vazgeçilmezse ücretli hizmete devam edilme olasılığı yüksek olacaktır)
10. İkinci el alışveriş ve açık artırma sitelerine talep artacak. Hem ürün satmak hem ürün almak için bu tür şirketlere doğru oluşan ilgi şirketlerin ciro artışını beraberinde getirecektir. Bu kapsamda her türlü ikinci el ürün ve otomobil servisini değerlendirmek gerekiyor.
11. Haber sitelerinde trafik artışı yaşanacak.
12. Maliyet düşürme çalışmalarının etkisiyle kaynak planlamada sorun yaşanırken, trafik maliyetlerinin sınırlandırılması da gündeme gelecek ve özellikle içerik paylaşım servislerinde hizmet kalitesinde düşüş gözlemlenecek. Kalite düşüşü ilgili pazarın lider servislerinin dışında kalanları daha çok etkileyecektir. (Örnek: Video, resim paylaşımı ve program indirme servisleri)
Paylaşmış olduğumuz genel varsayımlar kriz dönemlerinde genellikle görülebilen eğilimler olup, buradan yapılabilecek çıkarımlar ile kurumsal ve bireysel girişimcilerin pozisyon almaları mümkün olacaktır.
Kriz ortamında ayakta kalabilmek ve pazarın açıklarını doğru değerlendirmek ekonominin normal seyrine dönmeye başladığı dönemlerde yeni açılımları beraberinde getirebilecektir.
