Buba Ventures'ın yeni yatırımı Sarmal'ın pandemiyle mücadeleye getirdiği farklı bakış açısı

Pandemiyle birlikte patojen tespiti üzerine odaklanan birçok firma, hızlıca hareket edip var olan ihtiyaca cevap verebilmek için yoğun çaba harcadı ve harcamaya devam ediyor. Bu firmalar geçen bir yıl içinde hem sayısız hayat kurtardı hem de hızlıca büyüdü, değerleriyle birlikte pazarlarını da büyüttü. ABD'de faaliyet gösteren ve son olarak BUBA Ventures ile iş birliğine imza atan Sarmal da bu şirketler içinde dikkat çekenlerden biri... Şirket, geliştirdiği teknolojilerle ateş ölçer gibi COVID-19 testi yapmayı hedefliyor. 

"Pandemide test yöntemleri yetersiz kaldı" 

Şirketin kurucu ortaklarından İnanç Ortaç'ın bu alana ilgi duyması 15 yıl öncesine dayanıyor. Girişimci, California Üniversitesi, San Diego’daki doktora çalışmalarım sırasında öncelikle kanserin erken teşhisi amacıyla genetik alanında çalışmalarına başlamış. "Kariyerim boyunca ilgim devam etti. Ama asıl adımı 2016 yılında attım. Bu konuda uzun yıllar çalışan birkaç lider firma çalıştıkları teknolojilerle yıllar önce belirledikleri hedefe ulaşamadılar. Onların takıldığı noktalarda Sarmal’in temelini oluşturan teknolojiyle çözebileceğimiz problemlerdi" diye konuşuyor. Ortaç, 2016’da Innovasion Labs firmasını kurarak bu teknoloji üzerine çalışmaya başlamış. İlk birkaç yılda aldığı önemli mesafe ile 2019 Innovasion Labs, Sarmal’a dönüştürmüş. 

Ortaç'ın asıl çalışma alanı, nanoteknoloji ve nanoteknolojinin uygulama alanları. Girişimci, şu an üç ayrı girişimle geliştirdiği yeni nesil devrimci nanoteknolojileri farklı alanlara uyguluyor. 2013 yılında kurduğu DevaCell kanser tedavisi, gen tedavisi ile aşı alanlarında faaliyet gösteriyor. 2016 yılında kurduğum Innovasion Labs firması geliştirdiği iki ayrı teknolojiyi ilerletmek için 2019 yılında Sarmal ve Innovasion Labs PINC olarak iki ayrı firma çıktı. Ortaç, "Sarmal önce bahsettiğim gibi genetik dizileme ve test alanlarında faaliyet gösterirken Innovasion Labs PINC ise enerji depolama alanında teknoloji geliştiriyor" diye konuşuyor.

Sarmal’da 2019 yılının son çeyreğinde zaten patojenlerin tespiti için bir genetik test araştırma programı başlattıklarını belirten Ortaç, sözlerine şöyle devam ediyor: "Pandemi henüz başlamadan bu programda ilk sonuçlarımızı alıyorduk zaten. Ama bu bizim ana programımız değildi. Pandemide ilk aylardan itibaren durum ciddileşince ve var olan ve hatta yeni gelen test sistemlerindeki yetersizliklere tanık olmaya başlayınca, biz de tüm insanlığı bu kadar çabuk ve büyük ölçüde olumsuz bir şekilde etkileyen probleme karşı elimizi taşın altına koymaya karar verdik ve bütün enerjimizi hızlı bir şekilde bu test platformuna kaydırdık. Sarmal firmasında birbirlerinin tamamlayıcısı iki ana teknoloji ailesi var. DNA’mızı bütün hücrelerimizin aktivitesini tarif eden oldukça detaylı bir kitap/kullanım kılavuzu olarak düşünürseniz, o kitabi harflerine kadar okuyabilmek DNA dizileme işlemi olarak tanımlanabilir. Daha önceden belirlediğiniz bir cümleyi bu uzun metin içinde bulabilmek ise genetik test olarak tanımlanabilir basitçe. Sarmal’ın teknolojilerinden FLASH™ kitabı okumamızı, DeTaiL™ ise aradığımız cümleleri metinde bulmamızı sağlıyor."

Eve kapanmak yerine ateş ölçer gibi test olmak

İnanç Ortaç'a göre, pandeminin başından test yöntemleri hep yetersiz kaldı ve birçok yeni teknoloji çıksa da bunlar hala şu an ki ihtiyaca cevap vermekten çok uzaklar ve pandemiyi ancak çok geriden takip ediyor. Pandeminin önüne geçebilmek için semptomlarından bağımsız neredeyse herkesi her gün çok yüksek bir güvenilirlikle test edip test sonuçlarına anında ulaşılması gerektiğine inanıyor. Bu noktada geliştirdikleri DeTaiL™ cihazı virüsün genomunda kodlanan belirli genleri tespit ederek bunu başarmayı hedeflediklerini belirtiyor.

