Citi'nin "Metaverse and Money" raporundan öne çıkanlar

Citi bu ay  "Metaverse and Money" isimli bir rapor yayımladı. Raporda Metaverse'ün tanımından geliştirilmesi gereken projelere ve örnek vaka çalışmalarına kadar pek çok detay yer alıyor. Sektör liderlerinin görüşleriyle desteklenen rapor, Metaverse'ü anlamak isteyenler için kapsamlı bir rehber olarak konumlanıyor. Gelin rapordan öne çıkan detaylara birlikte bakalım. 

Raporda öne çıkan sonuçlar

2025 yılına kadar 5 milyar kullanıcı ve 13 trilyon dolarlık ekonomi

Rapora göre, metaverse ekonomisinin 2030 yılına kadar 5 milyar kullanıcıya ve 8 trilyon ila 13 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Rapor bizim de daha önce "Metaverse ne değildir?" yazısında belirttiğimiz argümanı destekleyerek, Metaverse'ün yalnızca Sanal Gerçeklik üzerinden erişilen bir ortam olamayacağını belirtiyor.

Metaverse'e yalnızca VR'dan ulaşılmayacak

Rapora göre Metaverse, masaüstü bilgisayardan, oyun konsollarından ve cep telefonlardan erişilebilen bir ortam sunacak. 5 Milyar kullanıcı sayısı da özellikle mobil kullanıcı tabanı gözetilerek yapılan bir tahmin. Eğer Metaverse yalnızca VR gözlüklerden erişilebilen bir ortam olsaydı, kullanıcı tabanı 1 milyar ile kısıtlı olabilirdi. 

5G problemleri

Geliştirilmesi gereken altyapılar olduğunu belirten rapor, özellikle gecikme oranlarına dikkat çekerek bağlantı hızının önemini vurguluyor. 2025 itibarıyla dünya nüfusunun yalnızca yüzde 25'inin 5G'ye erişebileceği düşünülüyor. 

Kaç metaverse olacak? 

Rapora göre, eğer kullanıcıların çoğu, Metaverse'e cep telefonu üzerinden erişirse, işletim sistemi aynı olacak. Bu noktada donanım üreticilerinin Metaverse için önemli portallar olarak konumlanacağı açıklanıyor.

Citi, günümüzün internet yapılanmasında olduğu gibi, Metaverse'de de ülkeler arası bir ayrışma bekliyor. Çin'in güvenlik duvarları ve yasaklarıyla muhafaza ettiği bir yapının yanında, dünyanın geri kalanı ve ABD'de ise uluslararası açık erişimin söz konusu. Aynı zamanda Citi, iş modelleri bağlamında merkezcil ve merkeziyetsiz Metaverse'lerin kendi arasında ayrışacağını belirtiyor. 

Blockchain ve Web3'ün metaverse ile ilişkisi

Rapor, Web3 kavramına da açıklık getiriyor. Web3, internetin sahiplik ve merkeziyetsizlik kavramları odağında değişmesi anlamına geliyor. Metaverse'ün Web3 ile ilişkisinin de yine bu kavramlar odağında geliştiğini belirtiyor. Blockchain (Ethereum zinciri) üzerine inşa edilen ve Web3 ile örtüşen Metaverse'ün “Açık Metaverse” olarak adlandırıldığını açıklıyor.

Bu noktada birçok Web2 merkezi platformunun Metaverse'de önemli bir rol oynamasının mümkün olduğunu belirtelim. Rapor, günümüzde Web3'ün bile merkezcil unsurlara dayandığını vurguluyor. 

MetaFi: Metaverse'de Finans 

Web3'ü kim istiyor kullanıcılar mı yoksa yatırımcılar mı?

