Biyoteknoloji girişimi Nanomik'in 2014'te başlayan hikayesi

Buse Berber Örçen, henüz lisans üçüncü sınıfta girişimcilikle ilgili etkinliklere katılıyordu. Hatta küçük bir ekip ile o dönem fonksiyonel gıdalar üzerine çalışmalar yapıyordu. Başka bir girişimde çalışıyodu. TÜBİTAK'ın lisans öğrencileri için açtığı 2209 projesine başvurmuş, ekmek küflenmesini engellemek için nanopartikül geliştirmişti. Bu projenin çıktıları iyi gelince Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Tekno Girişim Sermayesi Desteği'ne başvurmuş, bu destekle girişimci, Nisan 2014'te Nanomik şirketinin temellerini atmış oldu.  

Molekül paketliyor

Nanomik kendisini ham madde şirketinden ziyade, bir teknoloji şirketi olarak tanımlıyor. Doğada doğal olarak bulunan ama dayanıksız olduğu için ticarileşemeyen her türlü doğal molekülü kimyasal aktifler kadar dayanıklı hale getirecek bir taşıma sistemi geliştirdi. Çünkü bugün kimyasal bir aktifin raf ömrü beş yıla kadar uzanırken doğal bir ürün ikinci aydan itibaren bozuluyor. Bunun nedeni ise çoğu uçucu moleküller ve UV, oksidasyon gibi etmenlere karşı dayanıksız olmaları.

Nanomik, 'kapsülleme teknolojisi'yle bunları kürecikler içine koyup küçük küçük paketliyor. Bu sayede ürünün raf ömrü uzuyor. Peki bu neyi sağlıyor: Buse Berber Örçen konuyla ilgili şöyle konuşuyor: "Baharatlar çağların başından beri ürünlerin kalitesini koruyabilmek yani bozulmasını engellemek için kullanmışlar. Ama günümüzde çoğunlukla aroma için kullanılıyor. Çünkü içindeki bitkisel moleküller çok hızlı biçimde uçuyor. Biz doğal molekülleri günümüzde her sanayide kullanabilecek kadar güçlü hale getiriyoruz."

Öncelikli amaç tarım sektörüydü

Teknoloji geliştirdikten sonra narenciye, üzüm, domates ve çilek gibi tarım ürünlerinde laboratuvar ve ön pilot çalışmalarına başladı. Seçtiği bazı üniversitelerle birlikte belirli ürünler dikeyinde ortak pilot çalışmaları devreye soktu. Bunu bir iş modeli haline getirdiler. 

Ürün konumlamasını yaptıktan sonra Food Supply denilen kısımda market, restoran gibi yerlerdeki meyveleri korumak için geniş spekturumlu bir ürün ortaya çıktı. Orada da ürün grubunda ikinci bir sayfa açıldı. 2019’da Nanomik’in faaliyetlerini Tarım ve Food Supply Chain diye ikiye ayırdı. Şu an satışta dört ürün yakın zamanda sekiz ürün piyasaya girecek. Şirketin iki patent başvurusu var. Üçüncüsü içinde çalışmalar devam ediyor. İki tanesi de bu sene içinde şekillenecek.

Salgın ile son kullanıcıya yönelik ürün geliştirdiler

Şirket, karantina döneminde kişisel kullanım için Biomik adında bir ürün geliştirdi. "İlk ve tek meyve sebze yıkama ürünü olarak konumlandırılıyor. Online mecralarda satışına başladı. Market zincirleriyle görüşmelere başladıklarını söyleyen girişimci bu işe neden girdiklerini şöyle anlatıyor:

"Salgın ile insanlarda farkındalık oluştu. Türkiye'de "meyve ya da sebzeyi alayım. bunları farklı bir ürün ile temizleyeyim"gibi bir algı yoktu. Yurt dışında buna benzer ürünler olsa da Türkiye'de bu söylediğimiz şeye sadece sirke oturuyor. O noktada insanları ikna etmekle uğraşmak yerine bu alana girmemeyi tercih etmişler. Ama salgın ile beraber insanlar gıdalarını çamaşır suyuyla bile yıkamaya başladık.

