E-Ticaret Çağı isimli bir kitabı bulunan konuk yazarımız Mahir Erkan dijital medya ve ticaret üzerine interneticaret isimli bir blogun da sahibi.
Türkiye'de akıllı telefona sahip olma oranının son yıllarda hızla yükselmesine paralel olarak internet kullanımı büyük ölçüde mobil cihazlara kaydı. Bu aslında dünya nüfusunun yarısını barındıran Asya'nın doğusundaki Çin, Hindistan, Endonezya ve diğer komşuları gibi sabit telekom altyapı sorunları sebebiyle mobil altyapılarına öncelik veren birçok ülkenin bizden yıllar önce tecrübe etmeye başladığı bir durum. Kullanıcı hacmi büyük olan bu gelişmekteki ülkelerin dünya internet trafiğine etkisinin ciddi artışı, mobilin internet ekosistemi için daha da önemli hale gelmesine yol açıyor.
2015 yılında Google'ın mobil sıralamalarında sitelerin mobil cihazlara uygunluğunu göz önüne alacağını açıklamasının ardından artık hiçbir şirketin mobil dönüşüme kayıtsız kalamayacağı konuşulmaya başlamıştı. Son bir ay içerisinde Google'ın mobil tecrübeye aykırı olarak websiteleri tarafından konulan rahatsız edici PopUp uygulamalarını cezalandıracağını açıklamasını
Web sitelerinin mobil cihazlardaki görünümlerine (versiyonlarına) bu kadar değinilmesinin temel sebebi, aslında mobildeki kullanıcı tecrübesinin masaüstü/dizüstü bilgisayarlardaki internet kullanım tecrübesinden çok farklı olması. Bir araştırmada belirtildiği gibi mobil internet kullanıcıları bir websitesinde daha az kalıp (oturumda geçirilen zaman) bu siteyi daha sık ziyaret (frekans) ediyor. Bunda kuşkusuz ekran ebatlarındaki farklılıkların (telefon ekran ebatları gözü daha çabuk yoruyor) ve kullanım alışkanlıklarındaki değişimlerin (mobil internet gün içinde her ihtiyaç anında kullanılıyor) payı büyük.
Bu nedenle mobil tecrübenin tam olarak oluşturulmadığı durumlarda web siteleri kullanıcıları mutlu edemedikleri için birçok sorun yaşıyor:
- Mobilden alışveriş yapan kişilerin %30'u mobil tecrübenin optimizasyonu eksik olduğu için süreci terk ediyor.
- Optimizasyonu yapılmış sitelerin geri dönüş oranları, alışverişin her aşamasında daha yüksek.
- Sitelerin mobildeki yüklenme süresi 3 saniyenin üzerine çıkarsa mobil ziyaretlerin %53'ü terk ediyor.
- Bir mobil sitenin yüklenme hızının sadece 1 saniye iyileşmesi geri dönüş oranını %27 artırıyor.
- Sadece mobil ana sayfanın ya da ödeme sayfasının 0.1 saniye hızlanması geri dönüş oranını %1'in üzerinde etkileyebiliyor.
Web sitelerini mobil kullanıcı deneyimine uygun hale getirmek için en temel olarak çözümlenmesi gereken iki konu var: Hızlandırmak ve Zenginleştirmek.
Mobil Web Tecrübesini / Sitelerini Hızlandırmak
Mobil internet kullanıcıları bilgi gereksinimlerini, tam ihtiyaçları olduğu anda ve çok kısa bir süre içerisinde (mikro anlar) giderme eğiliminde. Bu konuda yapılan önemli bir araştırmaya göre geri dönüş ve siteden hemen çıkma oranlarını en çok mobil web sayfalarının yüklenme hızları (Bir web sayfasının HTML'sinin internet tarayıcısı tarafından alınıp ayrıştırılması için geçen süre ve bir sayfanın tamamen yüklenme süresi) ile mobil oturumların karmaşıklığı (bir oturumda aynı anda birçok komut dosyası, görsel ve diğer unsurların bulunması) etkiliyor. Kısaca, mobil web sitelerinin yüklenme hızları, kullanıcılarıyla etkileşimi artırmak amacındaki her tür sitenin en çok önem vermesi gereken faktör.
İnternet ekosistemini oluşturan önemli şirketler de websitelerinin mobil cihazlarda daha hızlı yüklenebilmesi üzerine birbiri ardına yeni projeler ortaya koyuyor. Bu projelerin ana noktası, website içeriklerinin o sitenin sunucuları dışında başka platformların sunucularında da tutularak (cache) kullanıcıların ilgili içeriklere daha hızlı erişimin sağlanması. Açık kaynak kodlu Accelerated Mobile Pages (AMP) Projesi; Google, Bing, Twitter ve Medium gibi platformlar başta olmak üzere birçok site ve altyapı tarafından destekleniyor. Facebook'un Instant Articles ve Baidu'nun MIP projeleri de mobil içeriklerin yüklenme hızlarını artırmaya yönelik geliştirilen diğer teknolojiler.