Merkeziyetsiz ve ve demokratik bir internet ideali ile yola çıkan Web3 şu anda uygulanma açısından bazı soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Rapora göre kullanıcıların çoğu, daha iyi bir kullanıcı arayüzü, daha iyi bir kullanıcı deneyimi ve daha üstün içerikler istiyor. Günümüzdeki web3 çözümlerine bakıldığında, bu çözümlerin web2'nin sunduğu uygulamaların gerisinde olduğu belirtiliyor. Rapora göre, oyun ekosistemindeki kullanıcılar dahil olmak üzere pek çok kişi, çevrimiçi geçirilen zamanın, tokenlar ve iş modelleri aracılığıyla finansal bir yapıya dönüşmesini hoş karşılamıyor.

Metaverse'de NFT'nin rolü

Bu konuyu daha önce yazılarımız, videolarımız ve etkinliklerimizde pek çok kez ele aldık. Ancak Citi'nin bakış açısını eklemekte de fayda var.

NFT'ler gibi dijital varlıklar, sahipleri için Metaverse'de belli bir tür mülkiyet sağlayacak. NFT'ler metaverse içinde takas edilebilir, birleştirilebilir, değişmez ve çoğunlukla başka Metaverse girişimleri ile birlikte çalışabilir olacak. Metaverse'deki NFT'ler, Metaverse içinde her yere götürülebilen, dijital bir cüzdanda saklanan sanal öğeler olarak konumlanacak. 

MetaFi: Metaverse DeFi 

Citi'nin paylaştığı tahminlere göre, geleceğin Metaverse'ü dijital olarak yerel tokenları daha fazla kapsarken, paranın görece daha geleneksel formlarını da kabul edecek. Para kavramı, oyun içi tokenlar, sabit para birimleri, merkez bankası dijital para birimleri ve kripto para birimleri ile Metaverse'de çeşitlilik içeren ve değişken bir yapıya sahip olabilir. Şu anda kullanılan ödeme sistemleri, Metaverse için yetersiz kalıyor. Bu nedenle Citi, Merkeziyetsiz finansa sistemleri (DeFi) ile mevcut geleneksel finansal sistemlerin bir arada var olacağını düşünüyor. 

Metaverse-as-a-Service

Daha önce yazılarımızda Metaverse girşimlerinin, hem görsel grafikler bakımından hem de iletişim ve veri aktarımları açısından birlikte çalışabilmesinin öneminden bahsetmiştik. Bu alanda şu an için yeterli alt yapı olamdığını ve protokoller geliştirilmesi gerektiğini belirtmiştik.

Citi de raporda bu probleme atıfta bulunarak, Metaverse as a Service kavramını ortaya atıyor. Tıpkı Fornite'ın iOS, Android, Xbox ve Playstation ekosistemlerinde yer almasının, girişimin rekabette gücünü artırması gibi, bu durumun rakipleri de birlikte çalışmaya iteceğini açıklıyor. 

Günümüzde Web2 teknoloji devleri Apple ve Google benzer teknolojiler sunsa da, platformların birbirine geçiş yapması sağlanmıyor. Ölçeklenebilir bir Metaverse için birlikte çalışabilirlik ise bu işin olmazsa olmazı. Rapora göre, tam da bu nedenle Metaverse-as-a-Service (MaaS), şirketlerin standart protokoller aracılığıyla kendi Metaverse'lerini oluşturmalarını sağlayacak.

Bu arada merkezcil uygulamaların köprülerle birbirine bağlanması AB yasaları çerçevesinde günümüzde de tartışılan bir konu. Dijital Piyasalar Yasası'nın mesajlaşma uygulamalarını birbirine bağlama fikrini incelemekte fayda var. 

Metaverse'ün Yasal Süreçleri 

Rapora göre; Metaverse'ler eğer internetin iterasyonu ise küresel düzenleyiciler ve politikacıların incelemesi altına alınacak. Şu anda Web2'de yaşadığımız tüm zorlukların Metaverse'de çok daha büyük ölçekte yaşanması olası. Bu zorluklar arasında içerik moderasyonu, ifade özgürlüğü ve gizlilik yer alıyor. Bunlara ek olarak, blockchain tabanlı Metaverse, günümüzde hala gelişmekte olan kripto para ve DeFi yasalarıyla karşı karşıya kalacak.