COVID - 19 salgını ile hayata bakış açımızın değiştiği kesin; salgın süresince yaşadıklarımız ve edindiğimiz alışkanlıklar bundan sonraki hayatımızı değiştirecek etkiler bırakabilir. Birkaç ay önce bir virüsün günlük hayatımızı bu kadar farklılaştıracağını büyük ihtimalle çoğumuz tahmin etmiyorduk.
Bugüne kadar kaynakları tüketme biçimimiz, günlük hayatta kullandığımız araçlar, yoğun üretim ağı, teknoloji gibi birçok etken ile yaşam alanlarımız farklılaştı. Önümüzdeki dönemlerde de başka salgınlar bizimle birlikte olmaya devam edecek; bu nedenle bundan sonra yaşam şeklimizi farklılaştırmamız ve alışkanlıklara adapte olmamız gerekecek.
İş yaşamında da belki de önümüzdeki dönemde daha çok evden çalışılacağı bir sisteme geçilmesi, daha verimli öngörüler için veri bazlı çözümlere yatırım yapılması gibi değişiklikler de görülebilir. Hammadde teslimatının gecikmesi ile önde gelen şirketlerin bile tahminlerini aşağı çektiğini düşündüğümüzde alternatif üretim yollarının aranması, tedarik zincirinin farklılaşması ve olası problemler için daha etkili algoritmaların üretilmesi söz konusu olabilir.
Günlük hayatta bilgi alınan kaynakların daha da kritik hale geleceği bu dönem ile sosyal medyadaki görünürlük herkes için daha önemliyken birçok marka ve bireyin buradan sesini duyurması bir yana sosyal medya sitelerindeki altyapılardan anlık analizler kitlelerin düşünce biçimlerinin daha kolay belirlenmesini sağlayarak farklı öngörüler yaratılmasına yardımcı olabilir.
Ne zaman biteceğini ya da yavaşlayacağını net olarak bilemediğimiz salgının önümüzdeki ay beklentileri nasıl değiştireceğini takip etmeye devam edeceğiz.

10 kişiden 7’si salgın ile ilgili çok endişeli olduğunu belirtmiştir. Bu kitlenin oranı çalışanlarda %75’lere çıkarken öğrencilerde %60 seviyesindedir.

Salgının ekonomiye etkisi sorulduğunda göreceli de olsa dünya ekonomisine daha olumsuz etkisi olacağı düşünülmektedir. Çalışma durumu ya da şeklinden bağımsız tüm oranlar birbirine benzerdir.


Yaklaşık 2 – 3 ay daha salgının bizimle olacağını düşünenlerin oranı %44’tür – evden çalışanlarda bu oran %50’ye çıkmaktadır. 1 aya kadar her şeyin normale döneceğini düşünen %14’lük iyimser bir kitle de mevcuttur.

Virüsün önlenmesi ile ilgili Türkiye’de alınan kararlara bakış yarı yarıyadır. Evden çalışanların %59’u alınan kararların virüsü engellemekte etkisinin olmayacağını düşünürken ofise gidenler ve ücretli izin kullananlar biraz daha olumlu yaklaşmaktadır.

Ofise giden çalışanlar ve işinden çıkartılan kitle şirketlerinin aldığı karardan doğal olarak çok memnun değildir. İşinden çıkartılan kişilerin %17’si de bu kararla ilgili herhangi bir fikri olmadığını söylemektedir.

Mağaza, kafe, restoranların kapatılması, bankaların çalışma şekillerinin değişmesi ve hava yollarının aldığı önlemler genel olarak doğru kararlar olarak adlandırılmaktadır.



Bunun dışında spor karşılaşmalarının iptal edilmesi, etkinlik alanlarının ve okulların kapatılması ve iş yerlerinin çalışmaya ara vermesi gibi konular da desteklenmektedir. Bu kararları desteklemeyen %2 gibi küçük bir kitle de bulunmaktadır.

10 kişiden 7’si tüm ülkenin eve kapanmasını/ yasak ilan edilmesi fikrinde. Emeklilerde %57, ofise giden çalışanlarda ise %67’ye düşen bu oran yoğun olarak öğrencilerde dile getiriliyor.

COVID – 19 ile bireyler sıklıkla kalabalıktan kaçınmakta, etkinliklere katılmamakta, toplu taşınma kullanmamaktadır; gıda ve temizlik malzemesi stoğu yapmak %23 – 20 oranları ile son sıralarda yer almaktadır.

Benzer şekilde gıda ve temizlik malzemesinden çok maske, antibakteriyel jel, eldiven gibi ürünlerin daha zor bulunduğu söylenmektedir.

Cihazlara gelince %14’lik kesim kullanım sıklığında herhangi bir değişiklik olmadığını belirtirken kullanımı artan cihazlarda akıllı telefon, PC ve akıllı TV ve medya oynatıcılar öne çıkmaktadır.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde haberleri daha çok takip etmek, sosyal medyada daha çok zaman geçirmek daha sıklıkla yapılmaya başlanmıştır; en sık yapılan bir aktivitenin seçilmesi istendiğinde ise konferans uygulamalarını kullanmak öne çıkmaktadır.

OTT içerikleri ve YouTube, TikTok gibi sosyal medyadan içerik tüketmek de bu aktivitelerden sonra tüm gruplarda sıklıkla yapılmaktadır.


Streaming servislerinden müzik dinlemek, podcast takip etmek ya da meditasyon uygulamaları listenin sonlarında yer almaktadır.


Son olarak ücretsiz kullanım süresini artıran ya da fiyatlandırma politikasını değiştiren uygulamalara geldiğimizde %20'lik kesimin bu uygulamaları hiç kullanmadığını belirttiğini görüyoruz. Kullananlar ise ağırlıklı olarak bundan sonraki dönemde de bu uygulamaları kullanacağını söylemektedir.