Konuk Yazarımız Nurettin Özdoğan NRT Gold Danışmanlık'ta Yönetici Ortak olarak görev yapıyor.
2015 ve 2016’da milyar dolarlık teknoloji girişimlerinin ulaşım ve finans alanından çıkması, özellikle bu iki alana dikkatleri çekti. Uber, Didi Chuxing, Careem, Lyft, Stripe, Payoneer, Lu.com gibi şirketlerin, rekor değerlemelerini hep birlikte takip ettik. 2016’da 836 fintech girişimi toplamda 13 milyar dolar yatırım topladı. Ulaşım teknolojisi girişimlerinin en büyüğü Uber, 70 milyar dolar değerlemeye yaklaştı. Geçtiğimiz yıl henüz halka açılmamış ve özel değerlemesi bir milyar doları aşmış internet girişimleri, yani unicorn’ların toplam değerlemesi 681 milyar doları geçti. Dünya çapında unicorn’ları, değerlemeleriyle birlikte görebileceğiniz bir liste burada mevcut.
Propertytech: Gayrimenkul sektörünün teknolojiyle buluşmasıyla yeni bir ekosistem ortaya çıktı
Belirttiğim gibi, unicorn’ların içinde finans ve ulaşım teknolojisi girişimlerinin sayısı epey fazla. Girişimlerin, bu kadar kısa sürede bu kadar yüksek değerlemelere ulaşmalarında, şüphesiz ilk olarak finans ve ulaşım gibi ölçeği büyük sektörlerin teknolojiyle buluştuğunda ortaya çıkardıkları değer etkili. Benzer bir etkiyi son zamanlarda gayrimenkul sektöründe gözlemliyoruz. Gayrimenkul sektörünün teknolojiyle buluşmasıyla yeni bir ekosistem ortaya çıkıyor. Bu ekosistemde öbeklenen girişimlere, ‘properytech’ yani gayrimenkul teknolojisi girişimleri adı veriliyor.
CB Insights’ın verilerine göre 2016’da 277 gayrimenkul teknolojisi girişimine toplam 2.7 milyar dolar yatırım yapılmış. 2017’de bu rakamın 3 milyar doları aşacağı öngörülüyor. Y Combinator, Seedcamp, 500 Startups, Greywolf gibi erken aşama yatırımcıları bu konudaki en aktif yatırımcılar arasında. Yatırımların yüzde 58’i ABD'de yapılmış. Bu da gayrimenkul teknolojisi girişim akımının Amerika’dan dünyaya yayıldığına işaret ediyor.
Dünyadaki bütün gayrimenkullerin toplam değeri 217 trilyon doları aşıyor
Gayrimenkul piyasasının dünya çapında ulaştığı büyüklük Silikon Vadisi’nin dikkatini uzun zamandır çekiyordu. Dünyanın en büyük emlak şirketlerinden Savills, bugün dünyadaki bütün gayrimenkullerin toplam değeri 217 trilyon doları aştığını tahmin ediyor. Bütün dünyadaki çıkartılmamış bütün altın madenleri 6 trilyon USD olduğu varsayılıyor. Bununla karşılaştığında ne kadar büyük bir piyasa olduğu aşikar. Bu rakamları teknolojiyle birleştirdiğiniz inanılmaz karlı iş modelleri ortaya çıkıyor.
Dünya çapında gayrimenkul teknolojisi şirketleri
Emlak ilan siteleri, gayrimenkul teknolojisi ekosisteminin en önemli parçalarında biri. ABD'nin en büyük emlak ilan sitesi Zillow bugün 8 milyar dolar değerlemeye sahip. Geçen sene en büyük rakibi Trulia’yı 2.5 milyar dolara satın alan Zillow, kendisini bir ilan sitesinden ziyade propertytech şirketi olarak konumlandırıyor. Şirket, gayrimenkul teknolojisi startup’larını satın alarak hem kullanıcılarına hem de asıl para kazandığı emlakçılara farklı farklı teknolojik çözümler sunuyor.
Amerika dışından örnek verip Çin’e gidersek; Çinli ilan sitesi lianjia.com, Nisan 2016’da Serie B turunda tek seferde 926 milyon dolar yatırım aldı. Bu şirketlerin bu kadar büyük yatırımları çekmesinin sebebi hızlı kara geçmeleri. İngiltere’nin en büyük emlak ilan sitesi rightmove.co.uk’un 2016 cirosu 112 milyon İngiliz sterliniyken, faaliyet karı 81 milyon sterlin. Yani girişim yüzde 72 faaliyet kar oranına sahip. Gayrimenkul teknolojisi dikeyinin internetin en karlı iş kollarından biri olduğunu yatırımcılar kabullenmiş durumda.
İnternetin en karlı iş kollarından biri
Gayrimenkul Teknolojisi Şirketleri sadece emlak ilan sitelerinden ibaret değil. Evini acil satmak isteyenlere anlık teklif verip onları satın alan Opendoor, kısa sürede 320 milyon dolar yatırım alarak en hızlı unicorn olan şirketlerin başında geliyor. Nitekim Sina Afra da bu büyük modeli görüp, Türkiye’de evtiko ile tekrar sahalara döndü.
Donald Trump’ın kampanyasını yöneten damadı Jared Kushner da aktif bir gayrimenkul teknolojisi yatırımcısı. Kitlesel gayrimenkul fonu Cadre’ye yatırım yapan Kushner, ortaklarıyla birlikte şirkete 70 milyon dolar aktardı.
Türkiye’deki gayrimenkul teknolojisi şirketleri
Gelişmekte olan on ülkeye hizmet veren gayrimenkul veri şirketi Reidin’in kurucuları Ahmet Kayhan ve Mehmet Erkek Mayıs 2015’te Zingat.com’u kurdu. Nitekim buradaki potansiyeli gören Doğuş Holding şirkete yatırım yaptı. Şu anda Zingat.com’da 15 bin emlak danışmanı ilanlarını sergiliyor.
Yazının içinde de belirttiğim gibi girişimcilik ekosisteminin önemli isimlerinden Sina Afra da Opendoor modeli Evtiko’yu kurarak işin bizzat başında olarak girişimini büyütüyor. 2017 yılı içinde Barcelona’ya genişlemek istediğini belirten Afra’nın ortakları arasında Rocket Internet de var.
Değerleme raporlu tapuların, açık artırmayla alıcıyla satıcıyı buluşturan bir pazar yeri olan Tapu.com da ayda ortalama 50 gayrimenkul satılıyor. Earlybird, Hasan Aslanoba ve Can Yücaoğlu gibi isimlerin yatırım yaptığı tapu.com’un bugüne kadar aldığı yatırım miktarı 3 milyon dolar...
Fransızların meşhur sözüyle yazımızı kapatalım: “Gayrimenkul zenginliğin nedeni ve sonucudur.”