"Ancak" diyor ve ekliyor: "Bunun başarılı olabilmesi için test yönteminin belli kriterleri yerine getirmesi lazım. Bunun en önemli noktalarından biri test yönteminin güvenilirliği. Bu güvenilirliğin iki tarafı var biri hassaslık, diğeri de özgüllük." Ortaç, burada haklı bir yere parmak basıyor. Çünkü hassaslık en basit olarak enfeksiyonu kaptıktan ne kadar süre sonra testin cevap vereceğini belirliyor. Özgüllük de bu cevabın ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Ortaç, bu noktaya şöyle açıklık getiriyor: 1Bu hedefte başarılı olmak için bu iki özelliğin aynı anda en üst seviyede bulunması şart. İdeal durum, virüse ekspoze olur olmaz bunu yakalayabilmek ki pandemiyi ancak o zaman kontrol altına alabiliriz. Bir diğer gereklilik de tekniğin her ortamda uygulanabilir olması ve çok hızlı sonuç vermesi. Tabi böyle bir tekniğin geniş bir kitleye ulaşabilmesi için üretiminin bu seviyede yapılabilmesi gerekli ki bu da cihaz ve test maliyetinin oldukça düşük oranda olması koşuluyla olabilir ancak. Var olan teknolojiler bu bahsettiğim kriterlerin en az birinde ama çoğunlukla birden fazlasında yetersiz kalıyor."

Sarmal’ın DeTaiL™ teknolojisi de tam da bu bahsettiklerimin her birini aynı anda başardığını söyleyen Ortaç, "Tabi bu sadece bir teknolojiyle olacak iş değil. Birçok bileşenin beraber çalışması lazım" diye konuşuyor. Şirketin geliştirdiği yöntem, elektronik ve biyolojinin buluşma noktasında. Sarmal’ın hedefi, insanların eve kapanması  yerine gittiği her yerde her an ateş ölçer gibi test olabilmesini sağlamak.

İnanç Ortaç konuyla ilgili şöyle konuşuyor: "Ama bu test şu an var olan bütün testlerden daha hassas, hızlı ve düşük maliyetli. Yöntemimizle hem hassaslığı hem de özgüllüğü görülmemiş seviyelere çekip (qPCR’in da ötesine) yine de geniş kitlelere ulaşacak düşük maliyetli testi başarmayı hedefliyoruz. Bütün bunları başarabilen testimiz aynı zamanda örnekten cevaba birkaç dakika içinde sonuç verebiliyor. Bu sayede işinize giderken kapıda test olup semptomlardan bağımsız olarak virüse ekspoze olup olmadığınız tespit edilebilecek. Bunun bir diğer tarafı da var. Test yöntemleri var virüste var olan spesifik bir geni tespit ediyorlar. Ama şu anki bulgular gösteriyor ki beklendiği gibi virüs de değişiyor. Yeni mutasyonlar ortaya çıkıyor ve bunlara karşı aşıların ve tedavilerin etkili olup olmadığı tartışılıyor. Virüsteki bu değişimin takibi de çok önemli. Bunun içinde yine büyük ölçekte bir tarama gerekli. İşte bu noktada Sarmal’in FLASH™ teknolojisi devreye giriyor ve virusun tüm genomunu okumamızı sağlıyor. Virüsteki genetik değişimleri popülasyon ölçeğinde saptayarak, DeTaiL™ ve qPCR gibi tekniklerin arayacağı dizilerin tespit edilmesini sağlıyor."

Pandemi için gerekli olan anahtar teknolojiler geliştiriyor

Bu bağlamda Sarmal su anki pandeminin kontrolünün sağlanması ve bir daha böyle bir pandeminin gerçekleşmemesi için gerekli olan anahtar teknolojileri geliştiriyor. Bu teknolojiler gelecekte de bir daha pandemi yaşanmasını da engelleyecek.

Şirketle ilgili gelecek hedeflerini şöyle özetliyor: "Sarmal’da FLASH™ teknolojimizle sadece araştırma alanında kısıtlamış DNA dizilemenin hastalıkların doğrudan erken teşhisinde kullanılabilecek bir noktaya getirmeyi hatta doktorların ofislerine kadar girmeyi ve DeTaiL™ teknolojimizle de tüm patojenlerin tespiti için altın standard yöntem olmayı hedefliyoruz. Teknolojilerimizin kanserden birçok genetik hastalığa kadar birçok uygulama alanı var. Bu bahsettiğim teknolojileri en kısa zamanda insanların kullanımına ulaştırdığımız zaman gelecekte yine yaşama ihtimalimiz yüksek olan pandemiler ve daha birçok hastalığa karşı elimizde çok önemli bir silah olacak."

Sarmal kuruluşundan beri yaklaşık 2,5 milyon dolarlık bir tohum yatırımı aldı. Bundan sonraki ilk kurumsal yatırım turumuzu BUBA ile yapıyoruz. Turun hala devam ettiğini belirten Ortaç, "BUBA ile ilişkimiz zamanlama olarak iyi bir noktada başladı. İlk iletişimimiz 2019’un sonuna doğru başlamıştı, BUBA ile başlayan yatırım turunun ilk ayağında aldığımız fonlarla önceliklerimizi değiştirip pandemiye yönelik çalışmalara yöneldik. Bu kararda bizi BUBA destekledi ve kısa surede çok büyük aşama kaydettik. Kurucusu Türk olan, Türkçe isimli bir ABD’de firmasının Türkiye’nin önde gelen bir yatırım şirketi tarafından desteklenmesinin benim için ayrıca kişisel bir önemi de var" diye konuşuyor.