Bir yerden farklılık yaratmamız gerekiyordu. Çünkü bu bir fırsat insanlar gerçekten meyve sebzelerini yıkamak için böyle bir ürüne ihtiyaç duyuyorlar. Biz de bu ürünün virüsü öldürebilecek mi diye analize yolladık. Biomik, RNA virüslerinde etkili ilk ve tek meyve sebze yıkama ürünü olarak piyasaya çıktık"

2016 ve sonrası... 

Şirketin kaderi 2016'da büyük bir gıda firmasıyla işbirliğiyle değişmeye başlamış. Çünkü şirket, paylaştıkları paketli gıdaların raf ömrünü arttırmayla alakalı projesinin ilk prototipi alıp denediklerini söyleyen Buse Berber Örçen: "Bu ürünle mevcuttaki ürünlerinin raf ömrünü kimyasal koruyuculardan daha fazla uzattığını gördüler ve bunun ilerlemeye değer bir proje olduğuna karar verdiler. Bu süreçteki tüm harcamalarımızı üstlendiler ve partnerimiz oldular. Devamında da bu partnerliğimiz projelerde devam etti ve önemli devlet desteklerine ulaştık" diye konuşuyor.

Ardından projeyi hayata geçirilebilmek için girişimci, ihtiyacı olan finansal destek için Big Bang'e başvurdu. 2017'de İTÜ Çekirdek serüveni başladı. Şubat 2017'den itibaren ürün satışına başladı. Nanomik AŞ olduktan sonra, ekibe ikinci ortak olarak Arda Örçen katıldı. Nanomik'ten önce iki girişim kurduğunu anlatan Arda Örçen süreci şöyle anlatıyor: "Big Bang sırasında ben de vardım. Ama şirkete ortak değildim. Biz daha önce Buse ile aynı start-up'ta birlikte çalışmıştık.

TR Angels iki kez yatırım yaptı

Nanomik'e ilk can suyu 2017'de Big Bang Sahnesi'nden geldi. 530 bin liralık hibeden sonra ilk yatırım aynı yıl TRAngels tarafından yapıldı. Bu yatırımın bedeli 350 bin lira idi. Buse Berber Örçen, "Şirketin en zorlandığı konu altyapı kurmaktan ziyade amacımız ürünü pazara sunmak için gerekli izinleri almaktı. Bu süreçte bunları planlamaktı. TR Angels'ın ilk yatırımından sonra hız kazandık. Öncelikle ekibi genişlettik. Hali hazırda tarım dikeyinde ürünler geliştirirken bir anda gıda sektörü için de ürün geliştirmeye başladık. Ürün konumlandırmasını revize etmeye başladık" diyerek  o günleri hatırlıyor. Bu sene şirkete ikinci yatırım yine TRAngels'tan geldi. Bu tur şirkete 1.8 milyon liralık kaynak sağladı. 

Deep Tech ödülü aldı

Nanomik'in geçen sene Avrupa'da aldığı ödüllerle bilinirliğini artırdı. 2019'da Avrupa Birliği tarafından finanse edilen, temiz teknolojiler geliştiren girişimlerin yarıştığı Climate Launchpad yarışmasında DeepTech ödülü aldı. Bu noktadan sonra yurt dışında bilinirliğimiz de hızlar arttı. 2020'de ise Kolombiya’da doğayı mimik eden teknoloji şirketlerinin yer aldığı Biomimicry Enstitüsü'nden Climate Launchpad ve Biomimicry Enstitüsü tarafından Ray of Hope Prize’a aday gösterildi ve ödülle döndüler.

Eş zamanlı olarak EIT Food Accelerator Network kümelenmesine kabul edildi. BAYER'in Grant4apps programında tarım kategorisindeler ve şu anda sahada çalışmaları devam ediyor. Nanomik, tarladan sofraya kadar gıdaların raf ömrünü artırmak ve onları farklı etkilere karşı korumak amacıyla kullanılan bütün kimyasallara alternatif üreten bir şirket olmayı hedefliyor. Kurucu ortaklar Buse Berber Örçen ve Arda Örçen bu konuyla ilgili yoğun mesai harcıyor.