Meg Whitman ve Rajiv Dutta ile keyifli bir söyleşi

Geçtiğimiz gün, Drucker School’da eBay’in eski CEO’su Meg Whitman ve eBay Marketplace, PayPal ve Skpye’in eski başkanı Rajiv Dutta’nın konuk oldukları bir söyleşiye katılma fırsatı buldum. Söyleşi, Drucker Institude tarafından, modern işletmenin babası olarak kabul edilen Peter Drucker’ın 100’üncü doğum günü şerefine düzenlenen etkinlikler çerçevesinde gerçekleştirildi.

Meg Whitman iş dünyasının önde gelen liderlerinden bir tanesi. 1998 yılından 2008 yılına kadar eBay’de CEO’luk görevini üstlenen Meg Whitman, bu dönem içerisinde şirketi 30 çalışan ve 4 milyon dolarlık cirodan 15000 çalışan ve 8 milyar dolarlık ciroya taşımış. Time Magazine tarafından defalarca dünyanın en etkili isimleri arasında gösterilen Meg Whitman, geçtiğimiz hafta 2010 seçimleri için Kaliforniya valiliğine aday olduğunu açıkladı. Meg Whitman ile aynı dönemlerde eBay bünyesinde çalışan Rajiv Dutta ise eBay şirketler topluluğu içerisinde başkanlık görevinde bulundu. Rajiv Dutta, 2 Şubat tarihinde Palm’ın yönetim kuruluna katıldı.

Söyleşide, Peter Drucker’ın yarattığı değerlerle bağlantı kurularak, şirketlerin kâr ile sosyal sorumluluğu nasıl dengelemesi gerektiği tartışıldı. Meg Whitman ve Rajiv Dutta, bir işe başlarken girişimcilerin ilk düşünmeleri gerekenin yaptıkları işin nasıl anılmasını istediklerine karar vermek olduğunu vurguladılar. Meg Whitman konuşmasında eBay’in hedefinin yazılı kanunlarla tanımlanmış zorunlulukların ötesinde, toplum değerlerini göz ardı etmeden iş yapan, ve etik değerleri paranın önünde gören bir şirket olduğunu anlattı. Şirket içerisinde ilk günden itibaren tüm kararların bu bakış açısı ile neyin doğru olduğu düşünülerek alınmasına özen gösterilmiş. Meg Whitman, yönetim kurulunda bir karar alırken önce sordukları ilk sorunun “Annem, babam, kardeşim veya çocuklarım yanımda olsaydı yine aynı kararları alabilir miydim?” olduğunu söyledi. 1999 yılında henüz küçük bir şirket olan eBay, yasalar açısından herhangi bir sorun olmamasına rağmen, çok büyük kâr oranlarını geri çevirerek, silah ve tütün ürünlerinin satılmasını ahlaki açıdan doğru bulmadığı için yasaklamış. Yolun başında olan bir şirket için, bir takım değerlerin paranın önüne geçmesi çok cesurca atılan bir adım olarak değerlendirilmeli.

Hem Rajiv Dutta hem de Meg Whitman start-upların, ahlaki değerleri şirket kültürünün bir parçası haline getirmelerini ve kullanıcıları ile olan ilişkilerini bu değerler üzerinde kurmalarını tavsiye ettiler. Meg Whitman’ın verdiği diğer bir önemli tavsiye ise, start-upların hiçbir sorunu ertelememeleri gerektiğiydi. Yani “Henüz bu sorunla uğraşmak için erken, önce biraz büyüyelim sonra bu sorun zaten çözülür” şeklinde bir yaklaşım ile başarıyı yakalama şansı düşük. Meg Whitman’ın “Sorunlar şarap gibi yıllanmaz” sözü her girişimcinin kulağına küpe etmesi gereken bir cümle.

Söyleşinin bir bölümünde, bir yönetici ile bir liderin farklarının ne olduğu tartışıldı. Meg Whitman, sadece iyi bir yönetici değil aynı zaman iş dünyasının önemli liderlerinden biri olarak “iyi bir yönetici sadece sonuçlara odaklanır, iyi bir lider ise beraber çalıştığı insanların kendilerini yaptıkları işin bir parçası olarak görmelerini sağlar” diyerek başarısının sırrını açıkladı.

Meg Whitman, eBay global yayılma stratejisi hakkında da önemli ipuçları verdi. Düşük nüfusa sahip bir ülkede veya nüfusu çok fakat kişi başına düşen gayri safi milli hasılası az olan bir ülkede, eBay’in kendisinin bir operasyon başlatmak yerine, yerel bir şirketin %30-40’ını satın alma statejisini uyguladığını belirtti. Eğer ülkenin ekonomik durumu istenen seviyelere çıkarsa, eBay yatırımlarını artırarak, kendi yerel operasyonunu başlatıyormuş. Bu sayede şirket hissedarlarının parasını müsrifçe harcamadan, gelişmekte olan ülkelerde konumlanabiliyormuş. eBay’in ülkemizde uyguladığı bu model özellikle Latin Amerika ülkelerinde çok başarılı olmuş ve eBay kademeli olarak o ülkelerdeki varlıklarını artırmış.