Gelişmiş ülkelerde 15 yaş üstü bireylerin yüzde 92'si, Türkiye'de yüzde 69'u banka hesabı sahibi

iyzico-PayU’nun katkılarıyla, Politika Analiz Laboratuvarı (PAL) tarafından hazırlanan “Dijital Finansal Kapsayıcılık” raporu online olarak gerçekleştirilen basın toplantısında açıklandı. “Dijital Finansal Kapsayıcılık: Finansal Teknolojilerin Kapsayıcılık Yoluyla Oluşturabileceği Ekonomik Etkiler ve Politika Önerileri” adlı rapor ve araştırma, finans teknolojilerinin, finansal kapsayıcılık üzerindeki mevcut ve olası etkilerine uluslararası perspektiften bakarak ışık tutmak amacıyla hazırlandı.

Türkiye’de finansal sistemin açıklarının detaylı biçimde incelendiği raporda, fintech'lerin kapsayıcılığını artırması durumunda Türk ekonomisine olası etkileri ve finans teknolojilerinin, potansiyel ekonomik kazanımlarından faydalanma yolları kapsamlı olarak işlendi. Pek çok ülkede fintech'lerin önemini artıran uygulamalarla karşılaşıldığını ortaya koyan Dijital Finansal Kapsayıcılık Raporu’nda, Türkiye’de fintech'lerin ağırlıklı olarak ödeme sistemleri alanında yoğunlaştığı, gelişmiş ülkelerin aksine ülkemizde henüz kredi, tasarruf gibi diğer finansal hizmetlerde finansal kapsayıcılığı geliştirmekte fintech'lerin etkisinin zayıf olduğu belirtildi.

Banka kredilerinin GSYH’ye oranı Türkiye’de yüzde 60 seviyesinde

Rapora göre yüksek gelir seviyesindeki ülkeler için yüzde 84 seviyesinde seyreden banka kredilerinin GSYH’ye oranı Türkiye’de yüzde 60 seviyesinde seyrediyor. Yüksek gelir seviyesindeki ülkelerde 15 yaş üstü bireylerin yüzde 92’sinde banka hesabı bulunurken Türkiye’de 15 yaş üstü bireylerin yüzde 69’unun banka hesabı bulunuyor.

Kadınların yüzde 54’ünün banka hesabı bulunuyor

Kadınlarda ve düşük gelirli grupta ise bu oran daha da düşüyor. Kadınların yüzde 54’ünün, düşük gelirlilerin ise yüzde 56’sının banka hesabı bulunuyor. Dünya genelinde finansal hizmetlere erişim konusunda kadınlar genel ortalamadan Türkiye’deki kadar uzaklaşmıyor. Girişimci kadınlar da kapsanamama sorunuyla karşı karşıyalar. Türkiye’de iş kurabilmek için borç alan kadınların oranı yüzde 11’ken gelişmiş ülkelerde yüzde 30’un üzerine çıkıyor. Ayrıca girişimci kadınların yüzde 29’u banka kredisine erişimde sorun yaşadığını dile getiriyor.

KOBİ’lerin finansman konusunda yaşadığı sorunlar COVİD-19 salgınıyla daha da derinleşti. Mikro işletmelerin yüzde 33’ünün, küçük firmaların yüzde 16’sının ve büyük firmaların yüzde 2’sinin COVID-19 krizinde maaş, kira, fatura gibi zorunlu ödemeleri gerçekleştirmede zorlandığını belirten rapor, kredi desteklerinin mikro işletmelere ulaşmasında engellerle karşılaşıldığını ortaya koyuyor.

Tüketicilerin yüzde 60'ı borçlarını yakın çevreden alıyor

2010’da Türkiye’deki bireylerin yüzde 42’sinin internete erişimi varken 2019’da bu oranın yüzde 88’e çıkmış olmasına karşın dijital dönüşüm finansal hizmetlerde kendini göstermiyor, fintech'lerin krediler içinde herhangi bir payı bulunmuyor. Rapor, tüketicilerin yüzde 28’inin mali kuruluşlar dışından borçlandığını, yüzde 60’ının ise acil ihtiyaçları için yakın çevresinden yardım aldığını ve borç almak için sosyal çevresini kullandığını gösteriyor.

Türkiye’de yaklaşık 2 trilyon doları bulan harcamanın yüzde 44’ü dijital bankacılıktan

Türkiye’de yaklaşık 2 trilyon doları bulan harcamanın yüzde 44’ü dijital bankacılık üzerinden gerçekleşirken yüzde 13’ü geleneksel bankacılık üzerinden gerçekleşiyor. Banka dışı işlemler ise yüzde 43’lük bir miktarı içeriyor. 495 milyar dolardan oluşan toplam kredi hacminin yalnızca yüzde 22’sini KOBİ’ler içeriyor. KOBİ’lerin ve tüketicilerin toplamda 73 milyar dolarlık kredi ihtiyacının çeşitli sebeplerle karşılanamadığı ortaya konuluyor.

Tüketicilerin yüzde14’ü Covid-19’dan sonra ilk defa internetten alışveriş yaptı

Ayrıca bu rapor için İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından yürütülen anketin sonuçlarına göre, tüketicilerin yüzde14’ü Covid-19’dan sonra ilk defa internetten alışveriş yaptığını, yüzde 9’unun da bu dönemde faturalarını dijital ortamda ödediğini belirtti. Bu sonuçlar, son üç ayda yaşanan dijitalleşme artışının Türkiye’nin son üç yıllık artışına eşit olduğunu gösteriyor: 7 milyon kişi ilk defa alışveriş yaptı ve 5 milyon kişi COVID-19’dan sonra ilk defa faturasını internet üzerinden ödedi.