Yukarıdaki bilgilerin ışığında isterseniz hali hazırdaki sisteminizi düzelterek isterseniz de yeni teknolojileri uygulayarak websitenizin mobil cihazlardaki yüklenme hızını artırmak mümkün. Mobil web sitenizin şu anki performansına dair pratik bir analizi aşağıdaki araçlar yardımıyla kolayca yapabilirsiniz.
- Web Sayfa Testi
- Mobil Uyumluluk Testi
Mobil Web Tecrübesini / Sitelerini Zenginleştirmek
Mobil web sitelerinin hızlanmaları yanında kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayacak doğru tasarıma, süreçlere ve mobil cihazlarda kullanılabilen ek özelliklere sahip olması gerekiyor.
Web sitelerinin mobil tecrübeye adaptasyonundaki basamakların bir tanesi de mobil kullanıcı dostu tasarımlara sahip olmak. Materyal Dizaynı olarak adlandırılan ve her tür ekranda kullanıcıların dijital varlıklarla etkileşimlerini geliştirmeye yönelik tasarım sistematiğinin sağlayabileceği katkıyı değerlendirmek önemli bir avantaj sağlayabilir.
Mobil site tasarımı konusuna girmişken birçok başarılı sitedeki ortak özelliklerin incelenerek mobil süreçlerin özetlendiği 25 Mobil Site Tasarım Prensibi Rehberi'nden de bahsetmemiz gerekiyor. Belirtilen özelliklerin web sitenizde bulunmasını sağlayarak kullanıcıların bir mobil siteden temel beklentilerini karşılayabilmeniz mümkün.
Mobil alışveriş süreçlerini kullanıcı açısından zorlaştıran en önemli adımlar şüphesiz; üyelik bilgi (kayıt) ile ödeme bilgileri girişi. Kullanıcı bilgisi (hatırlamak) eklemek ve kredi kartı numarası (onayı almak) girmek, firmaların geri dönüş süzgeçlerinde en çok kullanıcı kaybettikleri adımlar. Akıllı telefonlardaki mobil uygulamalar birbirleriyle uyumlu çalışabilme avantajları sebebiyle kullanıcılara daha rahat (kesintisiz) bir mobil alışveriş tecrübesi sağlıyor. Mobil web sitelerinin de benzer avantajlara sahip olması için teknolojik geliştirmeler yapılıyor. Chrome ve Safari'nin bu alanda geliştirdikleri Web Kayıt sistemleri, güvenli şekilde kullanıcı bilgilerinin tarayıcılarda tutularak ya da diğer uygulamalarla paylaşılarak her seferinde bilgi girmeye gerek kalmadan sitelere giriş yapılmasını sağlıyor. Gelişmiş internet tarayıcıları, yine aynı şekilde ödeme sayfalarında her alışverişte tüm bilgilerin girilmesine gerek kalmadan işlemlerin hızlanmasını sağlayan web ödeme sistemi API'leri üzerinde de çalışıyor.
Mobil kullanıcılar için işleri kolaylaştıran offline kullanım ve anlık bildirimler gibi özelliklerin neredeyse standart haline geldiği mobil uygulamalar, zenginleşmiş bir kullanım tecrübesi sağlıyor. Bu yeteneklerin web sitelerinde uygulanabilmesi ise özellikle yeni ziyaretçilerin / müşterilerin etkileşimini artırmak ve geri dönüş oranlarını yükseltmek açısından ciddi bir avantaj yaratıyor. Bir web sitesinin mobil uygulamalar gibi indirilmeye gerek kalmadan fakat mobil cihazlara özel yetenekleri içerecek şekilde yazılabildiği yeni website altyapı teknolojisine Progressive Web Apps (PWA) ismi veriliyor. Birçok farklı internet tarayıcısının desteklediği açık kaynaklı Service Worker özelliği sayesinde web siteleri, birer doğal mobil uygulama gibi akıllı telefonların (lokal) belleği üzerinde çalışır hale getirilebiliyor. Geliştirmesi birkaç aylık bir zaman dilimi gerektirse de PWA, şimdilik mobil web tecrübesinin mobil uygulamalar düzeyine ulaşması adına birçok e-ticaret firmasının faydalandığı ve tüm site sahiplerinin ciddiye ve plana alması gereken en önemli teknoloji. Hatta olaya tersten bakıp, bu teknolojiyi masaüstü sitelerin performansını artırmak için kullanmaya dair de çalışmalar yapılıyor.
